Samenvatting
Samenvatting OWE 3: anatomie, fysiologie & pathologie
- Vak
- Instelling
- Boek
Samenvatting OWE 3: anatomie, fysiologie & pathologie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
Moeilijke woorden anatomie 1VV, H1, H4, H5, H6
-
Beenderstelsel
-
Anatomie en Fysiologie Hogeschool Utrecht Alle colleges 1 tm 12 2024 compleet (verpleegkunde 1)
Verkoper
Volgen
rooshondebrink
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting OWE IIIInhoudsopgave
Anatomie & fysiologie.................................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 10: Het endocriene stelsel .............................................................................................................. 2
Hoofdstuk 14: Het lymfestelsel en immuniteit ................................................................................................. 8
Hoofdstuk 16: Het spijsverteringsstelsel ........................................................................................................ 16
Hoofdstuk 18: Het urinaire stelsel .................................................................................................................. 24
Hoofdstuk 19: Het voortplantingsstelsel ........................................................................................................ 32
Pathologie ................................................................................................................................................. 39
Hoofdstuk 2: Aandoeningen van het afweersysteem .................................................................................... 39
Hoofdstuk 3: Infectieziekten .......................................................................................................................... 43
Hoofdstuk 4: Kanker....................................................................................................................................... 46
Hoofdstuk 9: Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel............................................................................ 49
Hoofdstuk 10: Aandoeningen van het urinewegstelsel .................................................................................. 58
Hoofdstuk 11: Aandoeningen van het voortplantingsstelsel ......................................................................... 64
Hoofdstuk 12: Aandoeningen van het endocriene stelsel .............................................................................. 67
Farmacologie ............................................................................................................................................. 70
Hoofdstuk 3: Bijwerkingen, interacties en farmacokinetiek .......................................................................... 70
Hoofdstuk 8: Infectie en antimicrobiële geneesmiddelen .............................................................................. 73
Hoofdstuk 10: Het hormonale stelsel stoornissen en geneesmiddelen .......................................................... 74
Verloskunde............................................................................................................................................... 76
, Anatomie & fysiologie
Hoofdstuk 10: Het endocriene stelsel
v 10.1 De homeostase wordt gehandhaafd via communicatie tussen cellen
§ Elke cel praat voortdurend met zijn buurtcellen door chemische stoffen
aan de extracellulaire vloeistof af te geven
§ Langdurige communicatie tussen cellen wordt verzorgd door het
endocriene stelsel
§ Een hormoon dat in het bloed wordt afgegeven, wordt door het hele
lichaam vervoerd
§ Elk hormoon heeft doelcellen, specifieke cellen die de receptoren
hebben die het hormonale bericht binden en lezen als het aankomt
§ Overeenkomsten zenuwstelsel en het endocriene stelsel
• Berusten op de afgifte van chemische stoffen die zich aan
specifieke receptoren binden
• Gemeenschappelijke chemische signaalstoffen (adrenaline &
noradrenaline)
• Voornamelijk via negatieve terugkoppeling gereguleerd
• Gezamenlijk doel: homeostase handhaven
v 10.2 Het endocriene stelsel reguleert fysiologische processen via de binding van
hormonen aan receptoren
§ Endocriene cellen zijn cellen die klierproducten aan de extracellulaire vloeistof afgeven
