Inhoudsopgave
1 De bodems rondom ons
1.1 Welke ecosysteemdiensten vervullen onze bodems?....................
1.1.1 Medium voor plantengroei........................................................
1.1.2 Rol van bodems bij watervoorziening ........................................
1.1.3 Rol va...
Bodemkunde
Hoofdstuk 1
1.0 Bodem rondom ons
Verstedelijking
-> zorgt vr minder contact met bodem -> verlies v inzicht dat we sterk afh zijn v bodems om te leven
en te overleven
Afh v bodem om hernieuwbare materialen te produceren:
- Biodieselbrandstof -> sojabonen
- Maïszetmeel -> afbreekbaar plastic
1.1 Welke ecosysteemdiensten vervullen onze bodems
Ecosysteemdienst
= dienst die door een gezond ecosyst aan mensen w geleverd
- product door ecosyst (drinkwater)
- Regulerende dienst (bestuiven v gewassen)
- Culturele dienst (gelegenheid geven tot recreatie)
- Dienst die de voorgaande diensten ondersteunt (kringloop v nutriënten in ecosyst)
Rollen van de bodem:
1.1.1 medium voor plantengroei
-> zorgen voor plantengroei
• Wortels ademen zuurstof in en CO2 uit
• Bodem heeft belangrijke ventilatiefunctie via poriën, zodat CO2 uit bodem kan ontsnappen.
Deze poriën kunnen ook water vasthouden (vr als het niet regent) -> bodem opslagplaats vr
water
• Wortels w beschermd dr bodem vr tempsextremen
1.1.2 rol v bodems bij watervoorziening
-> systeem v watervoorziening + zuivering
• Bij regenval zal water infiltreren id bodem -> opgeslagen id bodem
• Terwijl water dr bodem infiltreerrt zal verontreinigd water gezuiverd w
1.1.3 rol v bodems bij recyclage v grondstoffen
-> Recycleersyst vr nutriënten en organisch afval
• Bodem zorgt ervoor dat organische resten w omgezet in bodemorganische stoffen -> ter
beschikkin vr plant en dier
1.1.4 hoe veranderen bodems de atmosfeer?
->Modificator (aanpasser) vd atmosfeer
• Bodems absorberen zuurstof en komen gassen (methaan, co2, NO2) vrij
1.1.5 de bodem als habitat vr organismen
-> Leefgebied vr bodemorganismen
• Bodem zorgt vr bescherming v ecosystemen
• Samenstelling van ons voedsel afhank v bodemkwali
• In een bodem zijn veel niches en habitats op meso- en microniveau aanwezig -> geschikt vr
versch types organisme
,1.1.6 bodem als technisch medium
• Bouwmaterialen afkomstig v bodem
• Bodem is letterlijk draagvlak vr menselijke activiteiten -> draagfunctie (wegen, kabels)
Stelling: Stel dat bodem niet doorlaatbaar is?
➔ Dan kan het regenwater niet filtreren in de bodem en gaat het vh land afstromen. Dit zorgt vr
meesleren v bodemdeeltjes en puin in de rivier. Het resultaat is destructieve plotse
overstroming met modderig en vuil water.
Stelling: Stel dat planten, dieren en nutiënten niet herbruikt w ?
➔ Dan zou de aarde bedekt zijn met dikke laag bestaande uit plantaardige en dierlijke resten.
Stelling: Droge bodems, met slechte bodemstructuur en zonder vegetatie zorgt voor?
➔ Dit zorgt ervoor dat bodempartikels met wind meegenomen w en zo bijdragen aan stof in
atmosfeer, verminderen zichtbaarheid, vermeerderen gezondheidsproblemen.
1.2 bodem of pedosfeer
Bodem/ Pedosfeer:
= raakvlak met atmosfeer, biosfeer, lithosfeer en hydrosfeer
- bodem via bodemlucht raakvlak met gassen (atmosfeer)
- Bodem via bodemwater raakvlak met water (hydrosfeer)
- Bodem via bodempartikels raakvlak met mineralen en gesteenten (lithosfeer)
- Bodem via organische stof en biomassa raakvlak met planten, dieren en micro- organismen
(biosfeer)
Verschil bodem en grond:
Grond =materiaal waaruit bodem is opgebouwd (mengsel mineralen, organische stof,…).
