Dit is een samenvatting van het vak technologie en recht, die de slides combineert met de syllabus. De onderwerpen die aan bod komen in het document zijn: Computer- en internettechnologieën, Autonome en intelligente systemen (Big Data, Machine Learning en Artificiële Intelligentie), Privacy- en b...
MODULE 1 – COMPUTER- EN INTERNETTECHNOLOGIEËN.................................................................4
MODULE 1A – COMPUTERSYSTEMEN EN SOFTWARE....................................................................................4
1. COMPUTERSYSTEMEN (DE DIGITALE (R)EVOLUTIE)..........................................................................................4
2. ALGORITMES..........................................................................................................................................4
3. SOFTWARE.............................................................................................................................................5
MODULE 1B – COMPUTERNETWERKEN, INTERNET EN CLOUD.........................................................................5
1. COMPUTERNETWERKEN EN HET INTERNET....................................................................................................5
2. CLOUDCOMPUTING..................................................................................................................................6
3. HET INTERNET DER DINGEN.......................................................................................................................7
MODULE 2 – AUTONOME EN INTELLIGENTE SYSTEMEN....................................................................8
MODULE 2A – BIG DATA, MACHINE LEARNING EN ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE....................................................8
1. CONCEPTEN EN DEFINITIES........................................................................................................................8
Big data...................................................................................................................................................8
Artificiële intelligentie............................................................................................................................9
Gemeenschappelijke deler: slimme algoritmes......................................................................................9
2. MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN............................................................................................................10
Privacyrechten......................................................................................................................................10
Gelijkheidsrechten................................................................................................................................10
Vrijheidsrechten...................................................................................................................................10
Procedurele rechten.............................................................................................................................11
3. RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN...........................................................................................................11
MODULE 2B – SLIMME ALGORITMES IN TEKST- EN BEELDANALYSE................................................................11
1. NEURALE NETWERKEN............................................................................................................................11
Hoe leren neurale netwerken?.............................................................................................................11
Wat zijn (diepe) neurale netwerken.....................................................................................................12
Types neurale netwerken.....................................................................................................................12
2. BEELDANALYSE......................................................................................................................................12
Beeldinterpretatie................................................................................................................................13
Beeldgeneratie.....................................................................................................................................14
Uitdagingen..........................................................................................................................................14
3. TEKSTANALYSE......................................................................................................................................14
Begrippen.............................................................................................................................................14
Tekstanalyse.........................................................................................................................................15
Tekstgeneratie......................................................................................................................................15
Informatiefusie.....................................................................................................................................15
MODULE 2C – SLIMME ALGORITMES IN DE RECHTSPRAKTIJK........................................................................15
1
,1. LEGAL TECH..........................................................................................................................................15
Legal Tech en Open Data......................................................................................................................16
2. AI IN DE RECHTSPRAAK...........................................................................................................................17
De rechtbank van de toekomst.............................................................................................................17
Legal analytics.......................................................................................................................................17
Principes bij gebruik van AI in de rechtspraak......................................................................................19
Voor- en nadelen..................................................................................................................................19
MODULE 2D – REGULERING VAN ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE EN AANSPRAKELIJKHEID .........................................20
1. OVERZICHT REGULERING VAN AI..............................................................................................................20
Reguleringsmodaliteiten......................................................................................................................20
Algemene uitdagingen bij regulering AI................................................................................................21
