Deze samenvatting beslaat alle colleges + extra aantekening van het vak Culturele en Politieke geografie van de Master Leraar Aardrijkskunde op de Hogeschool Utrecht.
Inleiding
In deze cursus staan inhouden uit de politieke en uit de culturele geografie centraal. Place in
brede zin is daarbij de leidraad. Een eerste rode draad is territorialiteit. Dat kan gaan over
staten en naties, waarbij bijvoorbeeld de roep om Catalaanse onafhankelijkheid een casus is.
Maar het kan ook gaan over het gebruik van een park of een plein. Van wie is de ruimte, en
waarom? Een tweede rode draad is beeldvorming. Wat ervaren mensen als hun place, en
waarom? Hoe kijkt een geograaf naar Place?
Leeruitkomsten
In deze cursus werk je aan de volgende leeruitkomsten. Alle leeruitkomsten zijn afkomstig uit
de Kennisbasis Master.
Politieke Geografie (domein 5.1):
1. De student heeft kennis van en inzicht in relevante politiek geografische en geopolitieke
theorieën en kan op basis daarvan stellingnames in het maatschappelijke debat met
betrekking tot bijvoorbeeld politieke globalisering en/of geopolitieke ontwikkelingen
kritisch beoordelen en komen tot een beargumenteerde visie.
2. De student kan voorbeelden geven van actuele vraagstukken met betrekking tot de
politieke dimensie en van visies op mogelijke, waarschijnlijke en gewenste toekomstige
ontwikkelingen binnen deze dimensie, hij kan hiervan concrete voorbeelden
beschrijven.
Culturele geografie (domein 5.2):
3. De student heeft kennis van relevante theorieën en kernconcepten binnen de culturele
geografie en heeft inzicht in actuele ontwikkelingen en debat binnen dit vakgebied. Hij
kan met gebruikmaking hiervan een concrete beschrijving geven van de wijze waarop
groepen en individuen betekenis geven aan gebieden (places) en culturele identiteiten.
4. De student heeft inzicht in de invloed van cultuur op het vormgeven van gebieden
(places), de wijze waarop cultuur is ingebed in het dagelijks leven van groepen en
individuen en hoe geografie een basiselement is in de vorming van culturen.
5. De student kan voorbeelden geven van actuele vraagstukken met betrekking tot
culturele globalisering op verschillende ruimtelijke schaalniveaus en van visies op
mogelijke, waarschijnlijke en gewenste toekomstige ontwikkelingen.
6. De student heeft kennis van en inzicht in perceptie en representatie van gebieden en
kan op basis daarvan leeractiviteiten ontwerpen die leerlingen in staat stellen beelden
en gebiedsspecifieke informatie kritisch te bekijken.
1
, Ontwikkeling van de Sociale Geografie (gedeeltes uit het Kroondomein, domein 0.3 en
(enigszins) 0.1)
7. De student kan de ontwikkeling van de sociale geografie beschrijven en maakt daarbij
gebruik van de diverse geografische scholen als ordeningskader en inzichten uit de
algemene wetenschapsleer en wetenschapsfilosofie. De student heeft daarbij in het
bijzonder kennis van en inzicht in de ‘cultural turn’ binnen de sociale geografie.
8. De student kan ontwikkelingen in de wetenschap in het algemeen en de geografie in het
bijzonder verklaren vanuit bredere maatschappelijke ontwikkelingen.
