Werkveldverkenning 2:
Sociaal-Cultureel Werk: Volwassen en Jeugdwerk
Sociaal-Cultureel Werk:
Volwassen: Minister van Cultuur (Jan Jambon)
Jeugdwerk: Minister van Jeugd (Benjamin Dalle)
1 departement: uitvoering van het beleid
Belang van cultuur in Sociaal Werk: deelnemen, toegang hebben, actief en passief
participeren aan cultuur, aan de samenleving is een mensenrecht
Decreet:
Op 7 juli 2017 bekrachtigde de Vlaamse Regering het “Decreet houdende de subsidiëring van
het sociaal-cultureel volwassenenwerk”. Daarmee was de nieuwe regelgeving met betrekking
tot de sector een feit.
Het decreet “moet het sociaal-cultureel volwassenenwerk de mogelijkheid bieden om
soepeler in te spelen op de maatschappelijke uitdagingen van de hedendaagse samenleving,
wil de intrinsieke waarde van het sociaal-cultureel volwassenenwerk koesteren en de
veelzijdigheid en de dynamiek van het sociaal-cultureel volwassenenwerk versterken.”
De Federatie sociaal-cultureel werk en amateurkunsten: betrekt, informeert en
vertegenwoordigt organisaties die in deze sectoren actief zijn
Streeft met passie en deskundigheid naar gedeelde standpunten.
Houdt de vinger aan de pols van de sector, volgt alle relevante beleidsontwikkelingen op de
voet en informeert gericht haar leden.
Legt beleidskaders en regelgeving in de gewenste plooi zodat sociaal-culturele organisaties
zich maximaal kunnen toeleggen op hun maatschappelijke missie.
Beleidsmakers hebben aan De Federatie een degelijke en betrouwbare gesprekspartner.
Steevast met solide statements, met vuur verdedigd en vast van plan om dingen in
beweging te zetten.
Koepel van organisaties van sociaal-cultureel volwassenwerk en amateurkunsten:
vertegenwoordigen en belangenbehartigen
131 sociaal culturele organisaties erkend door de Vlaamse overheid binnen het decreet
Socius: steunpunt voor het sociaal-cultureel werk, voor alle sociaal-culturele professionals,
organisaties en initiatieven en iedereen die het sociaal-cultureel werk een warm hart
toedraagt
Zet in op praktijkondersteuning en -ontwikkeling, beeldvorming en promotie en neemt een
platformfunctie op.
Bieden een brede waaier aan activiteiten aan, zowel offline als online: vormingen,
workshops, inspiratiedagen, webinars, onderzoek ... en verschillende evenementen via de
organisatie waarop professionals volop de kans krijgen om te netwerken.
Als een organisatie erkent is, staat de organisatie op de site van socius. (129
lidorganisaties)
Steunpunt: ondersteunt professionals en organisaties
Sociaal-Cultureel Werk, Volwassenen: ondersteunt groepen mensen op professionele
wijze zodat ze zelf de kwaliteit van het bestaan kunnen verbeteren en hun deelname aan
maatschappij kunnen vergroten, inhoud en vorm kunnen geven aan hun maatschappelijke en
culturele situatie, meewerken aan een rechtvaardige en duurzame samenleving
Dit gebeurt via groepswerk rond cultuur, educatie, actie, vrije tijd, sport….
3 taakgebieden Sociaal-Cultureel Werk, volwassenen:
1. Verbinden
2. Versterken
3. Verbeelden
1
,Verbinden:
- Ontmoetingskansen creëren Organisatie: Bond Zonder Naam (gevangenwerking)
- Groeps- en gemeenschapsvorming ondersteunen.
- Interactie tussen groepen en gemeenschappen stimuleren Organisaties: Gents
Stadsmuseum, Gemeenschapscentrum De Vaartkapoen in Molenbeek
- Mensen samen brengen.
Organisatie: Allé chantez samen zingen, werkt verbindend
Versterken:
- Draag- en daadkracht van mensen, groepen en gemeenschappen vergroten.
- In de publieke sfeer het draagvlak voor de gewenste situatie of toekomstbeeld
vergroten.
- Het vermogen van belanghebbende actoren aanspreken en aanwenden.
- Terug geloof hebben in wat je kunt, zelfvertrouwen stimuleren om toch te proberen.
- Op zoek gaan naar eigen krachten om daar iets mee te doen.
= empowerment, steeds samen mét belanghebbenden: vorming en belangenbehartiging.
Organisaties: netwerk tegen armoede, gezinsbond, Ieders Stem Telt (helpt sociale
professionals en vrijwilligers om aan de slag te gaan rond de lokale verkiezingen)
Verbeelden (prefiguratief denken/handelen):
- Gewenste situatie zoeken en ontwerpen, samen met betrokkenen = zoektocht naar
meer sociale rechtvaardigheid, respect van mensenrechten (rechten veroveren en
bestendigen)
- Kritisch nadenken over huidige situatie.
- Nieuwsgierig kijken, out of the box durven gaan.
- Analyseren: wie heeft de macht om wat aan te pakken?
- Hoe geraken we bij die macht, hoe geven we belanghebbenden invloed?
- Mensen die geen stem hebben een stem geven/de kracht geven om hun stem te
gebruiken
Streven naar een democratische, rechtvaardige samenleving.
Organisaties: oxfam, kifkif (interculturele beweging die strijdt voor gelijkheid en tegen
racisme, bouwt mee aan een solidaire, democratische en interculturele samenleving),
beweging.net
Sociaal-Cultureel Werk, Jeugdwerk: op basis van niet-commerciële doelen voor of door de
jeugd van 3 tot en met 30 jaar in de vrije tijd, onder educatieve begeleiding en ter
bevordering van de algemene en integrale ontwikkeling van de jeugd die daaraan deelneemt
op vrijwillige basis
Doelstellingen jeugdwerk:
Kinderen en jongeren verbinden, jeugdwerk:
- Is voor kinderen en jongeren een veilige en vertrouwde omgeving:
Kinderen en jongeren consequent centraal zetten.
Jeugdwerkers vertrekken altijd vanuit de leefwerelden van kinderen en jongeren.
Jeugdwerkers bieden kinderen en jongeren eigen maatschappelijke ruimte, met plaats voor
wat ze kunnen en willen, vanuit hun eigen interesses.
- Geeft kinderen en jongeren een plek om zichzelf te kunnen zijn en het gevoel ergens bij
te horen:
Kracht van de groep positief inzetten.
2
, Verbinden door samen te werken, verenigen volgens interesses, inzetten op ontmoeting,
netwerken en gemeenschappen bouwen en zo zorgen voor het gevoel dat je erbij hoort en
openheid voor andere meningen of gewoontes.
Kinderen en jongeren versterken, jeugdwerk:
- Versterkt het zelfvertrouwen en de veerkracht van kinderen en jongeren.
- Versterkt de zelfstandigheid en autonomie van kinderen en jongeren:
Kinderen en jongeren eigenaarschap geven.
Activiteiten, ploegvorming, werking, processen, experimenten ook dat kunnen kinderen en
jongeren zelf in handen nemen. Ze zijn evenwaardig aan hun begeleiders, de coördinatoren,
professionals …
- Vergroot het leervermogen:
Proces EN product belangrijk vinden.
Samen met kinderen en jongeren werken jeugdwerkers aan een product, maar ook de weg
naar het resultaat is minstens even waardevol. Cycli van reflectie en actie wisselen elkaar af
en in dialoog, uit ervaringen, in groep leer je zet je stappen vooruit.
- Laat kinderen en jongeren groeien:
Samenleving mee vormgeven.
Jeugdwerkers laten kinderen en jongeren groeien als actieve, betrokken burgers in de
samenleving.
Samen met kinderen en jongeren nadenken over de buurt of het (lokale) beleid, initiatieven
opzetten die mensen dichter bij elkaar brengen.
- Vergroot het zelfinzicht en heeft een invloed op de identiteitsontwikkeling:
Het recht om te ontwikkelen en samen op te groeien.
Jeugdwerk is een onderdeel van de integrale ontwikkeling van kinderen en jongeren, als
pedagogische omgeving. Ook in het jeugdwerk kan je samen groot worden.
Jeugdwerk leidt tot (nieuwe) initiatieven vanuit kinderen en jongeren (verbeelden), jeugdwerk:
- Stimuleert kinderen en jongeren om de handen uit de mouwen te steken:
Het recht om ten volle te participeren aan de samenleving.
Kinderen en jongeren zijn volwaardige burgers van de samenleving. Jeugdwerkverenigingen
maken dat mee mogelijk. Van informatie geven over co-creatie tot mee beslissen.
- Krijgen de ruimte en ondersteuning om met hun eigen ideeën en talenten te werken,
ook als ze daarvoor buiten de lijntjes kleuren:
Het recht om te experimenteren en te leren door vallen en opstaan.
Jeugdwerk is een ‘vrijplaats’ waar kinderen en jongeren hun ervaringen kunen leren. Ze
krijgen er ruimte om te proberen en te falen.
- Vervult een labofunctie:
Het recht op vrije tijd, ontspanning en culturele en artistieke activiteiten.
Jeugdwerk is de plek waar kinderen en jongeren aan heel wat verschillende vormen van
vrije tijd kunnen deelnemen. Waar ze cultuur beleven en kunnen maken.
Organisatie: JNM, Jeugdbond voor Natuur en Milieu jeugdbeweging voor kinderen en
jongeren (6-27 jaar), samen de natuur beheren en beschermen, actief de handen uit de
mouwen steken; samen stem laten horen op straat, online en in de pers
Formaat: creëert ruimte voor jongeren en hun initiatieven door open jeugdwerk te
stimuleren, ontwikkelen en verbinden
Dragen bij aan een meer duurzame samenleving die haar diversiteit inzet als een sterkte.
440 lidorganisaties, geschiedenis: pluralistische jeugdhuizen
3