Les 1 inleiding en situering
Situering opleidingsonderdeel
Wat is orthopedagogiek?
Orthopedagogiek is de wetenschap van het methodisch, integratief, zinvol, sociaal-interactief
handelen in opvoedkundige situaties die als problematisch ervaren worden, met als doel… te
verbeteren
leefsituatie
kwaliteit van leven
participatie/inclusie
Doelgroepen = Orthopedagogiek & Disability studies
Werkvelden = Praktijk, onderzoek en beleid
Werkvelden in beweging
5 werkvelden
Opvang, begeleiding en ondersteuning voor personen met een beperking
Preventie en hulpverlening in het kader van de bijzondere
jeugdzorg/jongerenwelzijn/jeugdhulp
Buitengewoon, geïntegreerd en inclusief onderwijs
Observatie, opvang en behandeling binnen de geestelijke gezondheidszorg
Integrale Jeugdhulp !!!
⇒ dus het is zoveel meer dan enkel beperkingen
Erkenning van de klinisch orthopedagoog als autonoom gezondheidsberoep.
Wat is klinische orthopedagogiek?
"Klinische orthopedagogiek betekent dat je zelfstandig handelt om problemen met opvoeding,
ontwikkeling, leren, gedrag en emoties bij kinderen, jongeren of volwassenen en hun omgeving te
voorkomen, vast te stellen, te begeleiden en te behandelen, gebaseerd op wetenschappelijk
onderzoek."
werkvelden in beweging
Organisatie
Oprichting Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (1 april 2006)
Nieuwe Wet op de Jeugdbescherming (15 mei 2006)
Nieuwe reconversie in de GGZ, art. 107 (2011)
Implementatie Integrale Jeugdhulp (2014)
Klinisch orthopedagoog als gezondheidsberoep (2016)
Persoonsvolgende financiering (januari 2017)
Nieuwe ‘Potpourriwet’ internering (2017)
Decreet Jeugddelinquentierecht (2019)
, ‘Kind en Gezin’ en ‘Jongerenwelzijn’ smelten samen tot ‘Agentschap Opgroeien’ (2020)
Decreet Leersteun (1 september 2023)
Dynamisch karakter, aanhoudende uitdagingen
Comités worden Ondersteuningscentra Jeugdzorg (2014)
Uitrollen van de Integrale Jeugdhulp in Vlaanderen (2014)
Het M-decreet voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (2014-2015) >
ondersteuningsnetwerken (2017)
Implementatie van artikel 107 in de ggz (2010)
Klinisch orthopedagoog als ggz-beroep (2016)
Persoonsvolgende financiering (2017)
Zware besparingen
Door Minister van welzijn= Wouter Beke
Bv: Ze willen snoeien in het aanbod van individuele psychologische hulp en schuldhulpverlening.
“Mag het een Beke meer welzijn”; “Doe een Beke normaal. Welzijn is cruciaal!”
Organisatie van zorg en ondersteuning in Vlaanderen
Hoe is de zorg georganiseerd?
Zorgpiramide: Instroom, doorstroom en uitstroom in en uit de zorg.
Pleegzorg: niet alleen kinderen, ook volwassenen (met een beperking)
Outreaching: we kijken waar de mensen zijn die hulpverlening nodig hebben
Bemoeizorg: mensen die niet geholpen willen worden, hulpverlener werkt aanklampend
Subsidiariteitsbeginsel/principe = men mag pas overgaan naar een volgend niveau van hulp als de
hulp in de onderliggende niveaus niet voldoende hulp kan bieden aan de nood.
Zorgverstrekkers in Vlaanderen?
Overheid (publieke sector)
OPZ Geel en Rekem Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
Gemeenschaps-instellingen
Mol, Ruiselede, Everberg
OCJ en Sociale diensten JRB
Privé-initiatief (non-profit) vs for profit
“Caritas catholica” ⇒ (katholieke initiatieven die historisch gegroeid zijn)
Vzw’s
(Katholieke vs. vrijzinnige en pluralistische initiatieven.)
