Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 1
Een samenvatting met integratie van het eerste hoofdstuk uit het handboek en de bijhorende les en PowerPoint.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
PSYCHOPATHOLOGIEPSYCHIATRIE; EEN INLEIDING
1 INTRODUCTIE
1.1 INLEIDING
1.1.1. Wat is afwijkend gedrag?
Terrein van:
In dit OLOD staan we stil bij en onderzoeken we gevoelens, gedachten en gedrag die we als afwijkend of
gestoord beschouwen, hiermee raken we het terrein van:
Psychopathologie:
→ ‘psyche’ = menselijke geest + ‘patos’ = ziekte + ‘logie’ = leer
→ = Leer van de ziekte van de menselijke geest
Psychiatrie:
→ Theorievorming = leer van de oorzaken en behandelingen voor psychische stoornissen
→ Praktijk = de psychische zorg
Klinische psychologie:
→ Houdt zich bezig met de oorzaken en behandeling van psychische stoornissen
Klinische orthopedagogiek (master)
→ Bevoegd voor psychische problemen, zowel naar het bestuderen van de oorzaak als de
behandeling
Verschil tussen een psycholoog en een psychiater:
Psychiater Psycholoog
= een arts, iemand dat geneeskunde studeert en = is geen arts, heeft een master behaald in de
voor dit specialisme kiest waardoor deze psychologie (universiteit) maar mag dus geen
medicatie mag voorschrijven medicatie toedienen
Prevalentie psychiatrische diagnoses:
Iedereen heeft wel eens last van extreme of onprettige gedachten of gevoelens
→ Wanneer spreken we dan van gestoord of afwijkend gedrag?
We moeten grenzen bepalen om te kunnen bepalen welke van al die gedachten en
gevoelens binnen de normale variatie vallen en welke verstoord en afwijkend zijn dat ze
zorg, opvolging en behandeling vragen
Prevalentie = de mate van afwijkend gedrag in onze samenleving:
1
, 1. Stoornissen komen vaak voor: bijna de helft van de mensen krijgt op een bepaald moment in het
leven zodanig last van afwijkend gedrag dat er sprake is van een diagnosticeerbare psychische
stoornis
2. Als we een periode in tijd afbakenen en daarbinnen kijken hoeveel mensen voldeden en de
criteria van een psychische stoornis: 1/5e van de mensen die zodanig afwijkende patronen in
gedrag en emoties beleven dat we spreken van een psychische stoornis
Afwijkend gedrag
Afwijkend gedrag en de manieren waarop we deze verklaren en behandelen roepen tegenstrijdige
gevoelens op:
- Angst, afweer, fascinatie, interesse en bewondering
- Confronteert on met onszelf en dingen waar we bij onszelf niet zo blij mee zijn
Daarnaast is het vakgebied van de psychiatrie relatief, niet compleet helder, niet altijd objectief, in
evolutie en de bediscussiëren:
→ Er blijft nog heel wat over om te leren over heel dit terrein wat leidt tot veel controverse, discussie
en dergelijke
→ Het is daarom belangrijk te beseffen dat psychische problemen ons allemaal kunnen overkomen
Om toch een zo genuanceerd mogelijk beeld te krijgen is het belangrijk om het vakgebied
om verschillende manieren grond te leren kennen door ook volgende zaken te
bestuderen:
• Wetenschappelijk onderzoek
• Zelfreflectie en zelfobservatie
• Romans, films en verhalen
• Mensen in je omgeving
• Levenservaring
Afwijkend gedrag wordt bepaald door symptomen die moeten voldoen aan diagnostisch criterium:
Symptoom Diagnostisch criterium
= een kenmerk dat past bij een psychische = Een symptoom moet op een bepaalde manier,
stoornis gedurende een bepaalde tijd plaatsvinden
vooraleer ze als afwijkend kunnen worden
benoemd of als passend bij een bepaalde
stoornis
Bv: Stemmen horen
→ De patiënt moet dit minstens een maand ervaren voor het als een symptoom van een
chronische psychose of schizofrenie kan worden beschouwd
→ Stemmen horen wordt in heel wat culturen niet als afwijkend beschouwd maar als een
meerwaarde
Conclusie: wat ‘normaal’ en wat ‘abnormaal’ of ‘afwijkend’ of ‘gestoord’ mag heten, hangt af van de tijd,
de plaats en de persoon = sociaal-culturele omgeving
Stigmatisering van gekte
Er heerst een taboe op psychiatrie en psychische problemen:
→ De term schizofrenie die men naar de vuilbak wil wijzen, raakt aan een ander belangrijk thema in
de psychiatrie: de negatieve en angstaanjagende beeldvorming rond mensen met psychische
problemen
2
, Worden door de omgeving vaak afgewezen en gestigmatiseerd of uitgestoten + in de
hulpverlening vaak doorverwezen (‘dit kunnen wij niet aan’)
°Risico op verdingelijking en othering
Verdingelijking Othering
= risico dat we de persoon met zijn specifieke Proces van othering = een persoon wordt met een
manier om met zwaarte en complexiteit van het groep gelijksgesteld en niet meer als een unieke
leven te dealen, zijn manier van overleven en hulp persoon gezien maar vooral als de andere,
en verbondenheid in te roepen, niet meer zien iemand die anders is dan ik
= verdingelijking van de diagnose
→ De diagnose wordt iets op zich Bv: bij cultuursensitieve labels
→ Heel wat projecten die het taboe willen doorbreken en geestelijke gezondheidszorg bespreekbaar
willen maken (bv: TE GEK)
