Voorbeelden van dilemma’s in de toegepaste psychologie:
- Jurre (M,48) is opgenomen. Zijn echtgenote vraagt om duidelijkheid waarom Jurre
hun woonkamer in brand wou steken. Jurre is nog niet aanspreekbaar.
je team vermoed een psychose, echtgenote is overdonderd en vraagt wat er aan de hand is:
we weten niet wat we wel of niet kunnen zeggen en of Jurre hier akkoord mee zou gaan
- Dominique (V,32) solliciteert bij het bedrijf waar jij werkt. Je kent haar en denkt dat ze
een goede collega zou zijn. Doe jij de selectie of niet?
ga je als HR professional tegen je werk zeggen dat je haar kent? Ga je haar een streepje
voor geven?
- Stella (V,35) haalt 49/100 voor een test. Ze heeft 50/100 nodig om door te gaan. Ze is
gemotiveerd en het zou veel voor haar vertrouwen betekenen.
ga je dat ene puntje meer geven of hou je het op 49?
- Flip (M,15) komt niet op gesprek. De ouders bellen met de vraag of hij altijd komt opdagen.
Ben je eerlijk tegen de ouders?
ga je eerlijk zeggen dat hij er niet is, of zul je liegen? Anders verwoorden?
Jurre (M,48) is opgenomen. Zijn echtgenote vraagt om duidelijkheid waarom Jurre hun woonkamer in
brand wou steken. Jurre is nog niet aanspreekbaar.
wel zeggen: vrouw gerustgesteld, mogelijks later Jurre (on)tevreden, tegen de wet
niet zeggen: vrouw mentaal zwaar, mogelijks later Jurre (on)tevreden, wet gevolgd
Situaties waarin hulpverlener merkt dat hij gebonden is aan persoonlijke waarden of beroepsethische
normen die in dat specifieke geval niet met elkaar te verenigen zijn
- Intuïtief aangevoeld en gewrongen gevoel, men voelt aan dat er iets ‘niet klopt’
- Enkele normen, waarden en/of juridische zaken die niet te verenigen zijn
Moreel versus praktisch dilemma
Moreel
= wat zou ik moeten doen? (criteria van Rothfusz)
- Minstens 2 alternatieven waaruit gekozen moet worden
- Alternatieven hebben te maken met waarden en normen (≠ hoe je iets moet doen)
- Dilemma voor jou als PC voor concreet individu
Praktisch
= ik weet de richting, maar niet hoe
Ethiek
= kritisch nadenken waarom iets wel of niet past bij je normen en waarden
1
,H1: 3 domeinen in de beroepsethiek
1. Juridisch
2. Moreel
3. Psychologisch
1. Juridische luik: ‘plichtenleer’
Verantwoordelijkheid nemen
- Richtlijnen en plichten (deontologische codes)
- Basisprincipes
o Beroepsgeheim & discretieplicht
o Respect voor de waardigheid v/d cliënt
o Verantwoordelijkheid
o Competentie (doen waar je voor opgeleid bent)
o Integriteit (niet liegen, niet omgekocht worden)
Naast deontologische code:
- Professionele richtlijnen
- Minderjarigen
o Decreet rechtspositie minderjarigen in integrale jeugdhulp
o Rechten vd minderjarigen
- Wet patiëntenrechten
- Wet op privacy & AVG (gdpr)
o Bewaren en bewerken van info
Bv. contactgegevens bijhouden of google locatie vragen
Belang juridisch luik
1. Duidelijkheid over rechten en plichten voor alle partijen
2. Bescherming van cliënten
3. Biedt houvast
MAAR wetten en regels
- Lopen achter feiten aan smartphones en camera’s bv naaktbeelden
- Kunnen nooit op ALLE situ’s worden toegepast unieke situ’s & persoonlijk aanvoelen
- Impliceren vaak een conflictsituatie wet is gemaakt om conflict te vermijden
2. Moreel luik
Normen en waarden
kritisch nadenken hierover: ethische reflectie
Moraalfilosofie: explicitering en fundering van normen en waarden
wat maakt iemand een goed mens?
Ethische theorieën benadrukken (bv. 1 punt hoger)
- Ofwel: gevolgen van handeling (utilitarisme) positieve gevolgen > negatieve
- Ofwel: de intentie, motivatie (Immanuel Kant) iedereen of niemand
3. Psychologische luik
Invloed van
- Werkrelatie
- Problematiek
Praktische uitvoering
- Hoe breng je in de praktijk wat je besloten hebt? Mensen meer nood aan waarom dan wat
- Op welke manier communiceer je dat aan de cliënt?
- Naar welke organisatie kan ik doorverwijzen?
Bejegening voor cliënt: Hoe > Wat “hoe pak je het aan” = cruciaal
2
, Conclusie
Het juridische overschaduwt soms
- Morele overtuigingen: ‘puur subjectief’
- Praktische/psychologische kant: bekend verondersteld
3 domeinen zijn even belangrijk
- Welke wetten en regels zijn van toepassing?
- Wat vind ik er zelf van?
- Hoe pak ik het praktisch aan?
H2: Klachten en juridisering
Kan men een klacht indienen?
Voor psychologen vastgelegd en er is tuchtwet gekoppeld aan tuchtwet
Het indienen van een klacht tegen een PC (klachtenprocedures)
Voordelen Nadelen
- Defensieve geneeskunde
- Betere bescherming van cliënten
-> extra handelingen, bepaalde zorg niet
- Duidelijkheid rond rechten en plichten
verlenen
- Kwaliteitsgarantie
- Stressvol/belastend
psychologenregister voor psychologen
-> lange procedure, schrijven
Lid van BPC
verweerschrift, info terugzoeken, gevoel
slecht bezig te zijn
-> Aversie tegen werken met cliënten met
zelfde profiel als klager
Psychologencommissie: thema’s van ontvangen klachten
- Parttijdige verslaggeving (niet objectief genoeg geweest)
Bv. “Het rapport was erg negatief wat betreft mijn rol als vader. Dit zonder dat de hulpverlener
mij ooit heeft uitgenodigd voor een gesprek.”
“De psycholoog stelde zich op als advocaat van mijn ex-partner.”
- Respect voor cliënt
Bv. “Hij ging agressief en denigrerend met mij om.” ‘Als het u niet aanstaat, daar is de deur!’ “ze
gaf me het gevoel een profiteur en leugenaar te zijn”
- Respect voor andere beroepsbeoefenaars
- Rolvermenging (bv. iets kopen voor cliënt zoals fiets, of sociale media toevoegen)
- Handelingen vs hulpvraag of draagkracht
- Aandacht voor noodsignalen
- Continuïteit van zorg
- Confidentialiteit
- Financiële aspecten
Klachtenprocedures PC
Deontologische commissie PC
- Geen tuchtwet
- Schrapping beroepsvereniging
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helenasleeckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,79. Je zit daarna nergens aan vast.