Regulering AI in EU-RvE........................................................................................................................21
2. AANSPRAKELIJKHEID EN AI......................................................................................................................22
Burgerrechtelijke aansprakelijkheid.....................................................................................................22
Algemene uitdagingen..........................................................................................................................23
Foutaansprakelijkheid..........................................................................................................................23
Productaansprakelijkheid.....................................................................................................................23
MODULE 3 – PRIVACY- EN BEVEILIGINGSTECHNOLOGIEËN..............................................................24
MODULE 3A – ONLINE PRIVACY............................................................................................................24
1. PRIVACY: DEFINITIES, PERSPECTIEVEN EN TAXONOMIEËN...............................................................................24
Privacy by design..................................................................................................................................24
Privacytechnologie (privacy engineering).............................................................................................24
2. UITDAGINGEN VOOR ONLINE PRIVACY........................................................................................................26
Metadadata en verkeersanalyse..........................................................................................................26
Online tracking.....................................................................................................................................26
3. ANONIMISEREN VAN DATABANKEN EN DIFFERENTIËLE PRIVACY.......................................................................28
Anonimiseren vs pseudonimiseren......................................................................................................28
Hoe veilig zijn ‘geanonimiseerde’ datasets?.........................................................................................29
Anonimiseringstechnieken...................................................................................................................29
Pseudonimiseringtechnieken...............................................................................................................30
MODULE 3B – BEVEILIGINGSTECHNOLOGIEËN..........................................................................................31
1. INLEIDING TOT CYBERSECURITY.................................................................................................................31
Evolutie van ‘cyberspace’.....................................................................................................................31
Cybersecurity-incidenten (illustraties)..................................................................................................31
Wat zijn de onderliggende oorzaken van cybersecurity-incidenten?...................................................33
2. BASISCONCEPTEN VAN COMPUTERBEVEILIGING............................................................................................33
Wat is computerbeveiliging..................................................................................................................33
Doelstellingen of eigenschappen van computerbeveiliging.................................................................33
Beveiligingsinbreuken (en -dreigingen)................................................................................................34
MODULE 4A – BASISCONCEPTEN VAN BLOCKCHAINTECHNOLOGIE.................................................................35
1. BLOCKCHAIN: WHAT’S IN A NAME.............................................................................................................35
Wat is een blockchain?.........................................................................................................................35
Voordelen en eigenschappen van een blockchain................................................................................35
2
,Uitdagingen voor blockchain................................................................................................................35
Types blockchain..................................................................................................................................36
Gecentraliseerde databank vs gedecentraliseerde blockchain?...........................................................37
2. BOUWSTENEN VAN DE BLOCKCHAINTECHNOLOGIE........................................................................................37
Basisconcepten van een blockchain.....................................................................................................37
Hashfuncties.........................................................................................................................................37
Merkle-boom........................................................................................................................................38
Timestamping.......................................................................................................................................38
Digitale handtekeningen.......................................................................................................................38
3. BLOCKCHAIN FOCUS: BITCOIN (BTC) EN ETHEREUM (ETH)...........................................................................38
Digitaal geld en zijn uitdagingen...........................................................................................................38
Intermezzo: Digitaal, virtueel en/of elektronisch geld..........................................................................39
Ontstaan en doel van Bitcoin (BTC)......................................................................................................39
Werking van Bitcoin..............................................................................................................................39
Uitdagingen voor Bitcoin......................................................................................................................41
MODULE 4B – JURIDISCHE TOEPASSINGEN VAN BLOCKCHAINTECHNOLOGIE EN SMART CONTRACTS.......................42
1. BLOCKCHAIN EN DE ALGEMENE VERORDENING GEGEVENSBESCHERMING.........................................................42
Toepassingsgebied van de AVG en haar beperkingen..........................................................................42
AVG rechten en principes.....................................................................................................................43
