Samenvatting van het gedeelte van de cursus burgerlijk procesrecht, gedoceerd door prof. Taelman, over de actoren van justitie, wat zelfstandig te verwerken was.
Afdeling 1. Structuur van de gerechtelijke organisatie
§1. Algemeen
Rechterlijke macht in organieke betekenis = hoven en rechtbanken zoals bedoeld in art. 40 Gw
Rechterlijke macht in functionele betekenis = spreken van recht; rechtspraak -> niet alleen
uitgeoefend door rechterlijke macht in organieke betekenis, maar ook door andere rechterlijke
instanties:
- Administratieve rechtscolleges
o Specifiek opgericht voor beslechting van geschillen die betrekking hebben op
bestuurshandelingen gesteld door administratieve overheden
o Meest bekende: afdeling bestuursrechtspraak van Raad van State
Grondslag: art. 160 Gw
o Andere: Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, Raad voor betwistingen inzake
studievoortgangsbeslissingen, …
- Tuchtrechtscolleges
o Ingesteld om tuchtrecht te handhaven
o Tuchtrecht bepaalt disciplinaire gedragsregels binnen vrijwillige
gemeenschappen die gevolgd moeten worden in belang van deze gemeenschap
o Bv voor advocaten, geneesheren, notarissen, …
- Grondwettelijk Hof
o Neemt kennis van beroepen tot vernietiging en prejudiciële vragen over
grondwettigheid van formele wetten
o Enige rechtsinstantie die zich mag uitspreken over grondwettigheid van formele
wetten
o Grondslag: art. 142 Gw
- Internationale rechtscolleges
o Aantal internationale rechtscolleges waarvan de uitspraken bindend zijn voor de
Belgische staat en zijn burgers
o Belangrijkste: EHRM, Hof van justitie, Benelux-Gerechtshof
§2. Complexe structuur gerechtelijke organisatie
Waarom deze complexe structuur? 4 elementen
- Territoriale spreiding van bestaande rechtscolleges
o Doel hiervan: gerechtelijke dienst zo dicht mogelijk bij de rechtszoekende
brengen
- Inhoudelijke werkverdeling tussen diverse rechtscolleges
o Doel hiervan: mogelijkheid bieden tot specialisatie in hoofde van rechter
- Regel van dubbele aanleg
o In principe kan elk vonnis dat uitgesproken is in 1e aanleg, aangevochten worden
in hoger beroep
- Elk vonnis dat in laatste aanleg gewezen is, is vatbaar voor cassatiecontrole
§3. Krachtlijnen van de gerechtelijke hervorming van 2014
Hervorming arrondissement Brussel
, - Doel: waarborgen dat elke rechtszoekende in dit arrondissement in zijn eigen taal kan
worden bediend + eenvormiger en gerichter vervolgingsbeleid, rekening houdend met
verschillen tussen criminele patroon van Brussel-Hoofdstad en Halle-Vilvoorde
- Ontdubbeling van rechtbank van 1e aanleg, arbeidsrechtbank, ondernemingsrechtbank
en arrondissementsrechtbank -> telkens opsplitsing in Nederlandstalige en Franstalige
rechtbank
- Territoriale splitsing van het parket
o Tweetalig parket van Brussel -> bevoegdheid: strafrechtelijke vervolging op
grondgebied van 19 gemeenten van Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Eentalig parket van Halle-Vilvoorde -> bevoegdheid: strafrechtelijke vervolging
op grondgebied van Halle-Vilvoorde
Schaalvergroting en mobiliteit
- Vroeger
o 5 ressorten: hoven van beroep en arbeidshoven
o 27 gerechtelijke arrondissementen: rechtbanken van 1e aanleg,
arbeidsrechtbanken, ondernemingsrechtbanken en politierechtbanken
o 187 kantons: vredegerechten
- Sinds hervorming
o 5 ressorten: hoven van beroep, arbeidshoven, arbeidsrechtbanken en
ondernemingsrechtbanken
o 12 gerechtelijke arrondissementen: politierechtbanken en rechtbanken van 1 e
aanleg
o 187 kantons: vredegerechten
Specialisatie en mobiliteit
- Doel 1: doorgedreven specialisatie
o Alle afdelingen verzorgen basisdienstverlening
o Gespecialiseerde zaken worden exclusief toevertrouwd aan 1 afdeling voor het
gehele arrondissement
- Doel 2: mobiliteit van magistraten en gerechtspersoneel
o Vlotte circulatie binnen rechtsgebied of arrondissement -> inspelen op
incidentele of structurele behoeftewijzigingen inzake menselijk potentieel
o Horizontale en verticale mobiliteit -> magistraten en gerechtspersoneel kunnen
beter en efficiënter ingezet worden in functie van werklast en specialisatie
Horizontale mobiliteit: magistraten worden subsidiair benoemd in
andere kantons of arrondissementen van het rechtsgebied -> tijdelijke
inschakeling in ander kanton of arrondissement wordt niet meer gezien
als overplaatsing en vereist hun toestemming niet
Verticale mobiliteit: mobiliteit naar instantie waarin betrokkene niet
benoemd is
Verzelfstandigd beheer
- Overdracht van beheer over budget en personeel van de rechterlijke macht naar de
rechterlijke orde -> beheer gebeurt nu door college van hoven en rechtbanken en college
van openbaar ministerie
- Doel: snelle, toegankelijke en moderne justitie mogelijk maken
- Nog niet gerealiseerd!
