Enorm uitgebreide samenvatting die naast bijkomend opzoekwerk en nodige notities ook uitgewerkte oefeningen, besproken in de les, omvat. Deze samenvatting is gebaseerd op notities uit de lessen, aangevuld met de powerpoints en de cursus en heeft ervoor gezorgd dat ik met glans het examen van Haelte...
Fiscaal recht en arbeidsovereenkomsten
DEEL 1: Algemene inleiding – Basisprincipes
Oorsprong van belastingen
• Oorsprong:
– noodzaak financiering overheidsuitgaven
• diverse vormen in het verleden
• thans meer dan 90% uit “heffing”
– hoofdzakelijk belastingen en sociale zekerheidsbepalingen
• Verleden: loutere machtsuitoefening
• Magna carta 1215: “no taxation without representation” (kolonisten in Noord-Amerika
moesten Britse belasting betalen maar ze hadden niets te zeggen in UK)
• Lastenstijging versus politieke vrijheden en rechten
• Sedert Franse revolutie
– belasting slechts bij Wet
– jaarlijkse toestemming, via rijksmiddelenbegroting
• Financiewet: inkomsten
• Uitgavenbegroting: uitgaven
• Cfr: “voorlopige twaalfden”…
• Stemrecht in functie van betaalde belasting
– belastinguitbreiding: uitbreiding van kiezerskorps
• Thans:
– politiek instrument
• invloed diverse drukkingsgroepen (langs volksvertegenwoordigers)
– ook instrument van een sociale politiek en economisch beleidsinstrument
• In loop van 20e eeuw: enorme toename algemene belastingdruk
– verruiming rol van overheid: vereist financiering
– invloed wereldoorlogen
– impact van inflatie van (voornamelijk) jaren ’70
• geen indexatie van belastingschalen
• tendens tot vermindering proportionele belastingdruk
• Thans: limiet is bereikt sedert enige tijd
– met perverse economische en psychologische effecten
– impact van de “loonwig”
– mede onder druk van vergelijking met andere EU lidstaten
• tendens tot vermindering proportionele
belastingdruk
– hoewel voornamelijk in
vennootschapsbelasting?
– hervorming van Ven.B.: zomerakkoord 2017
– Belastingsvrije meerwaarde als je je bedrijf verkoopt (goed om rijk te zijn, moeilijk
om het te worden)
Actuele tendens: de Tax Shift
• Redenen voor de tax shift:
– Vermindering loonlasten
– Maar in wezen ook: vergrijzingsfiscaliteit (kleine proportionele groep gaat
belastingen dragen voor grotere proportionele groep die geen inkomen meer heeft)
– Weg van taxatie van arbeid
1
, – Naar fiscale draagkracht van de niet (langer) werkenden
• Dus verschuiving naar:
– Vermogensinkomsten:
• Verhoging roerende voorheffing vooral
• Kaaimantaks (kijkt door ingewikkelde constructies) en speculatietaks
– Naar vermogensbezit?? (nee, tenzij onroerende voorheffing en taks op
effectenrekening)
– Naar bestedingen en transacties:
• Accijnzen
• BTW (maar opletten voor doorwerking in loonstijgingen wegens indexering)
• Blijvende druk voor vermindering belastingen op arbeid en verschuiving naar heffing op
vermogensinkomsten
• Studie van Hoge Raad voor Financiën
• Studies van diverse instanties en politieke partijen
– Tax policy
• Lopende studie van Minister van Financiën Van Peteghem
• Basis ideëen:
– Duaal systeem: arbeidsinkomen progressief belast tot…[50perc]
• Daarnaast (Box 2), alle vermogensinkomsten aan vlak tarief 25% of 30%
• Ook meerwaarden op alles enz…
– CD&V wilt belastingsvrije som optrekken (tot leefloon) – mensen belonen die nooit
meer gaan bijdragen tot arbeidsmarkt (niet-werkende partner)
Nieuwe evolutie
• De regionalisering van de inkomstenbelastingen:
– Niet de vennootschapsbelasting
– Wel de personenbelasting
• Tarief
• Onroerende inkomsten
– En de successierechten, registratierechten en andere reeks heffingen verbonden aan
de eigen bevoegdheden
– Subsidies zijn regionaal – tewerkstellingsbeleid niet (conflict door span of politics)
Het begrip “belasting”
• Begrip:
– een verplichte bijdrage opgelegd door de overheid volgens bepaalde regels van recht
aan haar onderdanen ten einde in het algemeen en zonder aanwijsbare
tegenprestatie haar uitgaven te kunnen doen (wet nodig)
– Volgende bestanddelen
• Een door de overheid
• Volgens bepaalde regels van recht
• Eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage
• Op de middelen van personen of feiten die een band hebben met het
territorium waarop de overheid gezag uitoefent en
• Die bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
• Ontleding begrip:
– een bijdrage opgelegd (eenzijdig) door en betaald aan overheid
• niet aan particulieren
2
, • Grondwet en bijzondere Fin Wetten en Gem en Prov-wetten bepalen welke
overheid kan heffen (Federaal, Gew/Gem, Prov en Gem) – art. 170 GW
– verplichte bijdrage: als men zich in geviseerde situatie bevindt (cfr Simulatie !!)
