Samenvatting
Samenvatting - Biologie erfelijkheidsleer
- Vak
- Biologie
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Deze samenvatting bevat de inhoud van de cursus en van de lessen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIE: ERFELIJKHEIDSLEERDE ERFELIJKE CODE
- Mens bestaat uit 1 cel
o = de door de zaadcel bevruchte eicel (= zygote)
o Die cel zal zich vermenigvuldigen en uitgroeien tot een embryo en uiteindelijk tot een
volwassen mens
§ het vermenigvuldigen van cellen gebeurt door verschillende celdelingen
- zie soorten cellen in cursus blz 6
STAMCELLEN
= cel die zichzelf kan delen en daarnaast nog in staat is om uit te groeien tot één of meer
gespecialiseerde celtypes
Eerste delingen van een zygote zijn stamcellen, meer bepaald totipotente stamcellen
- Totipotent = stamcellen die de mogelijkheid bezitten om alle soorten cellen v/h organisme aan
te maken
- Pluripotente = stamcellen die verschillende, maar niet alle cellen v/e levend organisme
kunnen aanmaken
- Multipotente = stamcellen die slechts een beperkt assortiment van cellen kunnen produceren
Stamcellen zijn eenvoudig te doneren via donatie van navelstrengbloed bij de bevalling. Stamcellen uit
navelstrengbloed kunnen bv gebruikt worden bij patiënten met leukemie.
DE CEL
è ZIE BELANGRIJKE AFBEELDING VAN DE CEL IN DE CURSUS OP BLZ 9!!!! BENAMINGEN
ERBIJ KENNEN
1
,HET CELMEMBRAAN & HET KERNMEMBRAAN
Celmembraan/celwand:
- Ultradun vliesje
- Houdt alle delen van de cel samen
Kerkmembraan:
- Gelijkaardig vliesje
- Hpudt alles van binnen de celkern samen
à stoffenuitwisseling /informatieoverdracht door de membranen is mogelijk
CYTOPLASMA OF CELSAP
- Geleiachtige vloeistof
- Bestaat voor het grootste deel uit water (maar ook eiwitten, suikers, vetten, mineralen)
- Kleine orgaantjes (organellen) drijven rond in het cytoplasma
MITOCHONDRIËN
- = energiecentrales van de cel
- Leveren energie voor de cel
- Cellen die veel energie verbruiken hebben veel mitochondriën
- In de mitochondriën zit ook een klein stukje erfelijk materiaal
o = het mitochondriaal DNA
o Wordt op een bijzonder manier overgeërfd, want wordt namelijk ongewijzigd
doorgegeven van moeder op al haar kinderen
RIBOSOMEN
- Spelen een belangrijke rol bij het omzetten v/d erfelijke code (= DNA) naar
lichaamseigenschappen
- “codekrakers”
- Bestaan uit 2 delen die op bepaalde momenten van elkaar loskomen om stroken erfelijk
materiaal door te laten en af te lezen
CENTRIOLEN
- Belangrijk bij de celdeling
CELKERN
- Neemt 1/3 van de cel in beslag
- Chromatine/kernkleurstof
- Fijne chromatinedraadjes zijn de eigenlijke dragers van ons erfelijk materiaal
- Chromatine is ons DNA en ons DNA bevindt zich in de celkern
2
, Deze figuur is de celkern
Als je naar een celkern kijkt ga je niet altijd de x-vormige
structuren zien. Je ziet de x-vormige structuren op het moment
dat de cel net gaat delen.
EXAMEN:
- Hoeveel cromatiden heeft een mens? = 46 x 2
- Hoeveel chromosomen heeft een mens? = 46
ONS ERFELIJK MATERIAAL
DNA = DesoxyriboNucleïneZuur (Acid)
We kennen ons erfelijk materiaal vooral onder de vorm van:
- Chromosomen
o Gekleurde lichaampjes
o Worden zichtbaar in de celkern, net voor de cel gaat delen
o Op alle andere momenten zijn de chromosomen niet zichtbaar
- Chromatine
o Onontwarbaar kluwen
o De 46 chromosomen zijn onmogelijk te herkennen
De vorm v/h erfelijk materiaal in de celkern verandert volledig als de cel zich voorbereidt om te delen. Dat
kan een vermenigvuldigingsdelen (= mitose) of reductiedeling (= meiose) zijn.
