College aantekeningen
Les: Sparta en de Peloponnesische Oorlog (Klassieke periode)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
- Boek
- De oudheid
Lesaantekeningen over Sparta en de Peloponnesische Oorlog (Klassieke periode).
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Sparta en de Peloponnesische Oorlog(Klassieke periode)
donderdag 29 februari 2024
17:10
GEOGRAFIE SPARTA
In vallei rivier Eurotas, kern van Laconië.
Bergketens langs oost- en westgrenzen = Taygetos en Parnon.
Zeer vruchtbaar gebied. Sparta is vooral landmacht.
Rijke agrarische basis, vooral na verovering Messenië (8e eeuw)
Sparta: vier dorpen => Pitana, Mesoa, Limnae en Kynosoura.
Later ook nog Amyklae.
Had niet echt een stedelijk centrum
Sparta wordt groot polis, groot territorium (= uitzonderlijk!).
GESCHIEDENIS SPARTA
Volgens Griekse mythologie (Homerische epen):
Sparta = belangrijke vesting in Myceense tijd.
Geen Myceense resten (burcht) gevonden op site Sparta.
Wellicht Dorische invasie ca. 1100 vC, echter archeologisch onduidelijk.
Rond 8ste eeuw: Sparta geleid door expansieve krijgerselite.
Ca. 750: verovering en integratie in Spartaanse polis van dorp Amyklae.
Sparta doet nauwelijks mee aan Archaïsche kolonisatie.
Begin of medio 7de eeuw vC: vermoedelijk hervorming Sparta - Grote Rhetra
'wet' in vorm van orakelspreuk aan legendarische wetgever Lykurgus.
=> 1 specifiek individu aanduiden, hier legendarisch figuur
Eind 7de eeuw, begin 6de eeuw vC: invoering tactiek hoplieten falanx in Sparta.
Lykurgus later gezien als stichter Spartaanse eunomia, 'goede orde':
het collectief systeem van Sparta
Eind 6de eeuw vC: formering Peloponnesische Bond, met Sparta als leider.
Rol Sparta in verdrijving Atheense tiran Hippias, iets later echter steun aan Isagoras,
Kleisthenes' tegenstander…
Grote rol Spartanen tijdens Tweede Perzische Oorlog (Thermopulai, Plataiai).
MAATSCHAPPELIJKE STRUCTUUR SPARTA
Vanaf 6de eeuw vC: sterk gemilitariseerd.
Spartaanse burgers (homoioi "gelijken", ook wel Spartiaten).
Volwassen mannen van 30+
Lid van sussition (mv. sussitia) 'eetgenootschap' ca. 15 man.
Maandelijkse bijdragen op basis van landbezit (kleros, mv. kleroi).
Kon je bijdrage niet opbrengen => verlies burgerschap.
Collectieve opvoeding (agoge) jongens,
samenleven in barakken vanaf 7 jaar,
vanaf 18 jaar onder toezicht van volwassen Spartiaat,
20-29 jarigen (hebontes) trainen 18-19 jarigen (paidiskoi) tot hoplieten.
Sparta als 'age class society' (ook in Dorische poleis op Kreta)
Collectieve opvoeding jongens in stadia:
, o Paides (7-17 jaar): training om te harden, gehoorzaamheid, nepgevechten
verdeeld in agelai ('kuddes')
o Paidiskoi (18-19 jaar): reservisten voor leger, krupteia.
geïnstitutionaliseerde pederastische relaties met oudere paides
o Hebontes (20-29 jaar): nog in barakken, maar wel al lid sussition en leger,
konden al trouwen.
Ook competitie onderling om tot 300 'wachter' van de koning te behoren =
beste van de beste
Statusverlies:
Gebrek aan bezit leidt tot verlies burgerschap: hupomeiones (minderen)
Lafheid in de strijd: tresantes ('trillers')
Niet-burgers: perioikoi en heloten
Perioikoi = 'omwonende', vrije inwoners van Sparta, zonder politieke rechten.
Eigen gemeenschappen binnen Spartaanse territorium.
Landbouwactiviteiten, maar vooral handel en nijverheid: hier mocht Spartiaten zich
niet mee bezig houden.
Betalen tribuut, leveren soldaten.
Heloten, slaven van Spartanen, overwonnen bevolkingsgroepen in Laconië maar vooral
Messenië.
Bewerkten landerijen (kleroi) van Spartiaten.
Numeriek in de meerderheid, dus Spartiaten voortdurend waakzaam => verklaring
extreem militarisme?
Heloten = atypisch Grieks: slaven zijn vaak niet-Grieken, hier zijn het lokale
overwonnen bevolkingsgroepen.
Spartaanse burgervrouwen: vrijer dan elders.
Meisjes werden ook getraind in leeftijdsgroepen (speerwerpen, hardlopen, zang,
dans)
Maar bleven wel thuis wonen
Bezaten en beheerden onroerend goed.
Huwelijk en gezien:
Man en vrouw zagen elkaar niet vaak
=> mannen in training, of, na hun dertigste, veel in sussition.
=> kinderen (jongens) vanaf 7 jaar collectief opgevoed: staat > gezin.
POLIEKE WERKING SPARTA
Twee koningen => erfopvolging uit 2 koningshuizen (Agaiden en Eurypontiden).
Legeraanvoerders, religieuze functies, deel rechtspraak.
Magistraten: 5 eforen ("opzichters").
= jaarlijks gekozen door volksvergadering.
Elke burger mag max. 1 jaar, geen herverkiezingen toegestaan.
Voert allerlei taken uit, konden koningen juridisch ter verantwoording roepen.
Gerousia: raad van ouderen, 28 Spartiaten van 60+ en de 2 koningen.
Voor het leven gekozen via acclamatie in volksvergadering.
Probouleutische en juridische functies.
Apella: volksvergadering van alle volwassen Spartiaten (30+).
Geen debatten, wel stemmen. Kiest magistraten (eforen) en leden van gerousia.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loreleivandermaes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60434 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen