16.1 Waarom inzicht nodig als leraar kleuteronderwijs in verzamelingen?
Kleuters zijn erg gericht op het waarneembare van waaruit ze actief experimenteren en exploreren
met voorwerpen.
Door het opdoen van ervaringen en het in interactie gaan met anderen, leren kleuters
eigenschappen van voorwerpen kennen en benoemen en ontdekken ze overeenkomsten en
verschillen.
Basis om tot verzamelen en finaal tot classificeren komen:
Een vorm van ordenen gebaseerd op gelijkenissen en verschillen
Kinderen hebben de behoefte om via spel de wereld te ordenen en te rangschikken
Ordenen logisch redeneren
Geordend denken basis voor de verdere cognitieve ontwikkeling
16.2 Hoe leert een kind verzamelen?
Situatie 1 Situatie 2 Situatie 3
Baby speelt met een groene 3-jarige kleuter tekent op een Oudere kleuter ruimt op:
knuffelbeer leeg wit blad met een blauw blokken per kleur in aparte
potlood dozen en auto’s samen in een
andere doos
Manipuleren materiaal Experimenteren met Oudere kleuters
Ontdekken met de materiaal voorwerpen groeperen
zintuigen Nieuwsgieren Rekening houden met
Nog niet ordenen Leren nieuwe meerdere
Leren voorwerpen, eigenschappen kennen eigenschappen (bv. De
eigenschappen en Leren dat voorwerpen kleuren)
karakteristieken van voor iets dienen Klasse-inclusie
het speelgoed kennen Met behulp van = een blok is een deel
Hetzelfde, anders volwassenen leren van het geheel en een
ordenen geheel bestaat uit
Veranderen delen (nog moeilijk)
voortdurend van In lagere school:
kenmerken (bv. Niet ordenen op
per kleur) verschillende
manieren
(doorsorteren of
classificeren)
Begrijpen klasse-
inclusie
,16.2.4 Ontwikkelen van het classificeren
Opbouw van het ontwikkelingsschema (pg. 211) gebaseerd op de ontwikkelingsfasen van Piaget
Babyleeftijd: Nog niet ordenen
sensomotorische fase Leren via hun zintuigen (zintuigelijk leren)
Voelen, tasten, ruiken, proeven, horen, kijken
Geleidelijk gelijkenissen en verschillen ontdekken
Verschillend reageren op verschillende dingen: een koek
opeten, een beer knuffelen, kijken in een boekje
Ook bij kleuters: waarnemen met alle zintuigen!
- Belangrijk voor de groei en ontwikkeling
Kleuterleeftijd: Peuters: ordenen met behulp van volwassenen
pre-operationele fase Veranderen voortdurend van kenmerk
Kleuters: beter differentiëren en benoemen van dingen
nauwkeuriger
Oudste kleuters: met meerdere eigenschappen rekening
houden
4 jarigen : 2 eigenschappen; 5 jarigen: 3 eigenschappen
Moeilijk om gelijktijdig aan het deel en het geheel te
denken (klasse-inclusie)
Lagere schoolkinderen: Voorwerpen op verschillende manieren ordenen
concreet operationele fase Begrijpen de verhouding tussen deel en geheel
Classificeren operationeel
STAPPENPLAN
Exploreren (Wat is het?)
Experimenteren (Wat kan je ermee doen?)
Verzamelen
Sorteren
Volgens klasse: verzameling aanduiden van dingen met een gemeenschappelijk kenmerk
Kenmerken of eigenschappen worden belangrijk
Classificeren = doorsorteren
Volgens subklassen: klassen worden nog een verder doorgesorteerd
Klasse-inclusie
Term Definiëring Voorbeeld
Verzamelen Voorwerpen, personen, dieren enz. bij elkaar Alle dingen uit een jaszak
brengen zodat ze samen één geheel vormen. van een kleuter op tafel
leggen
Tussen losse elementen bestaat een verband Alle dieren van de boerderij
in de weide plaatsen
Klasse Een verzameling van dingen aanduiden die een De blauwe legoblokken
gemeenschappelijk kenmerk hebben De dieren met 4 poten
De kleuters van mijn klas die
melk drinken op school
Sorteren Het bij elkaar brengen van voorwerpen, dieren, Sorteren van legoblokken
mensen enz. maar volgens een VAST criterium. volgens kleur klassen
Sorteren van de borstels:
Gebaseerd op het ontdekken van gelijkenissen verfkwasten, lijmborstels
en verschillen 2 klassen
Sorteren van de dieren op
volgens het aantal poten
, Classificeren Het groeperen van voorwerpen en in klassen Dieren sorteren volgens hun
volgens een gemeenschappelijk kenmerk en leefomgeving: de boerderij,
de zoo (2 deelklassen) en
verder doorsorteren in verschillende verder sorteren volgens het
deelklassen aantal poten (deelklassen)
Of nog verder doorsorteren:
Sorteren eenvoudige vorm van classificeren Blokken sorteren volgens de
vorm (klassen) en daarna
elke klasse sorteren volgens
Er ontstaan kettingen van elkaar omvattende kleur (deelklassen), volgens
deelklassen de grootte (twee
deelklassen) en volgens de
dikte (drie deelklassen)
16.3 Met welk ‘materiaal’ leert een kind ‘verzamelen’?
Makkelijk Moeilijk
Eigen lichaam De kleuters en Concreet Concreet Afbeeldingen
Kleuters onderling concreet materiaal materiaal en onderling
1 materiaal onderling afbeeldingen
2 3 4 5
Ervaringen met eigen lichaam Materiaal – 2D
Concreet materiaal – 3D
Besluit:
Differentiatie naar niveau bij het gebruik van materiaal
Vertrekken vanuit het eigen lichaam (ervaren)
Concrete voorwerpen
16.4 Theoretische achtergrond
In de kleuterklas spreken we over VERZAMELEN en niet over “verzameling”. Belangrijk in het
leerproces voor de handeling die erachter zit.
Bijvoorbeeld:
Verzamel alle tekeningen die je maakte over Sinterklaas
Leg alle poppen samen in de poppenhoek
Zet alle knutselwerkjes samen op de vensterbank
16.4.1 Een verzameling: definiëring en voorbeelden
Een verzameling
= een geheel van bepaalde en nauwkeurig omschreven dingen, d.w.z. dat we van elk ding kunnen
zeggen of het wel of niet tot die verzameling behoort.
In wiskunde gebruiken we “verzameling” dingen die tot de verzameling behoren zijn
ondubbelzinnig bepaald (met zekerheid tot die bepaalde verzameling)
Alle meisjes van mijn kleuterklas Blond, braaf, mooi
Alle studenten van de campus Sint-Amandsberg relatieve begrippen
Alle prenten of tekeningen van mijn kijk- en praatboek waardoor men niet kan
Volgende voorbeelden zijn GEEN wiskundige verzamelingen zeggen of ze met
Alle blonde studenten uit mijn klas zekerheid tot de
Alle brave kindjes uit mijn stageklas verzameling behoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberdedecker01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,46. Je zit daarna nergens aan vast.
