Interpreteren van wetenschappelijke literatuur (1.2sp):
Les 1 - Classificatie studiedesigns:
Introductie Evidence Based Medicine (EBM):
- Wetenschappelijk onderzoek realiseert haar potentieel, maar moet nog breder worden
geïmplementeerd in de klinische praktijk
- Weinig impact: toegang tot artikelen, educatie, economie, onvoldoende bewijskracht..
Wetenschappelijke communicatie:
-> Teksten (artikelen): geschreven en gericht op wetenschappers en onderzoekers om te
communiceren over onderzoek in dezelfde wetenschappelijke discipline.
-> Posters en mondelinge presentaties: directe verbale/visuele rapporten gericht op
wetenschappers en onderzoekers om te communiceren over onderzoek in dezelfde
wetenschappelijke discipline.
-> Sociale media
Soorten artikels:
1. Review: een artikel dat wetenschappelijke literatuur rond een specifiek subdomein
bespreekt, maar waarin de auteurs niet enkel over een eigen onderzoek rapporteren.
Systematic review = met of zonder meta-analyse, heeft een systematische aanpak van de
selectie van de artikelen en bevat altijd een methodologische analyse (bias).
Scoping review = het synthetiseren van onderzoeksgegevens die vaak worden gebruikt om
bestaande literatuur op een bepaald gebied te categoriseren of te groeperen in termen van aard,
kenmerken en volume. Geen bias-analyse, maar wel een systematische benadering van de
selectie van materiaal.
,Niet-systematische (narrative) review) = geen methodologische analyse en de selectie van het
materiaal gebeurt door de auteur.
Klinische richtlijn = bevat een methodologische analyse (minder uitgebreid als een systematic
review), maar meteen klinische toepassing.
2. Empirisch artikel: een artikel waarin de auteurs een eigen wetenschappelijk
onderzoek rapporteren. Dit eigen onderzoek is ingebed in de context van voorgaand
onderzoek, en deze artikelen bevatten dus ook een overzicht van literatuur ter
introductie. (literatuur zoektocht)
Gecontroleerde effect studies: bevat controle groep
Ongecontroleerde effect studies: geen controle groep
Prognostische studies: meestal met doel om uitkomst in de tijd te voorspellen
Diagnostische studies: correctheid van diagnostische instrumenten nagaan
Validiteitstudies: betrouwbaarheid van meetinstrumenten nagaan
Beoordelen methodologische kwaliteit obv:
1. Peer review en impact factor
Peer review = meest belangrijke kwaliteitslabel, elk artikel gaat door een peer review van
minstens 2-3 reviewers. Wordt vrijwillig gedaan zonder betaling.
Impact factor = zeggen iets over kwaliteit van een tijdschrift waar de paper in is gepubliceerd,
namelijk het aantal citaties in verhouding tot het aantal publicaties.
2. Studiedesign
Sackett’s level of evidence:
,Randomized clinical trials (RCT):
-> Willekeurig ingedeeld
-> Volledig experimenteel
1 - Randomized cross-over:
- Minder power (deelnemers) nodig (je bestudeert dezelfde patiënten)
- Minder variabiliteit - homogene groep
- Goedkoper
- Beide groepen krijgen de interventie (ethische problemen en minder uitval)
Lage kwaliteit RCT volgens Sackett
-> Randomisatie naar interventie of controle groep
-> Daarna wash out periode (beide groepen geen interventie)
-> Je wilt vervolgens controle en interventiegroep wisselen
Washout van controle naar interventie is geen probleem, maar andersom wel (je moet zeker zijn
dat er geen neven effecten/ carry over effect zijn..)
2 - Randomized delayed start trial:
Wordt gebruikt in studies waar geen absolute ‘end-points’ (beoogde uitkomsten van de
interventie) worden getoetst, maar waar een betere evolutie van een ziekte wordt nagestreefd.
-> Course of a disease (op lange termijn evolutie bekijken)
-> Symptomatische effecten uitschakelen
, Uitkomstmaten:
- Endpoint/ primaire uitkomstmaat: moet op voorhand bepaald worden (open science)
- Via trial registratie (clinicaltrials.gov)
- Secundaire en tertiaire: bijkomende interessante parameters
- Schadelijke effecten zijn bijkomende maten
Observationele studies:
Omvatten enkel het observeren en het bepalen van de natuurlijke geschiedenis van de
omstandigheden (relatie tussen een blootstelling en een uitkomst).
-> Geen causale zeggingskracht!!
-> Geen experimentele interventie/controle groep
1. Cohort studies (beschrijvend groepsonderzoek):
- Longitudinaal (effect over de tijd bekijken)
- Niveau 2
Geen manipulatie/randomisatie
Je meet bij een groep mensen een heleboel
determinanten, je krijgt verschillende
uitkomsten die een voorspellende waarde
kunnen hebben
Opvolging in de tijd blootgestelde en
niet-blootgestelde
Bv. Astma ontwikkeling bij één groep die
rookt en één groep die niet rookt (in de
toekomst astma of niet..)
-> Vergelijking tussen groepen (vaak gebruikt bij predictie of prognostisch onderzoek)
-> Verstorende factoren “confounders” (invloed op zowel uitkomst als risicofactor)
-> Meestal selectie bias !!
Controleren op selectiebias:
- Matching: blootgestelde groep matchen met niet-blootgestelde groep (soortgelijke
kenmerken)
- Opeenvolgende inclusie: door iedereen van de populatie te includeren verminder je het
risico op selectieve conclusies
- Anonieme databanken: willekeurige steekproeven (mensen) selecteren uit een register
(leeftijd/geslacht)
- Bijkomende controle cohorten nodig voor verificatie en herhaling van bevindingen van
het onderzoek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cledro. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,66. Je zit daarna nergens aan vast.