Invoering van familie- en jeugdrechtbank
- Doel: efficiëntere rechtsbedeling in familiale geschillen
- Ging gepaard met verschuiving van bevoegdheid over familiaal contentieux van
vrederechter naar rechtbank van 1e aanleg
, Hertekening van de gerechtelijke kantons
- Reductie van 187 naar 162
- Mogelijkheid tot terechtzitting sous l’arbre: vrederechter houdt zitting in voormalige
opgeheven zittingsplaats van kanton of opgeheven kanton
Afdeling II. De rechtscolleges
§1. Hof van Cassatie (art. 128-136ter Ger. W.)
1 Hof van Cassatie; te Brussel (art. 147, lid 1 Gw)
Samenstelling
- 1e voorzitter, voorzitter en raadsheren (art. 129 Ger. W.)
- 3 kamers, elk gesplitst in 2 secties (NL en FR)
o Kamer voor burgerlijke zaken -> neemt kennis van cassatieberoepen in
burgerlijke zaken en handelszaken
o Kamer voor correctionele zaken -> neemt kennis van cassatieberoepen in
criminele, correctionele en politiezaken
o Kamer voor sociale zaken -> neemt kennis van cassatieberoepen tegen
beslissingen in laatste aanleg gewezen door arbeidshoven en -rechtbanken
- Elke sectie zetelt met 5 magistraten (art. 128, lid 3 Ger. W.)
o Bijzondere samenstelling: art. 131 Ger. W.
- Indien beslissing niet voor de hand ligt of niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen
in het belang van de eenheid van de rechtspraak of van de rechtsontwikkeling -> 1 e
voorzitter of de voorzitter van de kamer kan op voorstel van raadsheer-verslaggever en
na advies van OM de zaak laten behandelen door kamer van 3 raadsleden (art. 128, lid 4
en art. 1105bis, §1 Ger. W.)
o Moeten steeds eenparig beslissen
o Gebrek aan eenparigheid of verzoek van 1 van de raadsheren van de beperkte
kamer -> verwijzing naar kamer van 5 raadsleden (art. 1105bis, §2 Ger. W.)
Openbaar Ministerie
- Ambt uitgeoefend door procureur-generaal bij Hof van Cassatie + bijgestaan door 1 e
advocaat-generaal en door advocaten-generaal (art. 142 Ger. W.)
Dienst
- Reglement houdende dienstregeling wordt vastgesteld door 1e voorzitter, op advies van
procureur-generaal, hoofdgriffier en stafhouder van Orde der Advocaten bij Hof van
Cassatie
- Reglement bepaalt aantal raadsheren verbonden aan elke kamer + aantal en duur van
zittingen
- Reglement wordt ter griffie aangeplakt (art. 132 Ger. W.)
§2. Hof van beroep (art. 101-113ter Ger. W.)
1 per rechtsgebied (5): Antwerpen, Bergen, Brussel, Gent en Luik (art. 156 Gw)
Samenstelling
- 1e voorzitter, kamervoorzitters, raadsheren en plaatsvervangende raadsheren (art. 101,
§2 en art. 102 Ger. W.)
- Kamers in principe samengesteld uit 1 raadsheer
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent117105. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.