1.2 HOE NOEMEN EN DEFINIËREN WE AFWIJKEND GEDRAG?
Terminologie
Bij de start van de psychiatrie, sprak men van ‘krankzinnigheid’ om het domein van de psychopathologie
te duiden
→ Is afgeleid uit het Duits en betekent ziek, het gaat over de ziekten van de zinnen van het verstand
In de hedendaagse psychiatrische handboeken worden volgende termen door elkaar gebruikt:
Psychiatrisch probleem
Mentale ziekte
Psychiatrische stoornis
→ Krijgt de voorkeur want het woord ‘ziekte’ zou te rechtlijnig verwijzen naar het biologisch
en medisch model (want eveneens belangrijke perspectieven zijn om afwijkend gedrag te
begrijpen) terwijl er meerdere en net zo belangrijke visies zijn
→ Je krijgt een beter inzicht in de psychiatrie via een benadering die rekening houdt met de
rol van biologische, psychologische en sociaal-culturele factoren en de interacties
daartussen bij het ontstaan van afwijkende gedragspatronen
Er zijn dus verschillende theorieën en inzichten juist en voor een bredere kijk op
afwijkend gedrag en psychische stoornissen is het belangrijk om naast de
biologische en genetische aspecten, ook aandacht te hebben voor de
psychologische en sociaal-culturele invloeden = bio-psycho-sociale kijk
MAAR: critici vinden ‘stoornis’ ook nog te beladen en gingen over tot ‘psychische kwetsbaarheid’
→ Ook hier weerstand: deze terminologie legt hard de nadruk op de zwakkere kant van dit psychisch
functioneren waardoor we de positieve kijk en de psychische krachten van moed en volharding
die gepaard gaan met het doorworstelen van langdurige psychische problemen, ontzien en men
is er van overtuigd dat we allemaal ‘kwetsbaar’ zijn voor psychische problemen
3
, Conclusie: belangrijk is om het eigen taalgebruik kritisch onder de loep te nemen en zo respectvol,
persoonsgericht en hoopverlenend de dingen te benoemen zonder te verbloemen dat er wel degelijk
sprake is van verstorende gedachten, gevoelens en gedrag voor de persoon en diens omgeving
1.2.1. Criteria voor afwijkend gedrag
1 Uitzonderlijk Het gaat hier over gedrag, gevoelens of gedachten die niet vaak voorkomen
en daardoor een rede zijn om dit gedrag als abnormaal en gestoord te
benoemen.
Ze krijgen vaak het etiket van ‘afwijkend’ of ‘abnormaal’
Voorbeelden: stemmen horen, dingen zien die er niet zijn (twee zaken die in
de Westerse cultuur bijna altijd als afwijkend worden beschouwd, maar in
niet-westerse culturen worden deze vormen van hallucinatie onder
bepaalde omstandigheden niet als uitzonderlijk beschouwd), gevoelens van
intense paniek bij betreden van een drukke lift, bij autorijden, het zien van
een spin of opvliegende vogel, gelden ook als afwijkend
OPGELET: op zichzelf is uitzonderlijk gedrag niet afwijkend of abnormaal
Bv: Iemand die het record hoogspringen behaald is ook uitzonderlijk maar
benoemen we niet als abnormaal of afwijkend
→ Het feit dat gedrag uitzonderlijk is, is dus niet voldoende om dit
gedrag als afwijkend te benoemen in de psychiatrie
2 Sociaal afwijkend Het gaat hier over de invloed van waarden en normen van de heersende
cultuur bij het benoemen van wat afwijkend gedrag is.
Alle samenlevingen hebben immers normen (maatstaven) die bepalen welke
vormen van gedrag acceptabel zijn in een bepaalde context, en welke niet.
Deze maatstaven (normen) ontstaan uit gewoonten en opvattingen van een
bepaalde, vaak dominante groep waardoor het geen universele waarheden
zijn!
→ Wat mensen in een cultuur normaal vinden, wordt bepaald door de
waarden en normen in de heersende cultuur
Wat daarom in de ene cultuur normaal wordt gevonden, kan
in een andere cultuur als afwijkend worden beschouwd
→ Wat de ene generatie afwijkend vindt, kan de volgende generatie
heel normaal vinden
Voorbeelden: homoseksualiteit werd in de jaren 70 door psychiaters
beschouwd als een psychische stoornis maar is dat tegenwoordig niet meer
het geval. Medici beschouwden masturbatie ooit als geestesziekte maar
vandaag de dag geldt het niet meer als een symptoom van een psychische
stoornis.
OPGELET: Als de beslissing over normaal of afwijkend gedrag wordt
gebaseerd op sociale normen, kan de neiging ontstaan om mensen die niet
voldoen aan die sociale norm, als geestelijk gestoord te bestempelen in
plaats van te accepteren dat dit gedrag op zichzelf normaal kan zijn ook al
voelen we ons hierdoor bijvoorbeeld beledigd of aangedaan.
Conclusie: als professionals zich afvragen of bepaald gedrag afwijkend of
dus abnormaal is, moeten ze rekening houden met culturele verschillen!
Door bovenstaand criteriapunt raken we een eerste controverse in de psychiatrie: ER IS GEEN
OBJECTIEVE METING MOGELIJK IN DE PSYCHIATRIE
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saartjedewreede. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,06. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen