Samenvatting Personality Psychology 3e ed - Persoonlijkheid en individuele verschillen (PSBA1-12)
22 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Persoonlijkheid en individuele verschil (PSBA112)
Instelling
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Boek
Personality Psychology 2e ed
Nederlandse samenvatting van het boek Personality Psychology (3e editie) van alle hoofdstukken voor het tentamen van Persoonlijkheid en Individuele Verschillen van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG).
Color-coded en inclusief alle begrippen met betekenis in het Nederlands.
Samenvatting Differences between People - Probleem 6, leerjaar 1
Samenvatting Differences between People - Probleem 5, leerjaar 1
Alles voor dit studieboek (51)
Geschreven voor
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Psychologie
Persoonlijkheid en individuele verschil (PSBA112)
Alle documenten voor dit vak (10)
Verkoper
Volgen
afloorw
Voorbeeld van de inhoud
1
Samenvatting Persoonlijkheid en Individuele Verschillen Deel 1
Hoofdstuk 1: Introductie
Overzicht
Onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken stelt vier vragen:
1. Hoeveel kenmerken zijn er?
2. Hoe zijn de kenmerken georganiseerd?
3. Wat is de oorsprong van deze kenmerken?
4. Wat zijn de correlaties en gevolgen van de kenmerken?
Persoonlijkheidskenmerken zijn handig om drie redenen:
Ze kunnen helpen met het beschrijven van een persoon en met het begrijpen van de
dimensies van verschillen tussen mensen.
Ze kunnen helpen met het verklaren van gedrag.
Ze kunnen helpen met het voorspellen van toekomstig gedrag.
Psychologische mechanismes hebben drie essentiële ingrediënten:
1. Inputs maakt mensen gevoeliger voor bepaalde soorten informatie van de
omgeving.
2. Decision rules maakt mensen meer geneigd om over specifieke opties na te
denken.
3. Outputs leidt mensen hun gedrag naar bepaalde categorieën van actie.
Persoonlijkheid kan op drie levels worden geanalyseerd:
Human nature (zoals alle anderen)
Individual differences en group differences (zoals sommige anderen)
Individual uniqueness (zoals geen ander)
Persoonlijkheid wordt beïnvloed door zes domains of knowledge:
1. Dispositional domain kenmerken waar de persoon mee is geboren of ontwikkelt.
2. Biological domain biologische gebeurtenissen.
3. Intrapsychic domain conflicten binnen de geest van een persoon.
4. Cognitive-experiential domain persoonlijke en privé gedachten, gevoelens,
verlangens, geloof en andere subjectieve ervaringen.
5. Social and cultural domain sociale, culturele en gender-gerelateerde posities in de
wereld.
6. Adjustment domain de aanpassingen die de persoon moet maken aan de
onvermijdelijke uitdagingen van het leven.
Binnen deze domeinen focussen we op twee hoofdelementen:
De theorieën
Empirisch onderzoek
De biologische benadering refereert naar drie onderzoeksgebieden:
,2
Genetics
Psychophysiology
Evolution
Een good theory vervult drie doeleinden in de wetenschap:
Biedt een gids voor onderzoekers
Organiseert bekende bevindingen
Doet voorspellingen
Vijf wetenschappelijke standaarden voor het evalueren van persoonlijkheidstheorieën:
1. Comprehensiveness verklaart de meeste of alle bekende feiten.
2. Heuristic value begeleidt onderzoekers naar belangrijke nieuwe ontdekkingen.
3. Testability maakt nauwkeurige voorspellingen die empirisch kunnen worden
getest.
4. Parsimony bevat weinig premissen of aannames.
5. Compatibility and integration across domains and levels in overeenstemming met
wat bekend is in andere domeinen, kan worden gecoördineerd met andere takken
van wetenschappelijke kennis.
Begrippen
Adaptations: Erfelijke oplossingen voor de overlevings- en reproductieve problemen die
worden veroorzaakt door de vijandige krachten van de natuur. Aanpassingen zijn het
primaire product van het selectieve proces. Een aanpassing is een zich betrouwbaar
ontwikkelende structuur in het organisme, die, omdat het ingrijpt in de steeds terugkerende
structuur van de wereld, de oplossing veroorzaakt voor een aanpassingsprobleem.
Adjustment domain: Persoonlijkheid speelt een sleutelrol in de manier waarop we omgaan
met en ons aanpassen aan de eb en vloed van gebeurtenissen in ons dagelijks leven. Naast
de gevolgen voor de gezondheid van aanpassing aan stress, houden bepaalde
persoonlijkheidskenmerken verband met een slechte sociale of emotionele aanpassing en
worden ze persoonlijkheidsstoornissen genoemd.
Average tendencies: Neiging om met regelmaat een bepaald psychologisch kenmerk te
vertonen. Een persoon met veel spraak zal bijvoorbeeld gemiddeld meer gesprekken
beginnen dan een persoon met weinig spraak. Dit idee verklaart waarom het principe van
aggregatie werkt bij het meten van persoonlijkheid.
Biological domain: De kernaanname van biologische benaderingen van persoonlijkheid is dat
mensen in de eerste plaats verzamelingen van biologische systemen zijn en deze systemen
leveren de bouwstenen (bijv. Hersenen, zenuwstelsel) voor gedrag, denken en emotie.
Biologische benaderingen verwijzen doorgaans naar drie onderzoeksgebieden binnen dit
algemene domein: de genetica van persoonlijkheid, de psychofysiologie van persoonlijkheid
en de evolutie van persoonlijkheid.
Cognitive-experiential design: Dit domein richt zich op cognitie en subjectieve ervaring, zoals
bewuste gedachten, gevoelens, overtuigingen en verlangens over zichzelf en anderen. Dit
domein omvat onze gevoelens van eigenwaarde, identiteit, eigenwaarde, onze doelen en
plannen, en onze emoties.
,3
Compatibility and integration across domains and levels: Een theorie die rekening houdt
met de principes en wetten van andere wetenschappelijke domeinen die het
hoofdonderwerp van de studie kunnen beïnvloeden. Een biologietheorie die in strijd was
met bekende scheikundige principes, zou bijvoorbeeld fataal gebrekkig worden geacht.
Comprehensiveness: Een van de vijf wetenschappelijke standaarden die worden gebruikt bij
het evalueren van persoonlijkheidstheorieën. Theorieën die meer empirische gegevens
binnen een domein verklaren, zijn over het algemeen beter dan die welke minder
bevindingen verklaren.
Dispositional domain: Houdt zich centraal bezig met de manieren waarop individuen van
elkaar verschillen. Als zodanig maakt het dispositionele domein verbinding met alle andere
domeinen. In het dispositionele domein zijn psychologen primair geïnteresseerd in het
aantal en de aard van fundamentele disposities, taxonomieën van eigenschappen,
meetkwesties en vragen over stabiliteit in de tijd en consistentie over situaties.
Domain of knowledge: Een specialistisch gebied van wetenschap, waar psychologen zich
hebben geconcentreerd op het leren over een specifiek en beperkt aspect van de menselijke
natuur, vaak met de beste onderzoeksinstrumenten.
Environment: Omgevingen kunnen fysiek, sociaal en intrapsychisch zijn (in de geest). Welk
aspect van de omgeving op welk moment dan ook belangrijk is, wordt vaak bepaald door de
persoonlijkheid van de persoon in die omgeving.
Good theory: Een theorie die als bruikbare gids dient voor onderzoekers, bekende feiten
organiseert en voorspellingen doet over toekomstige waarnemingen.
Group differences: Mensen in de ene groep kunnen bepaalde persoonlijkheidskenmerken
gemeen hebben, en deze gemeenschappelijke kenmerken maken hen anders dan andere
groepen. Voorbeelden van groepen die door persoonlijkheidspsychologen zijn bestudeerd,
zijn onder meer verschillende culturen, verschillende leeftijdsgroepen, verschillende
politieke partijen en mensen met verschillende sociaaleconomische achtergronden. Het
meest voorkomende groepsverschil dat door persoonlijkheidspsychologen wordt
onderzocht, betreft verschillen tussen mannen en vrouwen. Op het gebied van fysieke
ontwikkeling gaan vrouwen bijvoorbeeld gemiddeld twee jaar eerder door de puberteit dan
mannen. Aan de andere kant van het leven hebben mannen in de VS de neiging om zeven
jaar eerder te sterven dan vrouwen. Dit zijn sekseverschillen in ontwikkeling.
Heuristic value: Een evaluatieve wetenschappelijke standaard voor het beoordelen van
persoonlijkheidstheorieën. Theorieën die wetenschappers naar belangrijke nieuwe
ontdekkingen over persoonlijkheid leiden, zijn superieur aan de theorieën die deze leidraad
niet bieden.
Human nature: De eigenschappen en mechanismen van persoonlijkheid die typerend zijn
voor onze soort en die iedereen of bijna iedereen bezit.
Idiographic: De studie van alleenstaande individuen, met een poging om algemene principes
in acht te nemen zoals ze in een enkel leven in de loop van de tijd tot uiting komen.
Individual differences: Ieder individu heeft persoonlijke en unieke kwaliteiten die hem of
haar anders maken dan anderen. De studie van alle manieren waarop individuen van
anderen kunnen verschillen, het aantal, de oorsprong en de betekenis van dergelijke
verschillen, is de studie van individuele verschillen.
, 4
Influential forces: Persoonlijkheidskenmerken en -mechanismen zijn invloedrijke krachten in
het leven van mensen doordat ze onze acties beïnvloeden, hoe we onszelf zien, hoe we over
de wereld denken, hoe we omgaan met anderen, hoe we ons voelen, onze selectie van
omgevingen (met name onze sociale omgeving) welke doelen en verlangens we nastreven in
het leven en hoe we reageren op onze omstandigheden. Andere invloedrijke krachten zijn
onder meer sociologische en economische invloeden, evenals fysieke en biologische
krachten.
Intrapsychic domain: Dit domein behandelt mentale mechanismen van persoonlijkheid,
waarvan er vele opereren buiten het rijk van bewust bewustzijn. De overheersende theorie
op dit gebied is Freuds theorie van de psychoanalyse. Deze theorie begint met
fundamentele aannames over het instinctieve systeem - de seksuele en agressieve krachten
waarvan wordt aangenomen dat ze veel van de menselijke activiteit aansturen en
stimuleren. Het intrapsychische domein omvat ook afweermechanismen zoals
onderdrukking, ontkenning en projectie.
Nomothetic: De studie van algemene karakters van mensen zoals ze verspreid zijn over de
bevolking, meestal met statistische vergelijkingen tussen individuen of groepen.
Organized and enduring: 'Georganiseerd' betekent dat de psychologische eigenschappen en
mechanismen van een bepaalde persoon niet zomaar een willekeurige verzameling
elementen zijn. Persoonlijkheid is eerder coherent omdat de mechanismen en
eigenschappen op een georganiseerde manier met elkaar verbonden zijn.
'Duurzaam' betekent dat het psychologische kenmerken zijn over het algemeen consistent
in de tijd, vooral op volwassen leeftijd, en in situaties.
Parsimony: Hoe minder premissen en aannames een theorie bevat, hoe groter de
spaarzaamheid. Dit betekent niet dat eenvoudige theorieën altijd beter zijn dan complexe.
Vanwege de complexiteit van de menselijke persoonlijkheid kan uiteindelijk een complexe
theorie - dat wil zeggen een theorie met veel premissen - nodig zijn voor adequate
persoonlijkheidstheorieën.
Person-environment interaction: De interacties van een persoon met situaties omvatten
percepties, selecties, evocations en manipulatie. Percepties verwijzen naar hoe we een
omgeving 'zien' of interpreteren. Selectie beschrijft de manier waarop we situaties kiezen,
zoals onze vrienden, onze hobby's, onze colleges en onze carrières. Evocations verwijzen
naar de reacties die we bij anderen produceren, vaak geheel onbedoeld. Manipulaties
verwijzen naar de manieren waarop we proberen anderen te beïnvloeden.
Personality: De reeks psychologische kenmerken en mechanismen binnen het individu die
georganiseerd en relatief duurzaam zijn en die zijn of haar interacties met en aanpassingen
aan de omgeving (inclusief de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving) beïnvloeden.
Psychological mechanisms: Vergelijkbaar met eigenschappen, behalve dat mechanismen
meer verwijzen naar de processen van persoonlijkheid. De meeste
persoonlijkheidsmechanismen brengen bijvoorbeeld enige informatieverwerkende activiteit
met zich mee. Een psychologisch mechanisme kan mensen gevoeliger maken voor bepaalde
soorten informatie uit de omgeving (input), kan ervoor zorgen dat ze eerder gaan nadenken
over specifieke opties (beslissingsregels) of kan hun gedrag sturen naar bepaalde
categorieën van acties (outputs).
Psychological traits: Kenmerken die manieren beschrijven waarop mensen uniek zijn, van
elkaar verschillen of op elkaar lijken. Psychologische kenmerken omvatten allerlei aspecten
van personen die psychologisch zinvol zijn en stabiele en consistente aspecten van
persoonlijkheid zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper afloorw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,96. Je zit daarna nergens aan vast.