Private zorgaanbieders (wzc, thuishulp, beveiliging)
, Informele vs. formele zorg
Mantelzorg:
partners, kinderen, ouders en buren
Vrijwilligerswerk: ondersteuning van professionelen of zelf hulp verlenen
Zelfhulp- en belangengroepen
Mantelzorg
Je bent een mantelzorger als je hulp of zorg biedt aan iemand die omwille van ziekte, handicap of
ouderdom zorgbehoevend is. In nabije kring (familie)
Wat kan de overheid verwachten van hun burgers?
Vrijwilligerswerk
Belangrijke/onmisbare aanvulling op betaalde arbeidskrachten
Waarom doen ze het?
Wat levert het op?
In België/Vlaanderen?
Vrijwilligers zijn belangrijke onmisbare aanvulling op betaalde arbeidskrachten
1/8 = 750 000 = 13.8%
Zelfhulp
Aanvullende vorm van ondersteuning, naast professionele en informele ondersteuners
Belang van lotgenotencontact
Veel aandoeningen vereisen continue ondersteuning
Laagdrempelig
Zorg en ondersteuning voor personen met een handicap
Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) Opdrachten
Zorg en ondersteuning, niet tewerkstelling (VDAB)
Aanvraagprocedure (NRTH – meerderjarigen)
Van aanbodgestuurde zorg naar persoonsgebonden ondersteuning
Kwaliteitscontrole en kwaliteitsdecreet Niet rechtstreeks toegankelijke hulp
VAPH - Kwaliteitsdecreet (1997, 2011, 2017)
Doel:
Verstrekken van verantwoorde hulp- en dienstverlening
Garant staan voor effectiviteit, efficiëntie en continuïteit van de aangeboden hulp
Erkenningsvoorwaarde:
Verantwoorde hulp- en dienstverlening
Gebruikersgerichtheid
Maatschappelijke aanvaardbaarheid
Doeltreffendheid
Doelmatigheid
Continuïteit
Elke voorziening moet kwaliteitsbeleid ontwikkelen en vastleggen in een kwaliteitshandboek
, 27-04-2017: Enkele aanpassingen n.a.v. invoering PVF
De bijzondere jeugdhulp/jongerenwelzijn
Steeds meer jongeren in de jeugdzorg
Intersectorale toegangspoort
OCJ en Sociale diensten JRB
Voorzieningenbeleid:
private voorzieningen en projecten
Gemeenschapsinstellingen
onderwijs voor leerlingen met een (functie) bepering
BKLO, BLO en BuSO
GON (✞ 2017)
ION (✞ 2017)
CLB
M-decreet (1 september 2015)
Ondersteuningsteams (2017)
Basiszorg
Verhoogde zorg
Uitbreiding van zorg
De geestelijke gezondheidszorg
Vlaams Minister van Welzijn is niet verantwoordelijk voor residentiële voorzieningen.
Federaal Minister van Welzijn en zorg= Maggie De Block
Geestelijke gezondheidszorg:
Residentiële vs. ambulante voorzieningen
Reorganisatie van de ggz
Art. 107 binnen ziekenhuiswet (federaal)
5 basisfuncties
Versterken van de eerste lijn
Organisatie in GGZ netwerken
Naar een integrale jeugdhulp
Wat was het probleem?
‘Verkokerd’
Overlappingen / onvoldoende spreiding
Doorverwijzing bepaald door het bestaande aanbod ipv door de eigenlijke hulpvraag
Globale gegevens over zorgvraag ontbreken
De krachtlijnen
Er moet voldoende vroegtijdige hulp zijn
Het hulpaanbod moet vraaggericht zijn
De hulp moet zo licht mogelijk zijn, zo kort mogelijk en zo dicht mogelijk bij de cliënt
De hulp moet naadloos zijn. Er moet een goede samenwerking en doorverwijzing zijn
De hulp moet intersectoraal beter georganiseerd zijn
