Alles wat je moet kennen voor Algemene weefselleer - deel 1 (E0H63A): bevat alle inhoud van de screencasts en zeer duidelijke tekeningen (belangrijk voor het examen)
(Aangezien er geen screencast van hoofdstuk 1 is, lijkt het heel veel doordat het een combinatie is van de tekst op toledo + het ho...
Algemene Weefselleer
1 — METHODEN & TECHNIEKEN IN DE HISTOLOGIE
VERSCHILLENDE MICROSCOPISCHE TECHNIEKEN
LICHTMICROSCOOP (LM)
↳ gebruik van zichtbaar licht
◦ stereomicroscoop: licht valt op object zelf & weerkaatst
◦ gewone microscoop met 1 of 2 oculairen & 1 objectief: doorvallend licht
ELEKTRONENMICROSCOOP (EM)
↳ gebruik van elektronenbundel → opp. of inhoud van objecten afbeelden
◦ versnelde elektronen: veel kleinere golflengte dan fotonen → resolutie veel hoger
transmissie elektronenmicroscopie (TEM)
↳ intracellulaire structuren bestuderen (vergrotingen tot 1 miljoen keer mogelijk)
◦ elektronen doorheen preparaat geschoten & opgevangen op gevoelige plaat
◦ op plaatsen waar preparaat dikst is (veel massa) → meeste verstrooiing vd elektronen
→ aantal elektronen dat uiteindelijk vastgelegd wordt op de gevoelige plaat wordt kleiner
→ gevormde beeld: donkerder in vgl met dunnere plaatsen vh preparaat waar meer
elektronen door kunnen
scanning / surface / raster elektronenmicroscopie (SEM)
↳ opp. van weefsel / structuur van partikel bestuderen (vb. coronavirus)
◦ elektronenstraal tast het opp. af volgens een raster
◦ teruggekaatste elektronen gedetecteerd → punt voor punt vastgelegd in een beeld
◦ detecteerbare laag aanbrengen (dunne laag goudpartikels) op het opp. → elektronen
efficiënter op opp. laten afkaatsen → 3D effecten vh opp.
(vergrotingen van 100.000x mogelijk met resolutie ≈ 1 nm)
RESOLUTIE VAN MICROSCOPEN
Resolutie = de kleinste afstand tussen 2 elementen waarbij ze nog als afzonderlijke
elementen kunnen worden geobserveerd
(LM: 0.2 µm, EM: 0.1 nm)
・λ = golflengte van het ingestraalde licht
・NA = numerieke apertuur (Aₙ) = dimensieloos getal dat aangeeft hoeveel licht een lens
kan opvangen (maw onder welke uiterste hoeken licht opgevangen / uitgestraald kan
worden door deze lens)
,⇒ kracht van een lens ligt in vergroting (magnificatie) van een beeld + kracht om elementen
van elkaar te onderscheiden (resolutie)
WEEFSELPREPARATIE VOOR LICHTMICROSCOPIE
1) Het bewaren & fixeren van weefsels
doel: weefsel bewaren
→ oorspronkelijke toestand (chemisch & structureel) zoveel mogelijk bewaren
→ afbraakprocessen (door intrinsieke & externe factoren) zoveel mogelijk afremmen
→ macromoleculaire structuur zo intact mogelijk houden
afbraakprocessen
☞ gebrek aan aanvoer van O₂, gebrek aan afvoer van afbraakproducten
☞ vrijkomen van verteringsenzymen:
・lytische enzymen in lysosomen
・proteasen vrijgezet door micro-organismen van buitenaf
⟹ afremmen door weefsel fixeren / invriezen → groei micro-organismen uitgeschakeld
methodes
▻ invriezen (enkel geschikt voor kleine weefselstukken)
・weefsel snel ingevroren in OCT oplossing (viskeuze oplossing van glycol & bepaalde soorten hars)
adhv onderkoeld isopentaan (-150°C)
・gesneden in vriescoupes met gekoeld microtoom
・verder gestockeerd in speciale diepvrieskasten op -80°C
→ enzym activiteit sterk vertraagd / stilgelegd, eiwitstructuren ongewijzigd: reversibel
▻ fixeren
・weefsel ondergedompeld in fixatievloeistof (fixator)
・meest gebruikte fixator: formol = waterige oplossing obv formaldehyde
→ crosslinking: vorming cov bindingen met N-terminale groepen van eiwitten
→ eiwitten hechten vast aan cytoskelet & hun interagerende eiwitten
→ structuur zoveel mogelijk bewaard
→ enzymen irreversibel geïnactiveerd
moeilijk / kostelijk om te stockeren gemakkelijk te stockeren
,2) Het vervaardigen van weefselsneden
▻ ingevroren materiaal kan direct aangesneden worden op speciaal vriesmicrotoom
→ weefsel blijft ingevroren
▻ gefixeerd materiaal: zacht, kan niet direct gesneden worden → inbedden in paraffine
・fixatieven (watergebaseerd): niet zomaar vermengen met paraffine (hydrofoob)
