Pediatrische zorg - Els
Deel 1
Algemene aspecten van zorgverlening op een pediatrische afdeling, inclusief wetgeving.
1.Basis van zorgverlening: Van afspraken tot wetgeving
● De zorg voor kinderen vereist specifieke aandacht en begint met het respecteren van 'De
rechten van het kind' en 'Het handvest Kind in ziekenhuis'.
● Beslissingen over zorg worden vaak in overleg met zowel het kind als de ouders genomen,
met overweging van de bekwaamheid van het kind op basis van leeftijd, maturiteit en
informed consent.
1.1 Het Handvest Kind en Ziekenhuis,
● Opgesteld tijdens een Europese conferentie in 1988, en het Handvest Kind en Zorg van 2014,
brengen de rechten van het kind in het ziekenhuis in kaart, geïnspireerd door het Verdrag
inzake de rechten van het kind van de Verenigde Naties.
● 10 punten opgesteld aan de hand van EACH - charter. Gerelateerd aan kinderrechten.
1.2 Wetgeving
● Het Koninklijk Besluit van 23 oktober 1964 stelt erkenningsnormen vast voor ziekenhuizen en
hun diensten, inclusief specifieke vereisten voor verschillende afdelingen zoals
○ kraaminrichtingen, (kenletter M)
○ diensten voor intensieve (kenletter NIC)
○ niet-intensieve neonatale zorg, (Kenletter N*)
○ kindergeneeskunde (kenletter E)
○ neuropsychiatrie voor kinderen. (kenletter K)
● Daarnaast bestaat het Koninklijk Besluit van 2 april 2014, dat erkenningsnormen vastlegt voor
het netwerk "pediatrie", gericht op het aanbieden van zorgcircuits aan kinderen onder de 15
jaar binnen een juridisch geformaliseerde samenwerkingsovereenkomst.
● De functie van pediatrische liaison, gericht op jonge patiënten met ernstige chronische
aandoeningen die vóór hun 18e levensjaar optreden, omvat zowel interne als externe
ondersteuning om de behandeling en continuïteit van zorg te waarborgen, met curatieve,
palliatieve of terminale doeleinden.
○ De volledige erkenningsnormen voor de ziekenhuisfunctie van pediatrische liaison
zijn vastgelegd in het Koninklijk Besluit van 10 november 2010.
2. Profiel van de kinderverpleegkundigen en tewerkstelling.
● Kinderverpleegkundigen werken in ziekenhuizen op diverse afdelingen, waaronder
kinderafdeling, spoedeisende hulp, en neonatologie. Er is ook vraag naar
kinderverpleegkundigen in thuis- en eerstelijnszorg, revalidatiecentra en andere
zorginstellingen.
● Samenwerking met verschillende disciplines in de zorg is essentieel op de werkplek.
● Het behalen van de bijzondere beroepstitel pediatrie en neonatologie wordt aanbevolen voor
verpleegkundigen die in de pediatrie werken, wat extra vergoedingen met zich meebrengt.
● Technologische vooruitgang en verbeterde kennis in de gezondheidszorg hebben de
overlevingskansen van kinderen met ernstige of chronische aandoeningen vergroot, wat
resulteert in intensievere en complexere zorg.
● Kinderverpleegkundigen moeten niet alleen medische en verpleegtechnische vaardigheden
bezitten, maar ook begrip hebben voor het gezin en de omgeving van het kind, en
vaardigheden hebben in gezinsgerichte en geïntegreerde zorgverlening.
, ● Door deze ontwikkelingen specialiseren kinderverpleegkundigen zich steeds meer in
specifieke gebieden van de pediatrie, zoals psychiatrie, oncologie, diabetes, enz.
● De kinderverpleegkundige werkt met verschillende doelgroepen, waaronder kinderen van 0 tot
15 jaar (soms tot 18 jaar) met gezondheidsproblemen, en staat nauw in contact met ouders
en familieleden.
● De zelfstandigheid van het kind ontwikkelt zich geleidelijk vanaf de geboorte tot aan de
adolescentie.
● Niet alle kinderen ontwikkelen zich volgens de kalenderleeftijd; sommigen hebben complexe
beperkingen en vereisen zorg tot 18 jaar.
● Bij de overgang naar volwassenenzorg vereist deze groep specifieke aandacht.
● Wanneer kinderen ziek worden of worden opgenomen, begrijpen ze mogelijk niet wat er
gebeurt, wat kan leiden tot gevoelens van boosheid, protest en wanhoop.
● Er is behoefte aan kennis, ervaring, empathie en de juiste houding om kinderen en ouders te
ondersteunen en begeleiden, vooral wanneer ouders afwezig zijn.
● Vanwege verschillen in communicatieve vaardigheden tussen kinderen en volwassenen, en
omdat kinderen vaak niet goed kunnen verwoorden wat ze voelen, is het essentieel dat de
kinderverpleegkundige samenwerkt met ouders om het gedrag en de emoties van het kind
te observeren, te signaleren en te interpreteren.
● Kinderen reageren anders dan volwassenen op ziekte, waardoor de kinderverpleegkundige
tijdens het verpleegproces rekening moet houden met deze verschillen om kwalitatief
verantwoorde zorg te bieden.
● Lichamelijke verschillen uiten zich onder andere in
○ andere symptomen bij dezelfde aandoeningen,
○ andere gezondheidsproblemen,
○ kleinere fysiologische marges,
○ andere anatomische verhoudingen
○ grotere kwetsbaarheid in groei en ontwikkeling.
● Psychosociale en emotionele verschillen uiten zich onder andere in
○ angsten,
○ fantasieën,
○ verstoringen van de ouder-kind relatie,
○ negatief zelfbeeld
○ verstoringen van het toekomstbeeld.
● Naast ziekte kunnen ook andere factoren de ontwikkeling van een kind beïnvloeden, zoals
het verlaten van de sociale omgeving en schoolachterstand.
● De kinderverpleegkundige speelt een belangrijke rol in het handhaven en herstellen van
zelfmanagement binnen het gezin, met verschillende niveaus van participatie in de zorg,
afhankelijk van de houding van de verpleegkundige, de mogelijkheden van de ouders en de
setting van de zorg.
3. Opname van een kind in het ziekenhuis.
● Factoren zoals leeftijd, ontwikkelingsniveau, ziektebeeld en reactie op ziekte en trauma zijn
anders bij kinderen.
● Het beleid verschuift naar steeds meer zorg thuis, zelfs voor complexe gevallen die
traditioneel in het ziekenhuis werden behandeld, wat vraagt om samenwerking tussen
verschillende zorgorganisaties en hulpverleners.
● Verpleegkundig specialisten hebben steeds vaker een eigen spreekuur op de kinderpolikliniek
en werken nauw samen met andere disciplines, zowel binnen als buiten het ziekenhuis.
● Transmurale zorg, oftewel zorg die de muren van het ziekenhuis overstijgt, wordt steeds
belangrijker in de kinderverpleegkunde.
● Er is een verschuiving van focus van de ziekte van het kind naar het kind met een aandoening,
waarbij gestreefd wordt naar behoud van het normale leven van het kind, zelfs tijdens
behandeling.
● Behandelingen worden steeds meer poliklinisch, in dagbehandeling of thuis gegeven om het
sociale leven van het kind zo min mogelijk te verstoren, zelfs als dit intensieve zorg
vereist.Het grootste deel van de opnames van kinderen in het ziekenhuis zijn spoedopnames,
, voornamelijk vanwege virale of bacteriële infecties en trauma's zoals verkeersongevallen en
breuken. Snelle interventie is cruciaal bij spoedopnames, omdat kinderen meestal niet
voorbereid zijn op de opname.
● Voorbereiding voor een geplande opname is essentieel. Het omvat het geven van informatie
aan het kind over wat er gaat gebeuren om angst te verminderen, zonder onwaarheden te
vertellen. Deze voorbereiding draagt bij aan het opbouwen van vertrouwen tussen het kind en
de zorgverleners.
● Een geplande opname kan over het algemeen rustiger en overzichtelijker verlopen dan een
spoedopname. De aanpak van de verpleegkundige en de tijd die zij hieraan besteedt, zijn
belangrijke factoren.
● Het verstrekken van informatie aan zowel het kind als de ouders is cruciaal voor een soepel
verloop van de opname en draagt vaak ook bij aan het opbouwen van vertrouwen tussen het
gezin en de zorgverleners.
3.1 Ouders op de kinderafdeling.
● Ouders zijn tegenwoordig zeer betrokken bij de zorg voor hun kinderen tijdens
ziekenhuisopnames en willen vaak aanwezig zijn en actief betrokken worden.
● Het is belangrijk om respect te tonen voor ouders die niet altijd aanwezig kunnen zijn
vanwege diverse redenen, zoals werkverplichtingen of andere verantwoordelijkheden.
● Flexibiliteit van verpleegkundigen is essentieel om tegemoet te komen aan de verschillende
behoeften en omstandigheden van ouders.
● Verpleegkundigen moeten professioneel handelen en informatie verstrekken die is aangepast
aan de achtergrond en kennis van elke ouder, ongeacht hun sociale status of achtergrond.
● De aanwezigheid van ouders tijdens de opname van een kind is van vitaal belang voor het
bieden van veiligheid en vertrouwdheid, vooral gezien de onbekende en vaak bedreigende
omgeving van het ziekenhuis voor kinderen.
● Angst bij kinderen kan een normale reactie zijn op dreigend gevaar en kan zelfs een nuttige rol
spelen in het voorbereiden op en omgaan met moeilijke situaties, maar de aanwezigheid en
steun van ouders zijn cruciaal om deze angsten te overwinnen.
● Communicatie en het vermogen om met steeds complexere situaties om te gaan, ontwikkelen
zich naarmate het kind groeit en zijn afhankelijkheid van ouders vermindert.
● De aanwezigheid van ouders tijdens de opname van hun kind is van groot belang, zowel voor
de kinderen als voor de ouders zelf.
● De confrontatie met een ernstig ziek kind en een crisissituatie kan voor ouders een extreme
en onverwachte belasting vormen, resulterend in verschillende emoties en
gedragsveranderingen.
● Verschillende factoren beïnvloeden hoe ouders reageren op de opname van hun kind, zoals de
voorgeschiedenis van het kind, de opname situatie, de relatie tussen ouders en kind, en
culturele achtergrond.
● Ouders kunnen gevoelens ervaren van hoop, wanhoop, schuld, angst en machteloosheid, wat
zich kan uiten in rouwreacties zoals woede, agressie, verdriet of vermijdingsgedrag.
● De relatie tussen ouders kan veranderen als gevolg van de opname van hun kind, waarbij ze
elkaar nader kunnen komen of juist verder van elkaar kunnen verwijderen.
● Verpleegkundigen spelen een belangrijke rol in het begeleiden van ouders tijdens de opname
van hun kind, waarbij de focus ligt op het verminderen van stress en het versterken van
coping-mechanismen.
● Participatie van ouders in de zorg voor hun kind is het meest effectief wanneer
verpleegkundigen uitgaan van de positie van de ouder en participatie niet opdringen.
● Het is belangrijk voor verpleegkundigen om op de hoogte te zijn van de behoeften van ouders
tijdens de opname van hun kind, waaronder de behoefte om altijd aanwezig te kunnen zijn,
regelmatig duidelijke en eerlijke informatie te ontvangen, te weten dat hun kind optimale zorg
krijgt, en ondersteuning te ontvangen bij het omgaan met angst.
● Verpleegkundige interventies kunnen worden gebaseerd op het proces van rolherziening dat
ouders doormaken voordat ze in staat zijn tot participatie in de zorg. Dit proces omvat fasen
zoals treuren, contact maken, imiteren en identiteit vinden.
