Orthopedagogische werkvelden en beleid
Thema 1: Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap – VAPH
Begeleiding, opvang en ondersteuning van personen met een
beperking
1 Inleiding
2 Historisch overzicht
Van in 5de eeuw, bepaalde personen het lot van anderen beginnen aantrekken. (bv: Keizer
Karel, armenkamer opgericht, gemeenschappelijk fonds voor het bijstaan van mensen die
niet in eigen levensondergoed kunnen voldoen)
Gemeentefonds en Speciaal Onderstandsfonds (nu de OCMW)
Rijksfonds voor de Sociale Reclassering van Minder-Validen (RSRMV)
Fonds voor Medische, Sociale en Pedagogische Zorg voor Gehandicapten ( Fonds 81 -> in de
volksmond)
- verschillende vormen van ondersteuning
- koninklijk besluit
Vlaamse Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH)
- Het Vlaams Fonds in de volksmond
Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)
2.1 Gemeentefonds en Speciaal Onderstandsfonds
‒ Gaf aan de gemeenten de opdracht te zorgen voor onderhoud en verzorging van
geesteszieken, doofstommen, blinden en andere personen die hulpbehoeftig waren en die
niet in staat waren in hun eigen levensonderhoud te voorzien.
‒ De subsidiëring van die zorg viel niet volledig ten laste van de gemeenten, maar werd
opgesplitst: 1/8 voor rekening van de gemeente, 3/8 ten laste van de provincie van waar de
persoon met een beperking afkomstig was en 4/8 via een staatstoelage.
‒ Na hervorming van het Gemeentefonds nam het Speciaal Onderstandsfonds de opdracht van
de gemeenten over.
‒ Accent werd verlegd naar ‘behoeftigen’ in gesloten afdelingen van psychiatrische
instellingen, geestes- of karaktergestoorden, blinden, doofstommen of verminkten en
personen die aan tuberculose, kanker of polio leden of die als oligofrenen in een
psychiatrische instelling verbleven.
‒ Wat we vandaag kennen als het huidige OCMW
,2.2 Het Rijksfonds en Fonds 81
Nood aan nieuwe regelementen en wetten met betrekking tot de gehandicaptenzorg
Het Rijkfonds voor de Sociale Reclassering van Minder-Validen (RSRMV)
Vanuit de WOII heeft men moeten vaststellen dat soldaten van het front terugkwamen met ernstige
verminkingen. Overheid proberen te zorgen dat ze toch rol konden opnemen in de samenleving.
Personen toe te leiden naar een bepaalde beroepsactiviteit die zij konden uitvoeren ondanks hun
beperking.
In 1963 werd ook het recief opgericht, het rijksinstituut voor ziekte en invaliditeitsverzekering, het
tussen komen in de medische kosten.
Doelstellingen:
- Het nemen van alle nodige maatregelen voor re-integratie van personen met een
beperking in het economisch en maatschappelijk leven
- Het bevorderen van de functionele revalidatie en de speciale reclassering van personen
met een beperking
Het Fonds voor Medische, Sociale en Pedagogische Zorg voor Gehandicapten (Fonds 81)
Fonds 81: 81 -> verwijst naar het koninklijk besluit.
Onderscheid van verschillende vormen van ondersteuningen die men menselijk acht. Bewustwording
dat een persoon met een beperking verschillende vormen van ondersteuning nodig heeft.
In deze periode 1967, is er een professionalicering van het denken ten aanzien van personen met een
beperking en ten aanzien van de ondersteuning van personen met een beperking.
Periode waarin de orthopedagogiek zich als wetenschap ontwikkeld.
2.3 Het focus op het Vlaamse Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een
Handicap (VFSIPH)
1984, ‘EPOS’-Steyaert: ‘Een nieuw Vlaams gehandicaptenbeleid’
- EPOS = emancipatorisch, participatief en optioneel systeem
- Vooraf gegaan aan het oprichten van VFSIPH.
- Ontwikkeld door Rika Steyaert, gemeenschapsminister van Gezin en Welzijnszorg
- Een nieuw Vlaams gehandicaptenbeleid uitwerken, een alles omvattend fonds waarbij er
een toegangspoort was en waarbij de persoon die een bepaalde vorm van ondersteuning
nodig had via deze toegangspoort moest passeren.
