Bespreek de asymmetrie in lipiden compositie van het celmembraan inclusief de werking/rol van
cholesterol en onder welke vorm circuleert cholesterol in ons lichaam?
- Er is asymmetrie in lipiden compositie tussen de extracellulaire en de intracellulaire zijde
van het celmembraan. Het verschil hangt af van de plaats waar ze gesynthetiseerd zijn.
- Asymmetrie ontstaat tijdens de biosynthese in het endoplasmatisch reticulum en Golgi-
apparaat flippase
- Alle fosfolipiden die in de cytoplasmatische zijde endoplasmatisch reticulum worden
aangemaakt moeten naar binnen wijzen
Alle fosfolipiden die in het lumen worden aangemaakt moeten naar buiten wijzen
- Asymmetrie beïnvloedt de buiging (curvature) en vloeibaarheid van het membraan
(extracellulaire zijde is stijven dan intracellulaire zijde) + de intracellulaire zijde is negatief
geladen t.o.v. de extracellulaire zijde => vloeibaarheid en buiging bepalen asymmetrie
- Bij celdood verliest de cel zijn asymmetrie door te weinig energie (ATP)
- Cholesterol is de belangrijkste lipide dat de vloeibaarheid van het plasmamembraan
bepaalt! Essentieel, want het plasmamembraan moet vloeibaar blijven.
- Hoofdje = hydrofiel en polair
- Staart = hydrofoob en apolair hoe korter, hoe vloeibaarder
- Cholesterol zorgt ervoor dat de ringstructuur stijver wordt waardoor de buitenzijde zal
versterken en de binnenzijde vloeibaar zal worden
- Lage hoeveelheid cholesterol membraan wordt stijver t.h.v. polaire hoofdje waardoor
membraan minder permeabel is + cholesterol verbreekt de interactie tussen de lipide
staarten waardoor de kern van het membraan vloeibaar blijft (belangrijk voor functie van
membraanproteïnen)
- Hoge hoeveelheid cholesterol vloeibaarheid neemt toe en beïnvloedt de werking van
membraanproteïnen
- In tegenstelling tot fosfolipiden: cholesterol flip-flops makkelijk overheen membraan
dezelfde cholesterol concentratie in buitensten en binnenste laaf (leaflet) er is geen ATP
voor nodig
- Cholesterol is lipofiel en dus niet goed wateroplosbaar, komt in het bloed dus in
complexen/vesikels voor
1) VLDL: very low density lipoprotein
2) LDL: low density lipoprotein
3) HDL: high density lipoprotein
- Opname van cholesterol in cellen via LDL receptor gemedieerde endocytose. Teveel
cholesterol? HDL neemt deze op om opnieuw naar de lever te brengen
1
,Professor Alain Labro
Geef de algemene mechanismen van cel-cel communicatie en de 4 typen van receptoren met korte
toelichting van ieder type.
- Er zijn 2 soorten mechanismen
1) Directe cel-cel communicatie
Gap junctions ( ~ kanaal poriën) elektrochemisch – kanaal tussen 2 cellen waardoor
die cellen chemisch en elektrisch gekoppeld zijn
Mechanisch tussen 2 cellen (cadherins (adhering junction = aanhangen) tight
junctions, extracellulaire matrix)
2) Cel-cel communicatie via chemische signalen
Endocrien: hormoon dat wordt aangemaakt in endocriene klier en ia bloedbaan naar
doelorgaan/cellen getransporteerd
Synaptisch: neurotransmitter, transmissie actiepotentiaal via axon
Paracrien/autocrien: lokaal
o Autocrien = iets vrijgeven en zichzelf versterken
- 2 klassen en 4 typen van receptoren
1) Klasse 1: Ionotrope receptoren = vormen kanaal/poriën in ons membraan om een weg te
maken
2) Klasse 2: Metabole receptoren = metabolische reactie – activatie van proteïnen die
zorgen voor metabolische signaalcascade in cel
1) Type 1: Ligand geactiveerde kanalen
Ionotroop
Gecontroleerd open/sluiten van ionenkanaal door:
o Moleculen/liganden (vb. neurotransmitters)
o Verandering in membraanpotentiaal
o Mechanische stimulatie/membraan stijfheid
2) Type 2: G-proteïne gekoppelde receptoren
Metabool
Via second messengers wordt activiteit van ionenkanalen/enzymen (transcriptie
factoren) gewijzigd ligand bindt extracellulair waardoor G-proteïne wordt
geactiveerd en intracellulair gaat binden
G-proteïne bestaat uit: α, β, γ
7 transmembraan segmenten tussen 5 en 6 binding G-proteïne
3) Type 3: Katalytische receptoren
Metabool
= bezitten enzymatische capaciteit
5 klassen
1. Guanylyl cyclase
2. Serine-threonine klasse
3. Tyrosine kinase
4. Tyrosine kinase geassocieerde receptoren
5. Receptor tyrosine fosfatase
4) Type 4: Intracellulaire receptoren
Metabool
Voor hydrofobe/membraan permeabele moleculen
Stikstofdioxide gaat door membraan, gaat binden en stimuleert guanylyl cyclase om
CGMP te produceren (GTP CGMP)
Deze receptoren zijn ook betrokken bij gentranscriptie
2
,Professor Alain Labro
Geef de algemene structuur van een G-proteïne gekoppelde receptor en bespreek de 3 belangrijkste
Gα-proteïne effector modulatie mechanismen van G-proteïne gekoppelde receptoren.
