Materieel & formeel strafrecht
Materieel: rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld & vervolgens
gesanctioneerd
o Overheid = hoeder openbare orde -> Openbaar Ministerie = centrale figuur in strafvordering
Opsporing: wie heeft wat misdaan?
Vervolging: vermoedelijke dader voor strafrechtbank & strafvordering
Strafuitvoering: straf effectief uitvoeren
o Legaliteitsbeginsel (nullum crimen, nulla poena sine lege): enkel overheid kan bepalen welke
gedragingen strafbaar zijn & wat sanctie is (met beoordelingsbevoegdheid rechter obv)
=> Evolutie doorheen de tijd
Strikte interpretatie ( interpretatie naar analogie)
=> Rechter kan enkel strafwet toepassen op gedragingen die uitdrukkelijk/impliciet
door wetgever geviseerd zijn
Wel extensieve & soms evolutieve interpretatie wanneer feit onder
wettelijke definitie kan worden gebracht & bij zekerheid over wil wetgever
Uitsluiting elke retroactiviteit strafwet
(Behalve bij zachtere/mildere strafwet: wat is categorie, aard, maximum & minimum
hoofdstraf; maximum & minimum bijkomende straf?)
o Vermoeden v. onschuld tot tegendeel op wettige wijze bewezen is (taak OM)
o Non bis in idem-regel: je kan niet 2 keer voor zelfde feiten gestraft worden (bv. in zowel
België als buitenland)
=> Verhindert geen tuchtrechtelijke of burgerrechtelijke sanctie als gevolg v. zelfde feiten!
o Zwijgrecht iemand kan niet verplicht worden om zichzelf te beschuldigen
Formeel: procedurele rechtsregels volgens dewelke materieel strafrecht wordt toegepast
Territoriale toepassing strafwet
Belgische strafwet = territoriaal begrensd -> van toepassing op al wie op Belgisch grondgebied
misdrijf pleegt
Gelijkgestelde gebieden (= gelijkgeschakeld met Belgisch grondgebied)
o Buitenlandse ambassade
o Territoriale zee
o Luchtruim boven nationale territorium
Speciale territoire gebieden
o Schepen
Op volle zee: misdrijven aan boord = gepleegd op grondgebied v. staat onder wiens
vlag zij vaart
In territoriale wateren: toepassing plaatselijke wetgeving tenzij men hiervan afziet
o Vliegtuigen
Buitenlands geïmmatriculeerd: misdrijven aan boord = gepleegd op grondgebied v.
staat onder wiens vlag zij vliegt
Belgische strafwet enkel v. toepassing indien vliegtuig nadien zou landen op Belgisch
grondgebied
‘Ubiquiteitsleer’ (‘= leer v.d. ondeelbaarheid’): overal waar constitutieve elementen zijn, is er
nationaal aanknopingspunt
o België kijkt enkel naar constitutieve gevolgen, niet naar verder verwijderde gevolgen
(bv. schietpartij drielandenpunt: België komt niet tussen als schot niet in België wordt gelost)
, Tegenstrijd op non bis in idem-beginsel
o Niet uitgesloten dat verschillende staten hun strafwet zullen toepassen op eenzelfde situatie
bij betrokkenheid v. meerdere staten in misdrijf
Extraterritoriale toepassing strafwet
Conflicten tussen rechtsstelsels mogelijk -> criteria voor rechtvaardiging:
o Beschermingsbeginsel: strafwet toepassen op buitenlandse feiten indien staatsveiligheid in
gevaar
o Actief personaliteitsbeginsel: buitenlandse staat vervolgt eigen onderdanen (daders)
o Passief personaliteitsbeginsel: buitenlandse staat vervolgt daders van slachtoffers met eigen
nationaliteit (bv. zware schendingen internationaal humanitair recht)
o Universaliteitsbeginsel: internationale misdrijven vervolgen, ongeacht nationaliteit en
locatie
Belg in buitenland vervolgd in België indien nationaliteit, domicilie + dubbele strafbaarstelling
Genocidewet: zware genocidemisdrijven enkel in België vervolgd als dader/slachtoffer = Belg
Materieel strafrecht: misdrijven & straffen
Hoofdlijnen in Strafwetboek
o Boek I: misdrijven en bestraffing in het algemeen (algemeen strafrecht)
Basisprincipes van het strafrecht (Bv. soorten straffen, poging, deelneming,
samenloop)
Regels v. toepassing op bijzondere wetten zolang bijzondere wet geen afwijkende
regeling bevat
=> Uitz: verzachtende omstandigheden & strafbare deelneming (tenzij bijzondere
wet stelt van wel)
o Boek II: de misdrijven en hun bestraffing in het bijzonder (bijzonder strafrecht)
Oplijsting misdrijven (in verschillende categorieën) & gelinkte straffen
(Bv. verkrachting (onder categorie ‘misdrijven tegen personen’))
o Ook aparte (bijzondere) wetten (bv. drugswet)
Misdrijf/delict = elke gedraging (of nalaten v. verplicht handelen) die inbreuk is op strafwet(ten)
=> Geen misdrijven zonder sanctie
o Overtreding
Politiestraf (€1 - €25)
Politierechtbank
o Wanbedrijf
Correctionele straf (> €25) Straf bepaalt misdrijf
Correctionele rechtbank
o Misdaad
Criminele straf (> €25)
Hof van assisen
o 4 constitutieve elementen:
Materiële gedraging
Steeds uitwendige gedraging v. rechtssubject die feitelijke inhoud is v.
wettelijk delictsomschrijving vereist (voornemen ≠ misdrijf)
Handelingsmisdrijven/commissiedelicten: misdrijf = handelen
Onderscheid in bewijsregeling (bv. diefstal, slagen & verwondingen…)
Onthoudingsmisdrijven/ommissiedelicten: misdrijf = nalaten
(bv. niet-verlenen v. hulp aan persoon in nood)
Aflopende misdrijven: bv. diefstal (afgelopen van zodra gestolen goed in
Onderscheid op vlak v. verjaring handen v. dief) -> vanaf dan loopt verjaringstermijn
Voortdurende misdrijven: verjaringstermijn loopt niet zolang misdrijf
voortduurt (bv. exploitatie hinderlijke inrichting zonder vergunning)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bigoverbeke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