Bodem = driementionaal geheel dat gekarakteriseerd w door rangschikking en opeenvolging v lagen
v gronddeeltjes
Afbraak- en opbouw processen v bodem:
- Afbraak: verwering v gesteenten en microbiële afbraak org materiaal
- Vorming nieuwe materialen, ontstaan verschillende van elkaar te onderscheiden lagen
(=horizonten)
1.3 het bodemprofiel
Gelaagdheid waarnemen -> graven put
Bodemprofiel
= doorsnee dr verschillende horizonten
- Oude lagen -> onderaan
,1.4 definitie v bodem
1. Losse mineralen/ organisch materiaal op het onmiddellijk opp vd aarde dat dient als nat
medium vr groei v landplanten
2. Losse mineralen/ org materie oh aardopp die is blootgesteld aan bodemvormende factoren
zoals klimaat, reliëf,… .
Bovengrens
= grens v litho-en atmosfeer
= dode strooisellaag
- Bodemdek + plantenkleed liggen beide hierop
Samenvattend:
• Aardopp bestaat uit 29% vasteland en 71% water
• Meeste landopp liggen in noordelijk halfrond
• Van die 29% landopp bezit meer dan 20% geen echt bodemdek
• Gebieden zonder bodemdek stemmen ong overeen met tropische woestijnen, poolgebieden
en hooggebergten
1.5 bodemkunde/ pedologie
= zelfstandige wetenschap zoals plant- of dierkunde.
- Omvat bodemfysica, bodemchemie, bodembiologie, bodemvruchtbaarheid,…
1.6 bodem als interface lucht, mineralen, water en leven
Bodems bestaan uit:
- lucht
- Mineralen
- Water
- Leven
Samenstelling leembodem:
- Helft uit vast materiaal (5% organische stof +
45% mineralen)
- Andere helft uit poriën
➔ Een bodem met meer dan 50% vaste
stof zal te verdicht zijn om goede plantengroei
door te laten
, 1.6.1 minerale gedeelte:
Bodemtextuur
= relatieve verhouding tsn bodemdeeltjes met versch afmetingen (leem, klei, zand,..)
- Grote inlvoed op bodemeigenschappen
- Beschrijft hoe partikels samen aggregaten gaan vormen v versch groottes + vormen (zie H2)
Primaire mineralen
= weinig veranderd in samenstelling nadat ze zijn uitgestoten als lava
- Bv. Kwarts, mica, veldspaten (zie H2)
Secundaire mineralen
= wel verandering ondergaan via afbraak, verwering en syntheseprocessen
- Bv. Silicaatkleien + ijzeroxiden
1.6.2 organische stof
-> veel org bestanddelen id bodem aanwezig (levende org, org restanten v vroeger leven,
metabolieten,..)
- Als er meer plantengroei is dan microbiële afbraak -> koolstof opstapelen id bodem
- Evenwicht tssn opslag + vrijgave v koolstof -> gevolg vr samenstelling atmosfeer -> gevolg
klimaat
Humus:
= product als gevolg v opeenstapeling v deels afgebroken org componenten
- Colloïdale eigenschappen
- Grote pos invloed op plantengroei
- Beweging v water + opgeloste bestanddelen drheen bodemprofiel beïnvloed waterkwali +
waterkwantiteit
- Belangrijke drijvende kracht bij bodemvorming
1.6.4 bodemlucht
= netwerk v poriën -> ventilatiesysteem v bodem
- Als poriën gevuld zijn met water: kan ventilatiesysteem niet goed functioneren -> geen
uitwisseling zuurstof en CO2.
Waarom zijn bodems met hoog aandeel aan zeer kleine poriën slecht verlucht?
-> als bodems na hevige regenbui draineren, zullen eerst de grootste poriën terug gevuld worden
met lucht en als laatste de kleine poriën, waarbij ook water verdampt of w opgenomen dr
plantenwortels
1.7 bodemkwaliteit of bodemgezondheid
Bodemkwaliteit
= geïntegreerd geheel v biologische, chemische en fysische eigenschappen en processen id bodem en
omgeving. = erg uiteenlopende functies
Inherente bodemkwaliteit
= intrinsieke eigenschappen v bodem zoals bepaald dr bodemvormende factoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marieloudigangi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