- Via second messengers wordt de activiteit van ionenkanalen, enzymen, transcriptie
factoren,… gewijzigd ligand bindt extracellulair waardoor de G-proteïne wordt
geactiveerd en intracellulair gaat binden
- G-proteïne bestaat uit: α, β, γ
- 7 transmembraan segmenten tussen 5 en 6 binding G-proteïne
- 3 belangrijkste effector (second messenger) modulatie mechanismen van Gα-proteïne
1) Moduleren van adenylyl cyclase activiteit (cAMP concentratie)
Adenylyl cyclase zet ATP om in cAMP. De concentratie van cAMP verandert in de cel en
beïnvloedt
o De modulatie van kanaal/receptor activiteit
o Activatie van kinase, zoals PKA (kinases gaan proteïnen fosfolyseren, dus die
activiteit van proteïnen wordt bepaald door kinase)
2) Fosfolipase (afbraak van fosfolipiden)
Fosfolipase afbraakproducten, zijn “effectors”
o Modulatie kanaal/receptor activiteit
o Calciumconcentratie
o Activatie proteïne kinases
3) Fosfodiësterase (uitbraak van cGMP)
Modulatie kanaal/receptor activiteit (vb. foton receptie in oog)
Activatie proteïne kinases
3
, Professor Alain Labro
Bespreek simpele diffusie overheen plasmamembraan en de elektrochemische drijvende kracht voor
geladen moleculen (inclusief Nernst vergelijking).
- Simpele diffusie
Px * ([X]0 – [X]i)
Mogelijk zonder proteïne
Molecule gaat van hoge naar lage concentratie (= wet van Flick)
De permeabiliteitsfactor bepaalt hoe goed moleculen door het membraan gaan flux
(Jx) = permeabiliteitsfactor x concentratiegradiënt (molecule buiten cel – molecule
binnen cel)
Hoe stijver de curve, hoe meer permeabel
Polaire moleculen, ionen (H+, Na+,…) lage permeabiliteit
Sucrose, glucose (grote moleculen) gaat niet goed door
Hydrofobe moleculen (vb. NO) gaan makkelijk door
- Gefaciliteerd transport
Drijvende kracht vs. elektrochemische gradiënt
o Δ gradiënt = chemisch gradiënt + elektrisch gradiënt
Vb. Na+: veel Na buiten de cel, weinig binnen de cel Na wil naar binnen (chemische
kracht) memebraanpotentiaal gaat veranderen: negatieve ladingen trekken
positieve ladingen aan (elektrische kracht-
o Er zijn dus 2 spelers: concentratiegradiënt en memebraanpotentiaal
= chemische + elektrische kracht ( versterking flux neemt toe
Poriën staan altijd open
Kanalen openen/sluiten door stimulus
Carriers nooit volledig open, door cyclus
- Op een bepaald moment gaat de elektrische kracht de chemische kracht tegenwerken,
waardoor er een evenwicht ontstaat. Dus het punt waar de chemische kracht = elektrische
kracht; er is een balans = Nernst vergelijking. Dat punt waar we in evenwicht zitten kan
berekend worden:
Vin: membraanpotentiaal
R: gasconstante
T: temperatuur in Kelvin
z: lading ion
In: logaritme
[X]out: concentratie buiten de cel
[X]in : concentratie binnen de cel
Bespreek kort primair-actief transport, gefaciliteerd transport en secundair-actief transport. Geef de
Na/K-ATPase pomp, de glucose transporten en de Na-glucose transporter als voorbeeld.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liendeputter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.