Biologie Voor Jou VWO Deel 6 Thema 4 - Bescherming (Samenvatting)
96 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Biologie
Niveau
VWO / Gymnasium
Samenvatting van thema 4: Bescherming uit het Biologie Voor Jou boek van 6 VWO, deel 6. Alle informatie en begrippen uit het boek staan in beknopte vorm en zonder voorbeelden in de samenvatting. Per basisstof is er een apart tussenkopje. Achter de dikgedrukte begrippen staat de definitie. Met een d...
De huid en bescherming
Hoornlaag: dode, verhoornde epitheelcellen beschermt tegen beschadiging,
uitdroging & infecties
Kiemlaag: levende epitheelcellen, onderste laag deelt zich voortdurend
vormen hoornlaag
- Voedingsstoffen en zuurstof via weefselvloeistof vanuit de lederhuid
- Melanocyten: vormen het donkere pigment melanine beschermt
kiemlaag tegen UV
Talg: vetachtige stof die haar en hoornlaag soepel houdt
Lederhuid: bindweefselcellen, zintuigcellen, zenuwcellen, haarspiertjes,
bloedvaten & zweetklieren
Onderhuids bindweefsel: vetcellen met vacuole, in de vacuole kan zich vet
bevinden isolerend
Temperatuurregeling bij grote verschillen omgevingstemperatuur en
lichaamstemperatuur
- Bloedvaten verwijden/vernauwen, hoe groter hoe meer warmte-afgifte
- Zweet: verdamping van water uit zweet onttrekt warmte aan het
lichaam
Toen de lichaamsbeharing verdween, werd de huidskleur donkerder zwarte
huidskleur beschermt ook tegen uv-straling. In Europa zijn mensen weer blank
geworden, omdat vitamine D dan makkelijker gemaakt kan worden.
Afweer
Pathogeen/ziekteverwekkend: organismen die je ziek kunnen maken
- Virus: één molecuul DNA/RNA met daaromheen een eiwitmantel, kan zich
niet zelfstandig voortplanten. In de gastheercel vindt vermenigvuldiging
plaats virusinfectie
o Maakt gastheer ziek door cellen te doden of beschadigen
Infectie: het binnendringen van ziekteverwekkers in je lichaam
Lichaamsvreemd: stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren
Mechanische afweer: afweer door bouw, wegspoelen/opvangen van indringers
(snot, speeksel, etc.)
Chemische afweer: bijv. verandering in de pH waardoor bacteriën niet kunnen
groeien (zweet/maagsap/olie van de huid)
Immuunsysteem: afweer wanneer ziekteverwekkers in het interne milieu
binnendringen (lymfoïde organen: beenmerg, thymus, milt & lymfeknopen)
- Aspecifieke afweer: gericht tegen verschillende typen ziekteverwekkers,
snel
- Specifieke afweer: gericht tegen één type ziekteverwekker
Rode beenmerg: in wervels, platte beenderen en uiteinden pijpbeenderen
stamcellen
- Leukocyten (witte bloedcellen): fagocyten & lymfocyten
Fagocytose: waarneming, opname en vertering van ziekteverwekkers door
fagocyten aspecifiek
, - Granulocyten: blaasje smelt samen met lysosomen. De enzymen in de
lysosomen zorgen voor afbraak van de ziekteverwekker. Granulocyten
gaan vervolgens meestal dood.
- Macrofagen: ontwikkelen zich uit monocyten in bloed en verplaatsen zich
vervolgens door het hele lichaam en veranderen van vorm. Fagocyteren
ziekteverwekkers en ruimen dode celresten op. Ze kunnen meerdere
ziekteverwekkers vernietigen.
o In de reactie met een ziekteverwekker worden cytokinen
afgegeven, dit verhoogt de lichaamstemperatuur (koorts)
Cytokinen: door hoge temperatuur wordt ontwikkeling
ziekteverwekkers tegengegaan en worden afweerreacties
versneld
Mediatoren: eiwitten met een regulerende functie
Antibiotica: medicijnen die bacteriën doden, bijv. penicilline
Antigeen: molecuul waar het immuunsysteem op reageert door een specifieke
antistof te produceren
MHC-I-receptoreiwitten: aan de buitenkant van alle cellen met een celkern &
op bloedplaatjes
MHC-II-receptoreiwitten: op macrofagen en geactiveerde B-cellen
- Antigeen-presentatie: na fagocytose door macrofaag wordt de
ziekteverwekker afgebroken delen ziekteverwekker binden aan MHC-II-
receptoreiwitten macrofaag macrofaag wordt antigeen-presenterende
cel (APC) komt in lymfeknopen lymfocyten met de juiste antistof
worden geactiveerd
Cellulaire afweer:
Lymfocyten kunnen binden aan antigeen als antigeen is gebonden aan een MHC-
molecuul. Als de antigeen-specifieke receptor het antigeen identificeert, wordt de
lymfocyt geactiveerd. Geactiveerde T-lymfocyten delen zich veelvuldig tot T-
helpercellen, cytotoxische T-cellen en T-geheugencellen.
- Th-cellen: grootste deel; activeren andere cellen en geven cytokinen af
na binding aan APC
- Tc-cellen: verlaten lymfoïde organen en ruimen geïnfecteerde
lichaamscellen op, ze herkennen deze cellen aan het antigeen van het
virus dat aan MHC-I-receptor gebonden is
- T-geheugencellen: bij een volgende infectie meer T-cellen, dus snellere
afweerreactie
Humorale afweer (humor = vocht): afweer via antistoffen tegen
ziekteverwekkers buiten de cellen
Cytokinen zorgen voor ontwikkeling B-lymfocyten tot plasmacellen en B-
geheugencellen.
- Plasmacellen: vormen antistoffen (immunoglobinen/ig), meestal Y-vorm
o Antistoffen binden aan antigeen en vormen antigeen-
antistofcomplex antigeen wordt onschadelijk gemaakt
Immuniteit
Incubatietijd: tijd die verstrijkt tussen binnendringen ziekteverwekker en eerste
ziekteverschijnselen
Primaire reactie: vorming van antistoffen tegen een ziekteverwekker
Secundaire reactie: onmiddellijke vorming van antistoffen bij tweede
besmetting meer & langzamere afname (immuun)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annevos123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