• De belastingplichtige heeft geen keuze tussen belasting betalen of niet, zelfs
wanneer hij het niet eens is met de wijze waarop de overheid zijn
belastingopbrengsten besteedt
• Sancties voor niet-betalen
– geheven volgens wettelijke bepaling goedgekeurd door bevoegde “Parlement” =
opgelegd volgens de regels van het recht
• democratische controle (legaliteitsbeginsel) (Art. 170 GW) – buffer tegen
willekeur van de overheid => door de burgers democratisch verkozen
vertegenwoordigers
• jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen van
uitgaven (Rijksmiddelenbegroting – moet) (Art. 171 GW)
• Cfr vandaag “voorlopige twaalfden” (als RMB niet gestemd)
– maandelijkse goedkeuring
• nationale fiscale wetgeving
• diverse rechtsbronnen
• wet, uitvoeringsbesluiten, administratieve rondzendbrieven
• meer en meer effect internationale normen
• dubbelbelastingverdragen; EG-Verdrag; Europese Richtlijnen
(vooral in BTW)
– opgelegd aan onderdanen op grond van band met grondgebied: territorialiteit
– niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave: politiek discretionair (zelfstandig
oordelen en handelen) == aangewend ter financiering van diensten van algemeen
nut – gekenmerkt door afwezigheid van aanwijsbare en individuele tegenprestatie
(kunnen aan om het even welke overheidsuitgave besteed worden, binnen marge)
• Onderscheid met andere bijdragen en heffingen:
– sociale zekerheidsbijdragen:
• verplicht maar specifiek:
– viseren specifieke aanwending, bepaalde uitgaven: pensioenen,
werkloosheidsuitkeringen, kinderbijslagen, ziektevergoedingen …)
– inning door parastatalen = geen overheidsinstelling (geen deel
uitvoerende macht)
• Dus formeel kunnen sociale bijdrage niet geïnd worden door
organen van de federale overheid => kunnen zelf niet
rechtstitel tot stand brengen om verschuldigde bijdrage in te
vorderen
– formele benadering in concreto uitgehold – financiering door de
Schatkist
• overhevelingen, bijpassingen door schatkist, autonome
uitkeringsrechten
• SZ is geen belasting
– algemene beginselen van belastingrecht zijn niet van toepassing:
DUS
• geen jaarlijkse wettelijke controle door parlement
3
, • Bijdragen specifiek voor SZ, niet voor algemene financiering
– bijdragen vaak verhood door koninklijk besluit en niet door
formele wet = parafiscale heffingen (wel voor tellingen bij
belastingen beschouwd)
• zie debat financiering Soc. Zekerheid vanuit begroting
– aanzet tot hertekening met daling sociale bijdragen en alternatieve
fiscale opbrengsten
– retributies:
• vergoeding voor tegenprestatie van overheid in rechtstreeks en onmiddellijk
belang begunstigde (geïndividualiseerde dienst) = persoonlijk belang
belastingplichtige
– beroep op dienst uit eigen belang; gelijk aan kostprijs dienst of
redelijke verhouding
– vb. haven- en kaaigelden
– Verschil belasting: retributie kan vermeden worden door geen
gebruik te makenn van de overheidsdienst
• gevolg: niet verplicht en specifiek
– verhaalbelasting:
• verplichte overheidsheffing n.a.v. specifieke prestatie die de overheid
verricht/ ook wanneer belastingplichtige (BP) geen specifiek voordeel uit
haalt (onweerlegbaar vermoeden) (>< retributie)
– doch geen individueel beslissingsmoment voor de betaler
– Verschil belasting: overheid moet wel een aanwijsbare prestatie
leveren
– vb. aanleg riolering
– motief onderscheid belasting – andere bijdragen en heffingen:
• andere regels inzake geldige invoering, procedure, …
• Functies van belasting
– Financiële functie
• 1850: 84 mio BEF; 1930: 8 miljard BEF; 1960: 101 miljard BEF; 1980: 1,3
biljoen BEF; 2001: 2,9 biljoen BEF 2008: 94,12 miljard EUR (3,8 biljoen BEF);
2019: 115,5 mia; 2021: 126 mia
• Totaal vermogen 2000 mia - roerend vermogen 1000 mia
• Fiscale en parafiscale ontvangsten in 2018: 203 mia: 44% van het bbp
• YB 65 mia
– PB 48 mia
– Venn B 18 mia
• BTW 35 mia
• Sociale bijdragen: 60 mia
• Douane en accijnzen (alles wat ongezond is: suiker, alcohol, sigaretten): 13
mia (10 mia accijnzen)
– economische: stimulerend en ontradend = gedragsturende functie
– sociale: herverdeling van inkomen en vermogen = herverdelende functie
Overzicht van belastingen in België
• Inkomsten ten behoeve van het Rijk (totaal ong. 118 mia)
– Inkomstenbelastingen (55%)
• personenbelasting (ong. 40 mia)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HIR223. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,66. Je zit daarna nergens aan vast.