Blockchain als een kans voor de AVG...................................................................................................43
2. BLOCKCHAIN FOCUS: SMART CONTRACTS...................................................................................................44
Wat is een smart contract?..................................................................................................................44
Voor- en nadelen van een smart contract............................................................................................45
Hoe maak je smart contracts?..............................................................................................................45
Smart contracts in de praktijk...............................................................................................................45
Juridische uitdagingen..........................................................................................................................46
MODULE 5 – DISRUPTIEVE NIEUWE TECHNOLOGIEËN.....................................................................48
MODULE 5A – IMPACT VAN BIOTECHNOLOGIE..........................................................................................48
1. WETENSCHAPPELIJKE BASIS VAN DE BIOTECHNOLOGIE...................................................................................48
Definitie en classificatie........................................................................................................................48
Klassieke veredeling.............................................................................................................................48
Genetische modificatie.........................................................................................................................48
Gene editing.........................................................................................................................................50
Conclusie..............................................................................................................................................50
2. WETGEVING ROND BIOTECHNOLOGIE........................................................................................................50
GGO-toepassingen bij dieren en planten in voeding............................................................................50
Wetgeving voor gene editing................................................................................................................51
MODULE 5B – CONVERGENTIE VAN NANO/BIO/ICT-TECHNOLOGIE EN DE BIJHORENDE REGELGEVING...................52
1. CONVERGENTIE VAN NANO/BIO/ICT-TECHNOLOGIE.....................................................................................52
Golven van innovatie............................................................................................................................52
Impact van nanotechnologie................................................................................................................52
Robots en androïden............................................................................................................................54
Medische technologie en menselijke uitbreiding.................................................................................55
2. DE REGELGEVING BIJ NIEUWE TECHNOLOGIEËN............................................................................................55
Hoe het EU-recht nieuwe technologieën reglementeert......................................................................56
Nano-specifieke EU-reglementering.....................................................................................................56
3
, MODULE 1 – COMPUTER- EN INTERNETTECHNOLOGIEËN
MODULE 1A – COMPUTERSYSTEMEN EN SOFTWARE
1. COMPUTERSYSTEMEN (DE DIGITALE (R)EVOLUTIE)
Computer =/= andere apparaten computer heeft meerdere functies i.p.v. 1
De wet van Moore = “Elke 24 maand verdubbelt het aantal transistoren op een
chip” (voorspelling)
Verkleining van transistoren en bijhorende productieprocessen in micro-
electronica
Kostprijs per transistor wordt goedkoper
Aantal transistoren op een chip is een (ruwe) indicatie van rekenkracht van
de processoren sneller en krachtiger
Gevolgen exponentiële groei: computers worden goedkoper, sneller +
steeds grotere aantallen
Totale rekenkracht neemt steeds toe
Netwerken tussen de computers versterken de exponentiële groei
Computerarchitectuur: Von Neumann-architectuur = architectuur op basis
waarvan de meeste huidige computers werken
Voordeel: zeer krachtig + wordt met de jaren krachtiger
Nadeel: minder geschikt voor cognitieve taken (zoals het herkennen van
gezichten in foto’s) + moet telkens naar geheugen gaan om taken op te
halen
Computerarchitectuur: Neuromorfe computers = computers die zich spiegelen
aan hoe het menselijk brein is georganiseerd (neuronen)
Computerarchitectuur: Kwantumcomputer = computer waarbij de
rekenprocessor gebruik maakt van de principes van kwantummechanica (qubits:
tegelijk 0 en 1)
2. ALGORITMES
Algoritme = reeks instructies om probleem op te lossen (p. 12 cursus)
Declaratieve kennis = feitelijke uitspraak over aspect uit de wereld
(definitie maar zegt niet hoe)
Procedurale kennis = methode van oplossing
Kenmerken algoritmes:
Correctheid: juiste output
Eindigheid: stopt met zinnig antwoord
4
, Snelheid
Robuustheid: alle mogelijke vormen van input
Elegantie: leesbaar + begrijpbaar
Classificatie algoritmes (p. 14 cursus):
Deterministische: steeds dezelfde uitkomst voor gegeven invoer
Probabilistische: verschillende uitkomst voor zelfde invoer
Slimme: verbeteren zichzelf automatisch o.b.v. vroegere ervaringen
3. SOFTWARE
Software wordt geschreven in broncode in een leesbare programmeertaal (bv.
Python). Deze code wordt omgezet in een uitvoeringscode (machinetaal) die
specifiek is voor de gebruikte computer. (p. 18 cursus)
Open source software = broncode vrijgeven aan gebruiker 2 verschillende
licentiemodellen (p. 20 cursus):
GPL
BSD
MODULE 1B – COMPUTERNETWERKEN, INTERNET EN CLOUD
1. COMPUTERNETWERKEN EN HET INTERNET
Geschiedenis internet en netwerken: j80 (pre-internet): LAN (Local area network)
= eigen computers in netwerken plaatsen zonder het internet
Internet = netwerk van alle computers van de wereld verplaatst
geautomatiseerde info
Circuit switching vs packet switching:
Circuit switching: als ik een verbinding in een netwerk wil maken, zoek ik
een weg en die weg blijven we gebruiken voor de rest van onze verbinding
(bv. telefoon)
o Via vaste verbinding naar eindstation
o Inefficiënt: niet bereikbaar wanneer in gebruik
5
, Packet switching: niet 1 pad om die verbinding te maken maar data
kiest zelf hoe ze van bij mij naar u geraakt (bv. e-mail)
o E-mail in kleine stukjes opgesplitst (packets) op hun bestemming
komen ze terug samen tot 1
o Allemaal apart via verschillende routes en aan eindstation terug
geassembleerd
o Veel efficiënter
Web = de verzameling van alle data/bestanden die wereldwijd online
toegankelijk zijn, alle gegevens die je online kan vinden met je pc/smartphone
Hoe weet computer waar zijn eindbestemming is?
TCP is stukje software aanwezig in elke computer zorgt ervoor dat je
gegevens kan uitsturen en ontvangen
IP is uniforme adressering van computers
Types cookies (p. 33 cursus):
Noodzakelijke cookies: vereist voor goede werking site
Functionele cookies: vereenvoudigen bezoek op website
Performantiecookies: handig voor eigenaar website om site verbeteren
Advertentiecookies: verzamelen profielgegevens + kunnwen worden
gelezen door derde partijen
2. CLOUDCOMPUTING
Cloudcomputing = internet en computer die niet genoeg data kunnen opslaan
of berekening is te moeilijk via internetdiensten
Cloud = groot netwerk van vele apparaten en verbindingen die wereldwijd met
elkaar geconnecteerd zijn
Eigenschappen clouddiensten (p. 37 cursus):
Diensten op verzoek
Wereldwijde netwerktoegang
Bronnen gedeeld onafhankelijk van locatie
Snelle elasticiteit
Betalen per gebruik
Vormen van cloudcomputing (p. 37 cursus):
Cloudapplicaties: bieden software als dienst aan
Cloudplatform
Cloudinfrastructuur
Beperkt energieverbruik noodzakelijk
Interoperabiliteit: verschillende dingen moeten kunnen samenwerken,
wat bemoeilijkt kan worden door (gebrek aan) compatibliteit van
verschillende versies
Betrouwbaarheid: valt het IoT-systeem in duigen als een link in het
netwerk wegvalt?
Grote diversiteit in fysische grootte, densiteit, plaatsing in ruimte
Tegenstrijdige eisen van gebruikers
Juridische vragen (p. 48 cursus):
Privacy: wie controleert alle door IoT-dingen verzamelde data?
Verantwoordelijkheid: Indien IoT-systemen autonoom beslissingen
kunnen nemen, wie is verantwoordelijk voor foute beslissingen die tot
grote kost of schade leiden?
Security: elk ding of apparaat dat aangesloten wordt op het internet kan
ook gehackt worden
7
, MODULE 2 – AUTONOME EN INTELLIGENTE SYSTEMEN
MODULE 2A – BIG DATA, MACHINE LEARNING EN ARTIFICIËLE
INTELLIGENTIE
1. CONCEPTEN EN DEFINITIES
BIG DATA
Verband tussen AI, Big Data en IoT
AI: data-based learning
Big Data: capture, storage, analysis of data
IoT: data collection through IoT
Volume: grote hoeveelheden gegevens
Variety: variëteit van de bronnen van de data
Velocity (snelheid): dynamische aard van het proces waarmee de data
worden gegenereerd en geanalyseerd
Big Data (data-gedreven analyse) legt correlaties bloot, niet causaliteit
Data analyse technieken (4) (slide 17):
Datamining technieken
o Voorspellend
Classificatie (bv. spam)
Regressie: kansberekening (bv. berekenen risico niet-
terugbetaling lening)
o Beschrijvend
Cluster (bv. types van klanten)
Associatie (bv. aanbevelingen)
Profilering
o Persoonsprofiel
o Groepsprofiel
Distributief: attributen van groep zijn aanwezig bij alle
personen (bv. iedereen heeft blond haar in de groep)
Niet-distributief: voor de groep geldende attributen gelden
niet noodzakelijkerwijs voor alle individuen (bv. personen die
gemiddeld 60.000 verdienen)
Toepassingen big data-analyse in publieke en private sector (p. 64-68 cursus):
Veiligheidsdomein
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmacogneau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
