Samenvatting Grandes Lignes Literatuur 5 vwo H5 tot H8
4 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Frans
Niveau
VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting die de grote literaire stromingen van 1700 tot 2000 in Frankrijk behandelt. Daarbij zit ook een korte beschrijving van de culturele en sociale aspecten van die stromingen. Een beknopte tekst die alles goed en duidelijk samenvat.
Samenvatting Literatuur Frans H5 t/m H8
H5: Le Romantisme (18de/19de eeuw)
De Romantiek werd rond 1750 populair in Engeland en Duitsland, waarna het rond 1800
naar Frankrijk overwaaide. Dit was een onrustige tijd voor Frankrijk, na de mislukking van
Napoleon wordt het volk steeds opstandiger en dat leidt tot de revoluties van 1830 en
1848 die streden voor betere levensomstandigheden en meer rechten voor het volk. Zo
ontstaat een nieuwe republiek, maar die wordt al snel afgeblazen door een president die
zich tot keizer laat kronen. Pas rond 1900 zal er een stabiele democratie ontstaan. De
industriële revolutie is een belangrijke factor, die zorgt aan de ene kant voor innovatie en
technische vooruitgang, maar ook verstedelijking tot het punt waarop er veel
krottenwijken door fabrieksarbeiders gebruikt worden om te wonen. Dit alles zorgt voor
een ontevreden gevoel bij het volk, le mal du siècle.
Er is een dichotomie binnen de romantische schrijvers/kunstenaars. Aan de ene kant zijn
er degenen die het systeem juist aanspreken (engagement) en hun fouten in het licht
zetten; aan de andere kant zijn er degenen die escapisme gebruiken om het onrecht te
verdragen, dus een andere plek opzoeken om die waar ze zijn te ontkomen. Nog iets wat
opkomt tijdens de 19de eeuw is de focus op de individu en hun ervaring/gevoelens. In de
literatuur is het te zien aan nieuwe genres (dagboek, autobiografische roman) en het
gebruik van de eerste persoon in onder andere poëzie (lyriek). Ook zoekt de romanticus
naar natuur om bescherming, troost en begrip, sinds de natuur als tegenovergestelde
van de industrie en industriële wereld.
La poésie lyrique
Dit genre past goed bij de Romantiek door de mogelijkheid tot een ik-figuur, en de uiting
van gevoelens. Liefde staat hier vaak centraal, met een voorkeur voor onmogelijke of
tragische liefdes. Metaforen uit de natuur worden vaak gebruikt om de boodschap weer
te geven. Alphonse de Lamartine, ook wel vader van de Franse romantiek, gebruikte het
bijvoorbeeld om op een verloren liefde terug te kijken.
Le Roman Social
De engagement die opkwam tijdens het romantisme heeft sommige schrijvers aangezet
om een nieuw genre te creëren, de roman social. Hierin krijgt de hoofdpersoon, vaak
van het gewone volk, veel te verdragen, om verontwaardiging en pitié op te wekken. Zo
proberen ze het volk op te hitsen tegen de machthebbers en een revolutie op gang te
brengen.
Victor Hugo schreef Les Misérables op het eiland Guernsey waarin hij een spannend maar
ook invloedrijk verhaal verteld om de ellende van het volk te beschrijven. Hij
personifieert een aantal concepten zodat het een soort gids naar een betere toekomst
wordt. Doordat velen zich herkennen in de personages, het een spannend verhaal is en
ze meeleven met de karakters was het in zijn tijd al immens populair.
Spleen et idéal
De schrijvers die escapisme gebruiken om de omstandigheden te ontwijken ontwikkelen
dat uit het gevoel van melancholie en onvrede, de mal du siècle of spleen. Er is een
scherp contrast tussen de grijze werkelijkheid en de idealistische andere plek.
Charles Baudelaire was zo’n schrijver, hij leidt een onvervullend leven in Parijs, maar
haalt daaruit ook de meeste van zijn inspiratie vandaan. Hij benoemt hoe snel het leven
voorbijgaat en er geen andere uitkomst is dan de dood. Hij is een voorloper van het
symbolisme door zijn beeldspraak in zijn poëzie. Hij is, atypisch voor de romaticus,
aangetrokken tot de grote stad en ziet de schoonheid in het lelijke.
, H6: Le Réalisme et le Naturalisme (19de eeuw)
In het begin van de 19de eeuw is er veel politieke onrust, waaronder opstanden die
bloedig worden neergeslagen. Daarbij emancipeert de burgerij (bourgeoisie) zich door
meer politieke kracht te vergaren. Toch blijft de middenklasse in barre omstandigheden
leven zonder uitzicht op verbetering. Tot de socialisten de idealen van de Franse
Revolutie nieuw leven inblazen door de klassenmaatschappij af te willen breken.
Door de industriële revolutie schieten steden de grond uit, komen er steeds meer
handige machines en transporttypen, ontwikkelt de cultuur zich door toevoeging van
meer media, en wordt wetenschappelijk onderzoek steeds betrouwbaarder. Dat vooral
zorgt voor het vooruitgangsoptimisme: het vertrouwen van de mensen dat ze de
meeste problemen kunnen oplossen. Daarnaast komt de psychologie en sociologie op en
verspreid het zich door de literatuur.
Het drukken van boeken is in deze periode ook veel goedkoper geworden, waardoor het
een groter publiek bereikt. De middenklasse leest bijvoorbeeld vaker voor ontspanning
en herkenning, en de schrijvers van het realisme geven hen spannende verhalen en
herkenbare personages. Kranten publiceren feuilletons, romans in stukjes, waarbij
regelmatig een nieuw fragment wordt uitgebracht.
Het realisme en naturalisme, die in de tweede helft van de 19 de eeuw opkomen, willen die
werkelijkheid zo objectief mogelijk weergeven. Dus niet meer het subjectieve van de
romantiek.
Le Réalisme
Schrijvers willen de alledaagse realiteit weergeven, vaak doormiddel van een jonge
protagonist die zijn weg in de standenmaatschappij moet vinden. Het duurt even voordat
iedereen gewend is aan dat idee, sinds romantische karakters nogal groots, uitbundig en
van goede afkomst zijn. Ook in vertelmethoden is er een breuk: de romantiek heeft vaak
een alwetende commentator (auctoriële verteller), terwijl het realisme het
perspectief van een karakter inneemt en de lezer zelf een mening moet vormen.
Realisten gebruiken verschillende perspectieven zoals het personaal perspectief om
nuance in hun blik op de realiteit te verwerken.
Honoré de Balzac
Balzac schreef La Comédie humaine, een serie van rond honderd romans over de Franse
maatschappij van de eerste helft van de 19de eeuw. Hij probeert door veel verhalen te
publiceren zijn geldnood op te lossen en is zo een van de eerste schrijvers die daarvan
kan leven. Hij maakt de persoonlijkheid en sociale positie van zijn karakters duidelijk door
uiterlijke kenmerken als gezicht, kleding en gedrag.
Gustave Flaubert
In zijn roman Madame Bovary schreef Flaubert over overspel en zelfmoord. Dit wordt
gecanceld door het volk omdat ze vinden dat het overspel glorificeert, want de acties van
de vrouw worden niet duidelijk afgekeurd en lezers worden meegezogen in haar wereld.
Flaubert doet dit doormiddel van de vrije indirecte rede (woorden en gedachten van
personage in 3de persoon). Dit zorgt voor dubbelzinnigheid en interessante passages.
Le Naturalisme
Het naturalisme is een intensere vorm van realisme dat zich focust op de onderklasse.
Zola, een schrijver, stelt de hoofdgedachten zo: de romanschrijver moet zich als een
wetenschapper gedragen, en bepaalde personages in bepaalde omstandigheden
plaatsen, om daar de omgeving het werk te laten doen. Dit is een stukje determinisme:
je toekomst en dus identiteit staat al vast in een bepaalde omgeving. Of er
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 104235K. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
