Samenvatting
Samenvatting Dierkunde
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting Dierkunde
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
DierkundeVan cel tot organisme
De cel
Inleiding
Wat?: eenheid van structuur, functie, ontwikkeling, erfelijkheid
2 basistypen
- Prokaryotische cel: zeer eenvoudig zoals bij bacteriën (sommige)
- eukaryotische cel: complexe structuur zoals bij planten en dieren
Verschil tussen 2 types
Prokaryote cel Eukaryote cel
- geen kern - kern
- geen kernmembraan - kernmembraan
- DNA: een enkel ringvormig DNA - chromosomaal DNA met verschillende eiwitten
- Chloroplasten en of mitochondrien kunnen er zijn - alle cellen bevatten mitochondrien
- Al dan niet flagellen aanwezig - chloroplasten kunnen aanwezig zijn
→ Zoja: bestaande uit 1 proteinenl flagelline - al dan niet flagellen aanwezig
→ Zoja: complex gebouwd uit 6 perifere en 2 centrale
cellen
Algemene bouw van een eukaryotische cel
- kern
- celorganellen (mitochondrien, ER, golgi complex
- Typisch bij planten cellen:
o Dikke celwand v. cellulose
o Plastiden (chloroplasten → fotosynthese)
o Grote vacuolen
- Typisch bij dierlijke cellen
o Geen celwand, wel celmembraan op plasmalemma
o Celmembraan v. fosfolipden
o Intercellulaire stoffen (elastische vezels, beengrondstof, kraakbeengrondstof)
o Geen chloroplasten
Uitwendige morfologie van de plasmamembraan
- microvilli:
o vingervormige uitstulpingen vh plasmamembraan
o aan de oppervlakte vd epitheelcellen in het lumen vd dieren
o betrokken bij actief transmort v. energie rijke producten uit de darm
- visicula
o beweeglijke instulpingen vd plasmamembraan
o kunnen afgesnoerd worden met de vorming vd vacuole
- desmosomen
o intermediaire juncties die dierlijke cellen samenhouden
Verschillen reproductieve cellen van dierlijke en plantaardige cellen
- telofase vd mitose: dierlijk → geen celplaat maar insnoering (constrictie) vd celmembraan
plantaardig → vorming v/e celplaat voor de scheiding van de 2 dochtercellen
De amoebe
Als voorbeeld van eencellig wezen die alle functies vervuld
Inleiding + Voorkomen
- zeer klein: 250pm
- onderkant waterlelies in zoetwaterplassen
- eencellig
- vorm: onregelmatig, kleurloos protoplasmaldompie
Stijn Vandelanotte -1- Dierkunde I
, Dierkunde
Cytologie
- vorm: onregelmatig kleurloos protoplasmaldompie
- bouw:
o buitenste kleurloze laag cytoplasma , ectoplasma
o binnenste laag, endoplasma
o grote contractiele vacuole, deze ligt aan de buitenkant, tegengesteld aan de voortbeweginsrichting
Endoplasma bevat:
- kern vrij in cytoplasma
- 1 of meerder voedselvacuoles
- Materiaal klaar om uit te scheiden
- Vetdruppeltjes
- Meerdere celorganellen (mitochondrien en ribosomen)
- Onverteerbaar materiaal
Kern:
- doorschijnend
- bij jonge dieren: biconcaafschijfje
- bij oudere dieren: geplooid en boonvormig
- bevat meer dan 500 sferische chromosomen
- belangrijke metabolische rol → als men de amoebe in 2
snijdt: deel met kern leeft voor, deel zonder kern sterft
OPM: men kan een kern uit een organisme halen en in een ander kernloos deel vd amoebe plaatsen en deze zal
verder leven zonder dat er iets gebeurt is
Fysiologie
Beweging
Beweging dankzij samenwerking van 4 delen (theorie van mast)
- plasmasol
o centraal gelegen gebied met collodiale (beweegt in richting met laagste druk) stoffen in de sol fase
- plasmagel
o gesloten omhulsel rond plamsasol met collodiale stoffen in de gelfase
o verliest z’n eigenschappen waar het in contact komt met de plasmasol
- plasmalemma
o zeer dunne elastisch membraan
- Hyaline laag:
o Doorschijnende laag tussen plasmalemma en plasmagel
Het bezit ook vingervormige uitstulpingen … pseudopodien … hoe deze bewegen is nog altijd niet 100% duidelijk
Metabolisme
