VOLKSGEZONDHEID ................................................................................................................................................ 3
Volksgezondheidsonderzoek............................................................................................................................... 3
Wat is gezondheid? ......................................................................................................................................... 3
Wat is/doet volksgezondheid? ........................................................................................................................ 4
Wat is/doet volksgezondheidsonderzoek? ..................................................................................................... 5
Indicatoren van volksgezondheid........................................................................................................................ 8
Sets van kernindicatoren................................................................................................................................. 8
Drie concepten van ziekte ............................................................................................................................... 8
Soorten indicatoren m.b.t. sterfte, met hun waarden en beperkingen........................................................ 10
Indicatoren met aandacht voor kwaliteit van leven ..................................................................................... 17
Enkele belangrijke ziektebeelden ..................................................................................................................... 19
Hart- en vaatziekten ...................................................................................................................................... 19
Kanker ........................................................................................................................................................... 20
Suicide ........................................................................................................................................................... 21
Determinanten van volksgezondheid ............................................................................................................... 22
Leeftijd en geslacht ....................................................................................................................................... 22
Sociale determinanten .................................................................................................................................. 22
Levensstijlfactoren ........................................................................................................................................ 23
Lichaamsbeweging ........................................................................................................................................ 29
Preventieve gezondheidszorg ............................................................................................................................... 30
Grondslagen van preventieve gezondheidszorg ............................................................................................... 30
Definities ....................................................................................................................................................... 30
Indeling.......................................................................................................................................................... 31
Preventie in de praktijk ..................................................................................................................................... 33
Bevoegdheidsverdeling ................................................................................................................................. 33
Preventiebeleid in Vlaanderen ...................................................................................................................... 34
Volksgezondheid op wereldschaal ........................................................................................................................ 34
Inleiding: leerdoelen en bronnen ...................................................................................................................... 34
Leerdoelen .................................................................................................................................................... 34
Milleniumdoelstellingen (MDG): 2000-2015..................................................................................................... 35
Evolutie ......................................................................................................................................................... 35
MDG4: Reduce child mortality ...................................................................................................................... 36
MDG5: improve maternal health .................................................................................................................. 38
MDG6 Combat HIV/AIDS, malaria en andere ziekten ................................................................................... 39
Socio-economische gezondheidsverschillen vanuit verschillende invalshoeken .............................................. 41
1
,Health system kan equity verhogen .................................................................................................................. 42
Sustainable development goals (SDG) 2015-2030 ............................................................................................ 44
Wat is het ...................................................................................................................................................... 44
SDG3: Good health and well-being ............................................................................................................... 44
2
,VOLKSGEZONDHEID
VOLKSGEZONDHEID
VOLKSGEZONDHEIDSONDERZOEK
WAT IS GEZONDHEID?
Biomedisch model
• Afwezigheid van ziekte
WHO, 1948
• Toestand van volledig welbevinden
Psychisch, sociaal, en lichamelijk
“Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of
disease or infirmity”
WHO definitie is sinds dan bekristiseerd (oa Huber, BMJ 2011)
• Volledig welbevinden = niet haalbaar
Risico voor (over)medicalisering
• Stijging levensverwachting en chronische ziekten
Per definitie zeer veel mensen ongezond, want mensen leven langer (ook zij met
bepaalde aandoeningen)
Ottawa charter voor gezondheidspromotie (1986)
• Sociale en persoonlijke resources
• Fysieke capaciteit
Recente voorstellen (oa. Huber, BMJ 2011)
• De mogelijkheid zichzelf aan te passen en te managen
- Lichamelijk: allostasis = behoud fysiologische homeostase, tijdens wisselende omstandigheden
- Mentaal: sense of coherence = subjectief welbevinden (coping)
- Sociaal: een dynamische balans tussen kansen en beperkingen; omgaan met (met de leeftijd)
toenemende beperkingen
Nu: Gezondheid / Welzijn / Kwaliteit van Leven
• Uitbreiding van definitie naar:
“The individual’s perception of his/her position in life in the context of the culture and value systems in
which he/she lives and in relation to his/her goals, expectations and concerns” (WHO)
3
, WAT IS/DOET VOLKSGEZONDHEID?
Volksgezondheid is de wetenschap die:
De gezondheid van een gemeenschap van mensen tracht te beschermen en te verbeteren
Door onderwijs/opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en ongevalpreventie
Wat doet volksgezondheid?
• Preventie van epidemieën en verspreiden van ziekten
• Beschermen tegen gevaren van milieu en omgeving
• Preventie van ongevallen/verwondingen
• Promoten en bevorderen van een gezonde levensstijl en een goede mentale gezondheid
• Snel reageren bij rampen en de gemeenschap helpen bij heropbouw
Vb bij Covid is het heel moeilijk om snel te reageren: de volksgezondheid stelt ons in staat om dit toch
te doen. Dit door cijfers bij te houden van vb aantal ouderen
• De kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg verzekeren
- Toegankelijkheid: zijn er genoeg ziekenhuizen, woonzorgcentra…
- Sociale toegankelijkheid tot zorg
- Kwaliteit van de gezondheidszorg
De 3 grote rollen van de volksgezondheid
Liefst strevend naar equity en niet equality
extra moeite doen om te meest kwetsbaren ook in de
gezondheidszorg te betrekken
Volksgezondheid Artsen
Populaties Individuele patiënten
Probleem opsporen, beleid ontwikkelen, beleid Medische behandeling
implementeren
Werking van het systeem controleren op kwaliteit Therapie van de patiënt opvolgen
en toegankelijkheid
Betere gezondheid op gemeenschapsniveau Individuele genezing
Epidemiologie en volksgezondheid zijn heel nauw met elkaar verweven.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentgen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,86. Je zit daarna nergens aan vast.