Recht: inleiding tot het algemeen recht H1
Begrip recht:
Recht:
- Geheel van gedragsregels
- Die afdwingbaar zijn gesteld door de overheid
Gedragsregels
= zijn voorschriften die ons worden opgelegd om ons gedrag in een
bepaalde richting te sturen
Afdwingbaarheid -> verwijst naar de aanwezigheid van technieken,
sancties, waarmee de naleving van de gedragsregels wordt gewaarborgd.
Opmerking:
- Alle rechtsregels zijn gedragsregels, maar niet alle gedragsregels
zijn rechtsregels
- Alle rechtsregels zijn afdwingbare gedragsregels, maar niet alle
afdwingbare gedragsregels zijn daarom rechtsregels
- Er is sprake van recht indien de naleving van de gedragsregels
afgedwongen wordt door de overheid
- Rechtsregels hoeven niet per se uitgevaard zijn door de overheid. ze
kunnen ookk via andere instanties of burgers uitgaan, maar de
afdwinging ervan gebeurt via het staatsapparaat.
- Sanctie is niet hetzelfde als straf.
- Sommige gedragsregels zijn zowel morele regels als rechtsregels ->
dubbel afdwingbaar via geweten en via de overheid
- Uitspraak van het hof van assisen geeft geen vonnis maar een arrest
- Regeling bij de notaris over het huwelijk -> huwelijkscontract
Doel van het recht
Doelen:
- Orde
- Rechtszekerheid: mensen weten waar ze aan toe zijn en weten wat
hun te wachten staat als ze zich misdragen
Bronnen van het recht
- Wetgeving
- Gewoonte
- Algemene rechtsbeginselen
- Rechtsspraak
- Rechtsleer
- Sommige private regelgeving
De wetgeving
- Federale wetten: wetgeving gestemd door de federale overheid
, - Decreten en ordonnanties: wetgeving gestemd door
deelstaatparlement in ons land
- Beslissingen van de uitvoerende macht: koninklijke besluiten,
provinciale en gemeentelijke besluiten,…
Waar vind je de wetgeving?
- Belgische staatsblad -> niet de meest recente versie
- Via andere databank die geconsolideerde wetgeving bevat ->
basistekst+ alle latere wijzigingen
Gemeentelijke en provinciale wetgeving:
Provincie -> bestuursmemoriaal
Gemeenten- > via aanplakking en via neerlegging op de griffie van de
rechtbank van eerste aanleg en van de politierechtbank
Gewoonte
Rechtsgewoonten
= zijn de gevestigde, ongeschreven gebruiken die door de gemeenschap
als bindende rechtsregels worden beschouwd.
Algemene rechtsbeginselen
= ongeschreven gedragsregels die op een bepaald ogenblik essentieel
worden geacht voor de samenleving.
Rechtsspraak
= geheel van rechterlijke uitspraken, namelijk:
- De vonnissen van de rechtbanken
- De arresten van de hoven
- De uitspraken van de andere rechtscolleges
Opmerking:
- De uitspraak van de rechter is alleen bindend voor de partijen die bij
de rechtszaak betrokken zijn. Een belangrijk verschil met de wet in
materiele zin, de gewoonte en de algemene rechtsbeginselen, die
algemeen bindende voorschriften zijn
Rechtsleer
= geheel van de publicaties waarin rechtsgeleerden hun opvattingen over
het recht meedelen
Opmerking:
- Rechtsleer is maar een gezaghebbende rechtsbron: zij is op zich niet
algemeen bindend, maar kan wel een grote invloed uitoefenen op de
wetgeving en de rechters
Private regelgeving
= private personen (wij) kunnen rechtsregels tot stand brengen.
,De indeling van het recht
Klassieke indeling in publiekrecht en privaatrecht
Publiekrecht
= regels de organisatie en de werking van de overheid en de relatie van
de overheid met de burgers
Rechtstakken:
Grondwettelijk recht
= bevat de fundamentele regels van het publiekrecht.
Gaat over:
- Regels over de inrichting en de werking van de verschillende
staatsmachten
- De fundamentele rechten en vrijheden van de burgers
Bestuursrecht of administratief recht
= regelt de werking en de structuur van de organen van de uitvoerende
macht. Het administratief recht maakt je wegwijs in de verschillende
administratieve diensten en hun werking en in het statuut van de
ambtenaren die daar werken.
Strafrecht
= de regels met betrekking tot het opleggen van strafsancties
Fiscaal recht
= omvat het geheel van regels met betrekking tot het heffen en innen
van de belastingen
Gerechtelijk recht of procesrecht
= regels met betrekking tot:
- De organisatie, de bevoegdheid en de werking van de rechtscolleges
- De manier waarop men moet procederen
- De rechtsmiddelen die tegen een rechterlijke uitspraak kunnen
worden aangewend
- De uitvoering van rechterlijke uitspraken
Verdere indeling gerechtelijk recht:
Gerechtelijk privaatrecht: is een gerechtelijk recht van toepassing op
geschillen van privaatrechtelijke aard (hoort bij publiekrecht ookal
gaat het over privaat)
Strafprocesrecht of strafvorderingsrecht: gerechtelijk gerecht dat
voorschrijft hoe misdrijven worden vervolgd en bestraft
Het privaatrecht
= regelt de verhoudingen tussen burgers onderling
Rechtstakken:
, Handelsrecht
= privaatrecht dat enkel van toepassing is op handelaars en op daden
van koophandel
Burgerlijk recht
= regelt de verhoudingen tussen de burgers in het algemeen. Regels
gelden voor alle burgers zonder onderscheid van stand of beroep.
Burgerlijk recht regelt ondermeer:
- Personenrecht
= wie rechten en plichten kan hebben ten opzichte van anderen,
vanaf wanneer en tot wanneer, en of hij deze rechten en plichten
zelf en zelfstandig kan uitoefenen.
- Familierecht of gezinsrecht
= de verhouding tussen echtgenoten, tussen ouders en kinderen,…
- Overeenkomstrecht
= verhoudingen die ontstaan op basis van een overeenkomst.
- Onrechtmatigde daad
- Zakenrecht
= rechten die burgers kunnen laten gelden t.o.v. allerhande soorten
goederen
- Erfrecht
= de erfrechtelijke verhouding tussen erflater en erfgenamen
Opmerking:
- Belangrijkste bron van burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek ->
code napoleon
Gemengde rechtszaken
= mengsel van publiekrecht en privaatrecht
Arbeidsrecht
= regelt de arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en werknemers
Sociale zekerheidsrecht
= regelt de verschillende sociale voorzieningen
Indeling op basis van normerende waarden van de
rechtsregels
Aanvullend recht
= sommige rechtsregels mag men naast zich neerleggen, maar dan alleen
maar indien men een andere, afwijkende regeling, heeft afgesproken.
Indien men geen afwijkende regeling heeft getroffen, dan moet ze wel
worden nageleefd.
Dwingend recht
= vele regels moeten nageleefd worden en zijn van dwingend recht
2 soorten:
Het dwingend recht van openbare orde
= dit recht beschermd de meest belangrijke en fundamentele
maatschappelijke waarden en belangen. Hiervan afwijken wordt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zvandemoer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,16. Je zit daarna nergens aan vast.