1990, oprichting VFSIPH, bij decreet (in feite een samensmelting van RSRMV en Fonds 81)
- Minister Lenssens
- In de volksmond ‘ het Vlaams Fonds’
- Sterk beginnen nadenken, hoe kunnen we ervoor zorgen dat de persoon met een
beperking zo weinig mogelijk hindernissen heeft, en zo goed mogelijk kan ondersteund
worden in functie van zijn sociaal integratie (-> inclusie)
,Krachtlijnen van het VFSIPH:
Duidelijkheid
- In navolging van het EPOS’-Steyaert
- Wil één toegangspoort en geen verschillende loketten per problematiek
Integratie (de persoon met beperking aanpassen en inspanning) -> inclusie (overheid inspanning)
- Een domein van kwaliteit van leven
Participatie
Gezinsgericht
- 1ste: gezinnen, kind werken
- 2de gezinsaanvullend
- 3de gezin vervangend
2.4 Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)
- Opgericht omwille van de Vlaamse overheid die het beleid verder wou stroomlijnen en
een beter bestuurlijk beleid wou ontwikkelen met een sterke vereenvoudiging, van
daaruit een aantal beleidsdomeinen ontwikkeld – welzijn, vandaaruit een aantal
agentschappen gericht waaronder VAPH.
VAPH, definitie met betrekking tot personen met een beperking:
“ Elk langdurig en belangrijk participatieprobleem van een persoon dat te wijten is aan een
combinatie tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuigelijke
aard, beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe factoren”
- Externe factoren: overheid -> participatieprobleem ontwikkeld wordt door onder andere
de manier dat de samenleving nog met bepaalde hindernissen kampt en
verantwoordelijkheid deze weg te werken
gebaseerd op ICF, DSM en AAIDD
3 Actueel beleid
Het actueel beleid van onze overheid ten aanzien van personen met een beperking wordt
beschreven in twee delen:
Theoretisch kader
Perspectief 2020: een nieuw ondersteuningsbeleid voor personen met een beperking
- Vorm gekregen door het theoretisch kader
3.1 Theoretisch kader
1945: oprichting van de Verenigde Naties
- Na WOII, zodat men niet meer met elkaar in de clinch komen.
- intussen 193 landen, komen op voor vrede en veiligheid, mensenrechten en sociale
vooruitgang en pleiten voor vriendschappelijke relaties tussen landen.
1948: Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM)
- Grondrechten, universele morele en juridische standaard
- Heeft zich vertaald in een verkorte versie van een 30tal artikels.
- Bv: recht op werk naar keuze, een eerlijke loon, voldoende inkomen, onderwijs, vrijheid,
leven, veiligheid, rechtsbescherming bij onrecht, gezin te stichten en kinderen te krijgen
, - Jean Jacques Rousseau, als in de 18de eeuw een maatschappelijk verdrag had geschreven,
du conrtat social. Waarin de vrije wil en de rechten van de mens niet langer onderhevig
zijn aan bepaalde ideologieën of demagogische principes. Ligt aan de oorsprong van deze
universele verklaring.
2006: Verdrag inzake de Rechten voor Personen met een Beperking (VRPH)
- Geen rechten aan toegevoegd, men heeft dit gemaakt omdat personen met een
beperking extra gevoelig, kwetsbaar zijn in het miskennen van hun rechten
- België geratificeerd in 2009
5 componenten van een individueel ondersteuningsproces (Thompson, 2009)
Perspectiefp
lan 2020
5 – componentenmodel van Thompson
- De blauwdruk van al ons toekomstig professioneel handelen
1ste: bepaald gewenste ervaringen en doelen
2de: bepaald aard en intensiteit van ondersteuningsbehoeften
3de: ontwikkel het individueel ondersteuningsplan (IOP)
4de: bewaak de voortgang
5de: evaluatie van het IOP
3.2 Perspectief 2020: een nieuw ondersteuningsgebied voor personen met een
beperking
- Door Vlaams minister van welzijn, Vandeurzen gelanceerd bij decreet goedgekeurd in
2014.
- In 2013 was onze overheid veroordeeld voor het feit dat ze ernstig te kort kwamen in het
ondersteuning van personen met een beperking.
3.2.1 Inleiding