・materiaal eerst ontdaan van water ☞ weefsel in oplopende concentratiegradiënt
van alcoholoplossingen plaatsen
・uitspoelen met tolueen / xyleen: hydrofoob → doorweken met warme, vloeibare paraffine
verzekeren
・eens paraffine opgesteven → snijdbare blok → coupes snijden op microtoom
3) Het kleuren van weefselsneden
◦ meeste kleurstoffen = wateroplosbaar → paraffine opnieuw verwijderen uit weefsel:
zelfde proces als inbedding in omgekeerde volgorde: (paraffine-xyleen-alcohol-water)
・paraffine oplossen met xyleen
・xyleen uitgespoeld met alcohol (dalende gradiënt: bv. 90% ethanol, 80% ethanol…)
・weefsel helemaal rehydrateren met water → kleuren
◦ na kleuren → coupes afdekken → permanent bewaren & onder microscoop bekijken
(coupes na kleuren terug ontwateren)
EMPIRISCHE KLEURING: H&E KLEURING (zelf kleur toevoegen)
↳ standaard basis kleuring voor histologisch & pathologisch onderzoek
↳ ontdekt door “trial & error”
◦ Haematoxyline: blauwe, basische kleurstof, ⊕ geladen → bindt aan zure elementen
(hoge concentratie zuren in kern: (deoxy)ribunocleïnezuur)
◦ Eosine: rode, zure kleurstof, ⊖ geladen → bindt aan basische elementen
(bestanddelen uit cytoplasma, collageen in extracellulaire matrix: overwegend basisch)
HISTOCHEMISCHE KLEURING
↳ specifieke chemische reactie van weefselcomponent met een chemische verbinding in de
kleuroplossing
vb. “Periodic Acid Schiff” kleuring (PAS) → aanwezigheid koolhydraten aantonen
(koolhydraten komen in ≠ vormen voor: alle types sachariden, proteoglycanen, glycoproteïnen, mucines..)
◦ reagens bestaat uit: periodaat (HIO₄) en Schiffs reagens
◦ kleuring obv oxidatieve eigenschappen van HIO₄: oxideert glycol groepen in suikers tot
aldehyden → aldehydegroepen magentarood gekleurd met Schiffs reagens
, ENZYMHISTOCHEMISCHE KLEURING (enzymen al natuurlijk aanwezig in cellen)
↳ gebruik van enzymactiviteit aanwezig in weefsel
voorwaarde: enzymatische activiteit blijft bewaard tijdens weefselvoorbereiding
・enkel uitgevoerd op vriescoupes
・zichtbaar eindproduct genereren van enzymatische reactie ☞ lokaal zichtbare neerslag op
plaatsen waar enzym zich bevindt
→ aanwezigheid & activiteit van specifieke enzymen in weefsels & cellen detecteren
vb. peroxidase kleuring
◦ komt voor in meeste cellen in ons lichaam & aanwezig in peroxisomen
◦ in aanwezigheid van H₂O₂: peroxidase oxideert substraat: diaminobenzidine
tetrahydrochloride (DAB) → geoxideerd tot bruine neerslag
→ cellen met veel peroxisomen / peroxidase activiteit kleuren bruin
IMMUNOHISTOCHEMISCHE KLEURING (meest gebruikt)
↳ gebruik van eigenschappen van immunologische componenten → bepaalde factoren
detecteren in staal (onderzoek op eiwitniveau)
→ aantonen & lokaliseren van antigeen (eiwitten) mbv specifieke antistoffen (AS) in
weefselcoupes
◦ antilichamen gebruiken als technologische toepassing (niks te maken met immuunreactie in lichaam)
↳ structuur: 2 handen per antilichaam specifiek voor 1 bepaalde eiwit
◦ affiniteit van antistof = sterkte van AS-AG binding (hoe beter AS op AG past, hoe beter affiniteit)
◦ specificiteit = mate waarin een AS bindt aan 1 enkel epitoop en minder / niet aan anderen
◦ sensitiviteit = relatieve hoeveelheid AG dat opgespoord kan worden → hoe hoger
sensitiviteit van techniek om eenzelfde hoeveelheid AG op te sporen, hoe sterker reactie
◦ commercieel aangekocht: preparaat van AG inspuiten in muis
▻ polyklonaal AS: serum gecollecteerd van muis met complex mengsel van ≠ AS
↳ herkennen ≠ epitopen op AG
▻ monoklonaal AS: specifieke AS artificieel produceren via hybridoma technologie:
plasmacellen (maken AS aan) gecollecteerd & gehybridiseerd met myeloma
kankercellen tot hybridomas → produceren telkens 1 specifiek AS → selecteren
obv eigenschappen om te binden aan bepaald epitoop
↳ herkennen specifiek 1 epitoop
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thk111. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,46. Je zit daarna nergens aan vast.