Lesweek 1: introductie
Samenvatting gedeelte ontwikkeling van de culturele geografie, in een schema:
Environment Environment Geographies of Representation Non-
al al Possibilism the cultural al Cultural representation
determinism landscape Geography al Cultural
geography
Methodolog Positivist, law Empiricist Empiricist Theory and Everyday
y making fieldwork fieldwork Practice practice
Cultural Environment Environment, Culture Cultural groups Cultural groups
Agent people & individuals
Geographica National, Regional, Landscape Place Intimate scales:
l scale global local bodies, actions
Social values Commerce People Romantic / Importance of Importance of
environmentali difference emotional,
st everyday
Political State, military Civic Anti- Ambivalent Ambivalent
ends participation technology, (soms kritisch)
pro-tradition
Who? Darwin, Vidal de la Carl Sauer Peter Jackson, Nigel Thrift
Ratzel Blache, Cosgrove
Hartshorne
Schema naar Anderson (2015) Understandig cultural geography. Cursief: toegevoegd in kader van cursus.
• Patronen begrijpen en kunnen verklaren
De culturele geografie verplaats zich van natuur, via cultuur als een gegeven, naar culturele
groepen of zelfs individuen als vormende “agents” ofwel “dragers”
2
, Environmental determinism
Milieudeterminisme is de overtuiging dat het milieu, met name de fysieke factoren zoals
landschap en klimaat, de patronen van de menselijke cultuur en maatschappelijke ontwikkeling
bepaalt. Milieudeterministen zijn van mening dat alleen ecologische, klimatologische en
geografische factoren verantwoordelijk zijn voor menselijke culturen en individuele
beslissingen. Sociale omstandigheden hebben binnen het milieudeterminisme vrijwel geen
invloed op de culturele ontwikkeling.
Environmental Possibilism
Binnen het Possibilisme wordt gesteld dat culturen niet alléén door omgevingsfactoren worden
gevormd. Volgens de Possibilisten was de omgeving gewoon een factor die de productie van
culturen beïnvloedde, in plaats van bepaalde. Vanuit hun observaties boden omgevingen
mogelijkheden van waaruit menselijke groepen hun eigen activiteiten en processen konden
genereren. Binnen het Possibilisme worden mensen niet beschouwd als passieve agents die
reageren op de natuurlijke wereld, maar als actieve agents die hun eigen culturen en tot op
zekere hoogte hun omgeving creëerden.
Volgens zowel het determinisme als het possibilisme is het centrale thema in de geografie de
bestudering van de invloed van de fysische omgeving (klimaat, bodem, reliëf) op de menselijke
activiteit.
Geographies of the cultural landscape
Sauer zette zich af tegen de zogenaamde ‘ environmental approach’. Hij richtte zijn onderzoek
namelijk op de manier waarop de mens de natuurlijke omgeving verandert en inricht.
Cultuurlandschap werd door hem als volgt omschreven: Het cultuurlandschap is gevormd
vanuit een natuurlijk landschap door een cultuurgroep. Culture is the agent, the natural area is
the medium, the cultural landscape the result’. Sauer beweerde je door het landschap te
bestuderen, de culturen kon aflezen die het bewoonden. Voor Sauer was de relatie tussen de
‘omgeving’ en ‘cultuur’ daarom beter uitgedrukt in termen van ‘landschap’ en ‘cultuur’
(misschien als gevolg van zijn antropologische inspiratie in plaats van natuurwetenschappelijke
inspiratie).
Sauer vond dat aardrijkskunde moet worden gewijd aan het verzamelen van feitelijke feiten en
niet aan het zoeken naar algemene principes of intellectueel inzicht te ontlenen aan de
natuurwetenschappen (zoals omgevingsdeterministen en -functionarissen hadden gedaan).
Representational Cultural Geography
Voor representatieve culturele geografen was cultuur niet langer ‘de agent’ die landschappen
creëerde, maar werd macht toegekend aan de mens zelf; we waren de actieve producenten van
culturele producten en processen.
Zoals Anderson en Gale schetsen, was cultuur niet langer een afzonderlijke entiteit die boven
en op de mens handelde, maar werd het een ‘proces waarin mensen actief betrokken zijn. . .
[het was] een dynamische mix van. . . praktijken die mensen creëren, niet een vaststaand ding
of entiteit die mensen regeert.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannegroot-zevert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