Een geheel v. chemische reacties in een organisme die nodig is om te kunnen groeien, voedsel opnemen en verteren
In elke cel zijn er op elk moment een groot aantal chemische reacties → meestal evenwichtsreacties
Die voortdurend worden verbroken door de behoefte van een cel
⇒ Ingewikkelde moleculen worden afgebroken tot eenvoudige stoffen
⇒ eenvoudige stoffen worden omgevormd naar ingewikkelde stoffen en organellen
De meeste reacties zijn enzymatisch , deze vragen energie … ↔ ATP verbruik
Deze reacties zijn in principe niet verschillend met deze bij dieren en planten
Voedselopname
- Zonder behulp van mond (deze is afwezig)
o Werking: amoebe botst tegen de voedsel partikels - beperkte terugkaatsing
→ omringende pseudopodien stulpen verder uit en omsluiten het voedselpartiekel
→ wanneer de pseudopodien elkaar aanraken → versmelting → vorming vacuole met voedsel partikel erin
Duur van de opname is enkele minuten
→ opname v. vaste stoffen ~fagocytose ~voedselvacuole is gevormd
→ opname v. opgeloste stoffen ~ pinocytose
Lysosoom versmelt met voedselvacuole → de eenvoudige bouwstenen diffunderen
Lysosoom is een celorganel dat enzymen bevat die de meeste macromoleculen kunnen afbreken
• Van voedelvacuole naar endoplasma ~ gebruikt voor metabolisme
Stijn Vandelanotte -2- Dierkunde I
, Dierkunde
Waterhuishuoding
- waterhoeveelheid wordt mete geregeld door pulserende vacuole
o pulserende vacuole: pulsatie frequentie hoger, hoe minder opgeloste stoffen
Mogelijk via volgende werkingen:
Diffusie
- wat? De beweging van stof vd plaats waar zij in grote concentratie aanwezig zijn naar de plaats waar de
concentratie ervan lager is
- amoebe:
o concentratie K+ ionen in cytoplasma is hoger dan concentratie K+ ionen in uitwendig systeem
gevolg: K+ ionen stromen passief naar buiten
o concentratie Na+ ionen in cytoplasma is lager dan concentratie Na+ ionen in uitwendig systeem
gevolg: Na+ ionen stromen passief naar binnen
De diffusie snelheid is afhankelijk vd doorlaatbaarheid van het celmembraan
Actief transport
- wat? Selectieve wijze bepaalde ionen doorheen de celmembraan verplaatsen
o dankzij gespecialiseerde eiwitten, ionen pompen genoemd
- energie nodig en komt v. energie rijke fosfaat verbindingen, deze kan geleverd worden door mitochondrium
- op deze wijze kan het verlies K+ ionen en het teveel aan Na+ ionen worden gecompenseerd
o Meest gekende reactie: 3Na+ 2 K+ ~ATP verbruik: hierdoor kunnen dus 3 Na + ionen naar buiten
gebracht worden en 2K+ ionen van buiten naar binnen gebracht worden
- Heeft belangrijke rol bij de opname doorheen celmembraan v. sommige organische stoffen
Osmose
- wat?
o Dit is een speciaal soort diffusie
o Beweging doorheen een differentieel permeable membraan v. watermoleculen vd plaats waar deze in
hogere concentratie aanwezig zijn naar plaats waar de waterconcentratie lager is dus naar de plaats met
meest opgeloste stoffen
- Osmotisch gedrag van een cel
De osmotische beweging is afhankelijk van het aantal moleculen of ionen in de oplossing (osmolariteit)
Niet afhankelijk van de soort moleculen of ionen in de oplossing
2 oplossingen zijn isotonisch als ze dezelfde osmotische eigenschappen hebben
Een oplossing is hypertonisch als de osmotische concentratie hoger is dan bij de andere oplossing
Een oplossing is hypotonisch als de osmotische concentratie lager is dan bij de andere oplossing
Voorbeeld:
Amoebe in gedestilleerd water.
- amoebe bevat K+, Na+, Mg2+, Ca2+ en dit is bv. 10% vd totale volume vd ionen, dus heb je nog 90% water
- in water omgeving gaat door osmose water naar de amoebe om de concentratie gelijk te krijgen
- contractiele vacuole pompt water weer naar het medium
- dit proces vraagt energie, deze moet aangevuld worden door opgenomen voedsel !