• Exocriene cellen geven het klierproduct af aan een epitheeloppervlak
Ø 10.2.1 De structuur van hormonen
§ Drie groepen hormonen o.b.v. chemische structuur
• Aminozuurderivaten
¨ Kleine hormonen die wat bouw betreft op aminozuren lijken
¨ Adrenaline, noradrenaline, schildklierhormonen en melatonine
• Peptidehormonen
¨ Bestaan uit ketens van aminozuren
¨ ADH, oxytocine, groeihormoon en prolactine
¨ Alle hormonen van hypothalamus, hypofyse, hart, nieren, thymus, spijsverteringskanaal en
pancreas
• Vetderivaten
¨ Steroïdhormonen zijn vetten afgeleid van cholesterol en worden afgegeven door
voortplantingsorganen en de bijnieren
¨ Eicosanoïden zijn op basis van vetzuren en coördineren plaatselijke celactiviteiten en zijn van
invloed op enzymatische processen in de extracellulaire vloeistoffen
¨ Prostaglandinen
Ø 10.2.2 Hormoonwerking
• Hormonen wijzigen het functioneren van celen, doordat ze typen, activiteiten, plaatsen of
hoeveelheden van belangrijke enzymen en structurele eiwitten in verschillende doelcellen wijzigen
§ Hormonen en plasmamembraanreceptoren
• Hormonen die zich aan receptoren op het plasmamembraan binden, hebben geen direct effect op de
activiteiten in de doelcel
¨ In plaats daarvan wordt bij communicatie tussen
het hormoon en de cel gebruikt gemaakt van
eerste en tweede signaalstoffen
¨ Een eerste signaalstof is het hormoon
¨ Een tweede signaalstof is een intermediair
molecuul dat ontstaat als gevolg van een interactie
tussen hormoon en receptor
¨ De schakel tussen de eerste en tweede signaalstof
omvat meestal een G-eiwit, een enzymcomplex dat
aan een receptor op het plasmamembraan is
gekoppeld en wordt geactiveerd als een hormoon
zich aan de receptor op het membraanoppervlak
bindt
¨ De activering daarvan veroorzaakt het ontstaan van
tweede signaalstoffen in de cel
• Wanneer een klein aantal hormoonmoleculen zich bindt, kunnen duizenden tweede signaalstoffen in
een cel worden gevormd, een proces dat amplificatie wordt genoemd
, • Een van de belangrijkste tweede signaalstoffen is cyclisch AMP (cAMP), dat alleen wordt gevormd
wanneer een geactiveerd G-eiwit een enzym activeert dat adenylaatcyclase wordt genoemd
¨ Zet ATP om in het ringvormig molecuul cAMP, dat als tweede signaalstof fungeert
§ Hormooninteractie met intracellulaire receptoren
• Steroïdhormonen en schilklierhormonen gaan door het plasmamembraan heen en binden zich
vervolgens aan receptoren in de cel à intracellulaire receptoren
• Steroïdhormonen binden zich aan receptoren in het cytoplasma of in de celkern, het hormoon-
receptorcomplex wat daarbij ontstaat, activeert of inactiveert vervolgens specifieke genen
• Schilklierhormonen binden zich aan receptoren in de celkern of op mitochondria, het ontstane
hormoon-receptorcomplex wat daarbij ontstaat activeren speciale genen of veranderen de snelheid
waarmee mRNA wordt getranscribeerd
Ø 10.2.3 Afgifte en transport van hormonen
§ Hormonen worden afgegeven op plaatsen waar veel capillairen aanwezig zijn en waar de hormonen de
bloedstroom snel kunnen binnengaan zodat ze door het hele lichaam kunnen worden getransporteerd
§ Een vrij circulerend hormoon blijft minder dan een uur functioneel
§ Vrije hormonen worden geactiveerd wanneer ze de bloedstroom uit diffunderen en zich aan receptoren op
de doelcellen binden, door bepaalde cellen in de lever of de nieren worden geabsorbeerd en afgebroken of
worden afgebroken door enzymen in het bloedplasma of de interstitiële vloeistof
Ø 10.2.4 Regulering van de hormonale activiteit
§ De hormonale activiteit wordt voornamelijk via negatieve terugkoppeling gereguleerd met humorale
prikkels, veranderingen van de samenstelling van de extracellulaire vloeistof
§ De hormonale activiteit kan ook via hormonale prikkels worden gereguleerd, veranderingen van de
concentratie van hormonen in het bloed (een of meer tussenstappen en twee of meer hormonen)
§ Ten slotte kan de hormonale activiteit worden gereguleerd via neurale prikkeling, die ontstaat wanneer
een neurotransmitter aankomt bij een verbinding tussen een zenuw en een klier
§ Coördinerende centra in de hypothalamus reguleren de activiteiten van het zenuw- en endocriene stelsel
op drie manieren:
• Rechtstreeks afgeven van twee hormonen in de algemene bloedsomloop
• Afscheiden van twee soorten regulerende hormonen
¨ Releasing hormones (RH) stimuleren de synthese en secretie van hormonen
¨ Inhibiting hormones (IH) voorkomen de synthese en secretie van hormonen
• Reguleren van de sympatische output naar het bijniermerg
¨ Als het sympatische zenuwstelsel wordt geactiveerd, geeft het bijniermerg hormonen aan het
bloed af
v 10.3 De hypofyse, die uit twee kwabben bestaat, is een hormoonklier die negen peptidehormonen afgeeft
§ De hypofyse hangt onder aan de hypothalamus en is daarmee via een dunne steel,
het infundibulum, verbonden
§ Ze geeft negen belangrijke peptide hormonen af, zeven door de voorkwab en twee
door de achterkwab
Ø 10.3.1 De hypofysevoorkwab
• De hypofysevoorkwab (adenohypofyse) bevat endocriene cellen die door een
netwerk van haarvaten zijn omgeven, waarin de hormonen van de voorkwab in
worden afgegeven
¨ Is onderdeel van het poortadersysteem van de hypofyse
§ Het poortadersysteem van de hypofyse
• De hypothalamus reguleert de productie van hormonen in de voorkwab van de hypofyse door de
afgifte van regulerende hormonen
• Bloedvaten die twee haarvatennetten verbinden, zoals de bloedvaten tussen de hypothalamus en de
hypofysevoorkwab, worden poortaders genoemd, het hele complex wordt een poortadersysteem
genoemd
§ Regeling van de hypofysevoorkwab door de hypothalamus
• De regulerende hormonen die bij de hypothalamus worden afgegeven, worden via het
poortadersysteem van de hypofyse direct naar de hypofysevoorkwab vervoerd
• Veel van deze regulerende hormonen worden tropinen genoemd, omdat ze andere endocriene
klieren aanschakelen of de functies van andere organen ondersteunen
§ Hormonen van de hypofysevoorkwab
• Thyroïdstimulerend hormoon (TSH)
¨ Heeft de schildklier als doelorgaan en activeert de afgifte van schildklierhormonen
¨ Wordt afgegeven als reactie op TRH vanuit de hypothalamus
• Adrenocorticotroop hormoon (ACTH)
¨ Stimuleert de afgifte van steroïdhormonen door de cortex adrenalis
¨ Wordt gestimuleerd door CRH uit de hypothalamus
, ¨ Gonadotropinen reguleren de activiteiten van de geslachtsorganen
« Wordt gestimuleerd door GnRH
• Follikelstimulerend hormoon (FSH)
¨ Bevordert de ontwikkeling van ovariumfollikels bij de vrouw en stimuleert samen met LH de
afgifte van oestrogenen door ovariumcellen
¨ Bij de man stimuleert het de vorming van spermacellen
¨ Inhibine, dat wordt afgegeven door de testes en ovaria, remt de afgifte van FSH en GnRH
• Luteïniserend hormoon (LH)
¨ Wordt gestimuleerd door GnRH van de hypothalamus
¨ Stimuleert de ovulatie, vorming van voortplantingscellen en de afgifte van oestrogenen en
progesteron in de ovaria bij de vrouw
¨ Bij de man wordt LH soms interstitiële-cellenstimulerend hormoon (ICSH) genoemd, omdat het
de interstitiële endocriene cellen van de testes aanzet tot de vorming van geslachtshormonen
« Deze mannelijke geslachtshormonen worden androgenen genoemd
• Prolactine (PRL)
¨ Stimuleert, samen met andere hormonen, de ontwikkeling van melkklieren en de vorming van
melk
¨ Wordt gestimuleerd door PRF vanuit de hypothalamus
¨ PRL in de bloedsomloop stimuleert PIH in de hypothalamus en remt de afgifte van PRF
• Groeihormoon (GH)
¨ Stimuleert de celdeling en groei doordat de eiwitsynthese versnelt, vooral in de skeletspieren en
kraakbeencellen
¨ Levercellen reageren op GH door somatomedinen te vormen, ofwel IGF, die de snelheid
verhogen waarmee aminozuren worden opgenomen en tot nieuwe eiwitten worden
gecombineerd
¨ Vorming van GH wordt gereguleerd door GH-RH en GH-IH vanuit de hypothalamus
¨ Somatomedinen stimuleren GH-IH en remmer GH-RH
• Melanocytstimulerend hormoon (MSH)
¨ Stimuleert de melanocyten in de huid zodat ze meer melanine gaan produceren, waardoor er
meer pigmentatie ontstaat
¨ MSH wordt bij de mens plaatselijk gevormd in huid die aan de zon is blootgesteld
¨ De menselijke hypofyse vormt MSH tijdens de ontwikkeling van de foetus, bij heel jonge
kinderen, bij zwangere vrouwen en bij bepaalde aandoeningen
• Overzicht
Ø 10.3.2 De hypofyseachterkwab
§ De hypofyseachterkwab (neurohypofyse) maakt antidiuretisch hormoon (ADH) en oxytocine (OXT)
• ADH
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rooshondebrink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
