COLLEGE 7 HANDEL
DE PRODUCTIEKETEN
SPECIALISATIE
Specialisatie als basiselement
Specialisatie laat toe om iets efficiënter te kunnen
Als je je specialiseert, doe je 1 specifiek ding, dus in het algemeen minder, dus moet men gaan
samenwerken (groepswerken).
Talenten/ grondstoffen maximaal benutten
Mensen hebben verschillende talenten en ervaringen. De grondstoffen hebben allemaal verschillende
eigenschappen.
Elk heeft specifieke aspecten waar men beter in is. Specialisatie betekent FOCUS op die zaken.
Ook socio-economische achtergronden en natuurlijke rijkdom is overal anders en geeft aanleiding tot
“specialisaties” tussen landen, bevolkingen en bedrijven.
In de bouw is er heel veel specialisatie, die prefab is ook gespecialiseerd en voorgevormd, is in een ander
bedrijf geproduceerd dan waar het in elkaar gestoken wordt
Geprefabriceerde kolommen dat wordt elders gemaakt, industriebouw aan zich is al specialisatie op zich
in de bouw.
Efficiëntie en materialen zo goed mogelijk toepassen.
Comparatieve productiviteit
Iedereen kan alles doen, maar de vraag is : ga je het efficiënt doen?
Comparatieve productiviteit, binnen een bepaalde groep, binnen een bepaald land, gaan kijken wie waar
het beste is. Bv bij groepswerk, wie is de beste timekeeper, wie is de slimste voor de wiskundige formules,
wie is het creatiefst, wie kan die zware blokken gaan halen/…
Verschillende personen werken samen om te produceren,
1
, Als je gewoon kijkt naar 1m² metsen, Roger
heeft daar 1 u voor nodig, frans een half uur.
De marginale productiviteit van metsen, hoeveel
eenheden produceer je in een uur?
Bij Roger is dat 1(m²) en bij frans is dat 2(m²).
Voegen is net omgekeerd.
Dan gaan we kijken naar de marginale productiviteit van metsen ten opzichte van voegen, dan is frans 2x
zo snel en Roger maar de helft.
WIJZE A (groen, bovenste lijn): de situatie waar Roger focust op
voegen en Frans op metsen.
WIJZE B (rood, onderste lijn): de situatie waar Roger focust op
metsen en Frans op voegen.
Op een werkdag is wijze A het productiefste: totaal van 16m²
metsen en 16m² voegen = 32m²
Raakt de hoogste welvaartscurve (het meeste welvaart)
Specialisatie is belangrijk, management kan een verschil maken.
Belang specialisatie
Specialisatie moet focussen (! Goede arbeidsverdeling) op de domeinen waar men het productiefste
(! Belang van productiviteit voor welvaartscreatie) is.
Adam Smith en Specialisatie (The Wealth of Nations)
Komt erop neer dat je mensen zo laat specialiseren, dat de vaardigheden van die mens zo nihil worden,
buiten dat ene ding dan. Mensen worden geestdodend, mensen hebben die kritiek genegeerd want dat
was 1 van de grootste krachten in die industriële revolutie.
2
, Taylorism & “scientific management”
Taylorisme= bandwerk, hoog gespecialiseerd in een bepaalde handeling. Dat is “scientific management”.
Het zorgt voor:
- Efficiëntie en productiviteit
- Rationaliteit
- Denken vs doen
- Standaardisatie
De keerzijde daarvan is dat het geestdodend is. De arbeider moet niet nadenken, gewoon doen.
Ford en de lopende band
Ford was in staat om de mensen voldoende te betalen aan de lopende band zodat ze zelf ook een wagen
konden kopen. Hierbij was het Taylorisme in de praktijd en zorgde voor een enorm verloop bij arbeiders en
een spectaculaire productiviteitsstijging.
Evenwicht tussen specialisatie en zingeving
Specialisatie moet evenwichtig gebeuren met respect voor de gezondheid van de mens en zorgen voor
zingeving en kadering binnen een groter geheel. Dat is de taak van de manager.
Productiviteit België
Veel kapitaal in België, dus er kan veel
geïnvesteerd worden in machines, die
ook de productiviteit verhoogt
België , hoogopgeleide bevolking, veel
kapitaal aanwezig = combinatie voor
hoge productiviteit en hoge
automatisatie.
Wordt uitgedrukt per productiviteit in euro, een euro productiviteit per persoon per jaar die die in
toegevoegde waarde creëert.
Hoge productiviteit groeit minder snel aan dan de buurlanden.
Hoge productiviteit is goed, maar als dat afzwakt ten opzicht van de buurlanden, dan verliezen we die
troefkaart
Hoge productiviteit creëert welvaart in een land.
DE PRODUCTIEKETEN
Producten vs onderdelen
Heel veel verschillende onderdelen en materialen en dus ook technologieën en vaardigheden, komt
allemaal samen in zo’n wagentje.
3
, - Een auto bestaat uit duizenden onderdelen
- Een gebouw bestaat uit honderden materialen
- Een balpen bestaat uit inkt, een veer, …
Dat zijn veel onderdelen die totaal verschillend zijn.
De productie ervan vergt telkens andere vaardigheden, machines, kennis, grondstoffen
Bedrijven dienen zich te focussen op hun “core business”.
De productieketen is de samenwerking van al die verschillende stappen om dat samen te voegen tot dat
finale product.
Core business vs uitbestedingen
Een bedrijf tracht enkel te doen waar men het productiefste is. Dat is “core business”.
Typische voorbeelden
Typische voorbeelden van taken die bedrijven “uitbesteden” aan ‘leveranciers’
- Poetsen en onderhoud
- IT-beheer
- Advertenties en publiciteit
- Beveiliging
- Call center
- Zaken die men maar zelden nodig heeft
Vooral zaken die men niet dagelijks nodig heeft, maar wel regelmatig. Heel specifieke vaardigheden en
management nodig is.
Ecosysteem van specialisatie en uitbestedingen
Elk product of dienst kan tot op zekere hoogte verder worden opgesplitst in onderdelen. Zo ontstaat er
een keten van goederen en diensten die allen samenwerken (= de productieketen).
De productieketen
Ruwweg heb je deze tussenfases
België is typisch een land voor de
halffabricaten
Waarom? Afgewerkt product dat
impliceert assemblage, vooral
handarbeid, dat is in China, China
is onze fabriek
Grondstoffen hebben we in België niet
Ruwe materialen dat impliceert dat je dicht bij die grondstoffen zit, maar dat is dus ook niet het geval. Wij
zitten hier omdat we havens hebben die heel veel ruwe materialen kunnen ontvangen, dat we heel hoge
kennis hebben om die gespecialiseerde producten te kunne produceren, ideaal gelegen tussen de havens
van Duitsland.
Bij iedere stap in het proces wordt er waarde aan toegevoegd, volgens de eigen specialisatie.
4