Verwijderen van afvalstoffen uit een organisme (bv amoebe)
Via excretie
- verwijderen van onbruikbare of toxische afvalstoffen
→ deze stoffen kunnen om het even waar naar buiten worden gebracht
→ afvalstoffen wegen meer dan protoplasma → zakken dus naar onder en worden daar afgezet
→ tijdens voortbeweging aan de achterzijde vh dier achtergelaten
→ de belangrijkste excretie producten zijn de eindproducten vh metabolisme
→ NH3 en andere toxische stoffen, oplosbaar in water en kunnen de contractiele vacuole verlaten door diffusie
Ademhaling: Door diffusie : uitwisseling CO2 en O2 mogelijk
Groei en reproductie
Mogelijk bij voedseloverschotten
De amoebe neemt meer op dan het afscheidt → groei tot 0,25mm mogelijk → als het deze waarde bereikt zal de amoebe
een tweedeling hebben of mitose ook splijting genoemd. De 2 nieuwe amoebes zullen ook weer groeien en delen
→ Bij gunstige omstandigheden kan een amoebe onsterfelijk verklaard worden
→ bij ongunstige omstandigheden kan de amoebe een cyste genoemd worden met dikke wand
Gedrag
De amoebe is instaat om op verschillende prikkels te reageren (warmte, voedsel, elektriciteit)
→ positieve reactie: beweegt naar de prikkel toe ; bv licht, voedsel
→ negatieve reactie: beweegt van de prikkel weg
Vorm vd amoebe is afhankelijke van het omringend milieu
Overlevingskansen vergroot dankzij prikkelbaarheid
Stijn Vandelanotte -3- Dierkunde I
, Dierkunde
Hepatocyte cel van de rat
Inleiding
- de hepatocyte cel is een cel die behoort tot een weefsel → heeft een gespecialiseerde functie
- omvat 90% vh levergewicht
- om 60% vd levercellen, de rest is bindweefsel, galkanalen, fagocyten
Functie
• synthese en afgifte van bloedeiwitten aan het bloed
• metabolisme v. eiwitten met de vorming van ureum
• opslag dierlijk zetmeel
• metabolisme van vetten en productie van gal
• opslag v. vetten en bepaalde vitamen
Vitaminen
- Wat?
o Organische moleculen
o Nodig in zeer kleine hoeveelheden
o Kunnen niet aangemaakt worden in dierlijk lichaam → ingestie via voeding
- Types
o Vetoplosbare vitaminen: adek → vitaminen die vetbanen volgen in het lichaam → lang in lichaam
o Wateroplosbare vitaminen : B,C,PP → vitaminen die de waterbanen volgen in het lichaam → 24u in
lichaam
Vetoplosbare vitaminen
Vitamine … Gevolg / plaats
Vitamine A Tekort Nachtblindheid, groei reductie, immuniteitsreductie, productie daling, verschillen in
epitheel weefsel
Waarin ? Melk, boter, levertraan, wortels
Vitamine D Tekort Rachitis, dunne eischaal, slechte bevruchtingsresultaten plumvee, botbroosheid
Batterijmoeheid: omzetting kalk uit skelet → eischaal verminderd door veroudering kip
Waarin ? Melk, dooier, levertraan, vis
Vitamine E Tekort Afsterven foetus, hersenaandoening, verouderingsvitamine
Waarin ? Groene planten, kiemende zaden, zemels
Vitamine K Tekort Onderhuidse bloedingen → bloedvaatjes springen open
Waarin ? Henepzaad, vis, melk, groene planten
Antivitamine K: Coumarine
Wateroplosbare vitaminen
Vitamines van het B complex:
- invloed op zenuwstelsel
- invloed op huid
- invloed op groei en productie
Vitamine … Gevolg / plaats
Vitamine B1 Tekort Beri beri ziekte
Waarin ? Melk vlees
Vitamine B2 Tekort Huidaandoeningen, haaruitval
Waarin ? Melk
Vitamine Tekort Perneuze annemie
B12 Waarin ? Vis, lever
Vitamine B6 Tekort Graanetersziekte
Waarin ? Beperkt/defecte immuniteit
Vitamine C Tekort Scheurbuik, verminderde weerstand op epitheelniveau
Waarin ? Vruchten en groenten
Fagocyten
Breken ouder en beschadigde rode bloedcellen af
Afbraak product van hemoglobine = galzouten
Functie van Gal?
Plasmalemma
Functie?:
- diffusie v. kleine moleculen H2O, O2, CO2
- pinocytose door actief transport
- andere moleculen door actief transport
- lypoproteinen bestemd voor het bloed verlaten de hepatocyte cel via excretie
Stijn Vandelanotte -4- Dierkunde I
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BrentUGent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen