Samenvatting Sociaal Recht
Deel 1: Inleiding
Hoofdstuk 1. Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Sociale wetgeving: geen duidelijk afgebakend geheel
Gemeenschappelijke kenmerken:
- Bijzonder doel
o Bescherming van belangen van de werknemers
o Bevorderen van hun welzijn
- Arbeidsrecht: beschermingswetten
- Sociale Zekerheid: sociale risico’s opvangen
- Sociale wetgeving omvat dus:
o Arbeidsrecht
o Socialezekerheidsrecht
Sociale verzekeringen: traditionele takken
Sociale bijstand (federale sociale bijstand en Vlaamse bijstand aan
personen)
Sociale wetgeving
- Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
- Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
- Beschermingsmaatregelen voor werknemers
- Arbeidsvoorziening
- Sociale zekerheid
- Minimumvoorzieningen
- Geschillen van sociaal recht
Hoofdstuk 2: Bronnen van sociale wetgeving
1. Internationale rechtsbronnen
1.1 Bilaterale verdragen
- Verdrag tussen België en één ander land
- Regels van toepassing op werknemers afkomstig uit het ene land die in het
andere land gaan werken
1.2 Multilaterale verdragen en instellingen
- Internationale Arbeidsorganisatie (IAO): conventies en aanbevelingen
- Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO):
beslissingen, akkoorden,aanbevelingen en resoluties
- Raad van Europa: EVRM, Europees Sociaal Handvest
- Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (AISS)
- De Benelux Economische Unie
,Europese Unie: het belangrijkst
a) Zes hoofdinstellingen
- Europese Raad
- Europese Commissie
- Europese Raad van Ministers
- Europees Parlement
- Europees Hof van Justitie
- Europese Rekenkamer
b) Vier nevenorganen
- Economisch en Sociaal Comité
- Comité van de Regio’s
- Europese Investeringsbank
- Europese Centrale Bank
c) Europese rechtsregels: Worden uitgevaardigd door de Raad en de Europese
Commissie na raadpleging van het Europees Parlement
d) Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding:
- Verordeningen: rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
- Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
- Besluiten: rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
- Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
- Adviezen
e) Mogelijkheid Europese “cao’s” algemeen bindend te verklaren
f) Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
(ook belangrijk voor het Belgische arbeidsrecht)
2. Nationale rechtsbronnen
2.1 Sociale grondrechten
Artikel 23 van de Grondwet
(geen directe werking voor de burger – wel richtlijn en doelstelling voor de
overheid)
2.2 Sociale rechtsbronnen
- Wetten en decreten
- Koninklijke besluiten
- Ministeriële besluiten
- Rechtspraak en rechtsleer (in België geen precedentenrecht)
- Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
- Het gebruik
- De eenzijdige verbintenis
2.3 Hiërarchie van de nationale rechtsbronnen
, 1. Dwingende bepalingen van de wet
2. Algemeen verbindend verklaarde cao’s
3. Niet algemeen verbindend verklaarde cao’s wanneer de werkgever lid is
van een organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao zelf
ondertekende
4. Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die de
cao niet ondertekende of geen lid is van een ondertekende organisatie)
behoort tot het ressort van het PC
6. Arbeidsreglement
7. Aanvullende bepalingen van de wet
8. Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
9. Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
- Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als
- hij hiermee niet strijdig is
- of de rechten van de werknemer vermindert
- of zijn plichten verzwaart
Aanvulling: arbeidsreglement en CAO
Het arbeidsreglement
- Wat: schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de
onderneming
- Maakt deel uit van de rechten en plichten van de werkgever en werknemer
- Voorbeelden:
De CAO en het belang van de sociale partners
- Sociale wetgeving komt niet alleen tot stand in het parlement en de
regering maar ook en vooral na sociaal overleg tussen sociale partners
- Wie zijn de sociale partners?
De werkgeverorganisaties
Professionele Interprofessionele
Wat is een CAO?
, Een akkoord dat gesloten wordt tussen een of meer werknemersorganisaties (bv.
ABVV-ACLVB-ACV) en een of meer werkgevers of werkgeversorganisaties (bv.
Assuralia- Febelfin)
(art. 5 CAO-wet)
Wat staat er in een CAO?
Een akkoord over aspecten van de relatie tussen WG en WN, en de rechten en
plichten van de partijen
- loonsvoorwaarden: bv.
minimumloon/overloon/maaltijdcheques/eindejaarspremie
- arbeidsvoorwaarden: bv.rusttijden/refter/restaurant/extra vakantiedagen
CAO’s bestaan op 3 niveaus
a) ondernemings-CAO’s op het niveau van de onderneming, in de zogenaamde
ondernemingsraad (afgekort: OR)
- bv. een CAO in koekjesfabriek Delacre
b) sectorale CAO’s op het niveau van een bedrijfssector in de zgn. paritaire
comités (afgekort: PC)
- bv. een CAO in PC nr. 112, dit is het PC voor garagebedrijven
c) intersectorale CAO’s op nationaal niveau in de zogenaamde Nationale
Arbeidsraad (afgekort NAR)
De bindende kracht van een CAO
CAO is een hogere bron van recht dan een geschreven AO want CAO is bindend
voor:
- WG en WN (organisaties) die de afspraken mee ondertekend hebben =
toepassing van art. 1134 BW
- en ook voor hun WN binnen de betrokken onderneming, sector(en) ( als in
PC) of zelfs voor heel het land ( als in de NAR) = het collectief karakter
Als CAO bovendien algemeen verbindend verklaard is, geldt dit bovendien:
- voor alle WG en WN in de betrokken sectoren, ook al heeft de eigen WG en
WN (organisatie) niet mee ondertekend!
Hierarchie van de rechtsbronnen
Art. 51 CAO – wet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper landermortiers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,96. Je zit daarna nergens aan vast.