Net voor de celdeling veranderen de lange opeengeplakte chromatinedraadjes in korte, dikke bundeltjes
= chromatide. Er ontstaan 46 chromatiden.
EEN MENS HEEFT 46 CHROMOSOMEN, WAARVAN 22 PAAR (44 CHROMOSOMEN)
AUTOSOMEN/LICHAAMSBEPALENDE CHROMOSOMEN. DE AUTOSOMEN MAKEN GEEN VERSCHIL
TUSSEN MANNEN EN VROUWEN. HET 23E PAAR ZIJN WEL VERSCHILLENDE TUSSEN MANNEN EN
VROUWEN, HET ZIJN DE GESLACHTSCHROMOSOMEN.
- VROUW: 2 X-GESLACHTSCHROMOSOMEN
- MAN: X- EN 1 Y- GESLACHTSCHROMOSOMEN
Niet alleen de vorm van de chromatine verandert voor de celdeling, ook het aantal chromatiden
verandert. Want net voor de cel gaat delen, zal elk van de 46 chromatiden een exacte kopie van zichzelf
aanmaken. Die kopie heet de zusterchromatide.
De oorspronkelijke chromatide en de zusterchromatide haken aan elkaar vast. De plaats waar ze aan
elkaar vasthangen is de centromeer.
A(denine) – T(hymine) en C(ytosine) – G(uanine)
è ATCAGCCCGTTAGCTCGGGTATCTGTTACCTGTTGTCTGCTTGCTTC
3
, AUTOSOMEN EN GESLACHTSCHROMOSOMEN
Menselijk genoom, de volledige hoeveelheid DNA van 1 mens telt 46 chromosomen !!! Van die 23 paar
maakt 22 paar (44 chromosomen) geen verschil tussen man & vrouw. Dit zijn de autosomen (of
lichaamsbepalende chromosomen) Het overige paar zijn de geslachtschromosomen en bepalen het
geslacht. Er zijn telkens paren van autosomen die volledig aan elkaar gelijk zijn. Dit zijn de homologe
chromosomen. Een mens beschikt over 22 paar homologe chromosomen. Ene helft van he tpaar
afkomstig van de moeder en de andere helft van de vader. De homologe chromosomen bevatten geen
identieke info, maar wel soortgelijke info. Ze bevatten bv allebei de code voor oogkleur, maar de ene
codeert voor donkere ogen en de andere code voor licht gepigmenteerde ogen. Bij de vrouw zijn de
geslachtschromosomen ook homoloog, ze heeft twee X-geslachtschromosomen. Bij de man niet !
- 46chromosomen: 23 paar: waarvan helft van eicel moeder en andere helft van zaadcel vader
o homologe chromosomen met soortgelijke informatie
- 44 chromsomen en 2 geslachtschromosomen
o man = XY en vrouw = XX
Vrouwen hebben meer erfelijk materiaal dan mannen!!!!
KARYOGRAM
- = Compacte vorm waarop het erfelijk materiaal wordt afgebeeld
- Verloopt via de computer
- Homologe chromosomen worden eerst in paren bijeengezet en daarna volgens bepaalde criteria
gerangschikt:
o Lengte van het chromosoom van groot naar klein
o Autosoom – geslachtshormoon staat apart
o Plaats van het centromeer:
§ midden (metacentrisch)
§ ¼ van de lengte (submetacentrisch)
§ Dicht bij het uiteinde (acrocentrisch)
o Aanhangsel of satelliet
- Geeft een overzicht van de chromosomen van een persoon en kan bepaalde abnormaliteiten snel
duidelijk maken
- Gebruik verminderd door nieuwere technieken
Vrouw, want 2 keer een ‘X’
Man, want 1 keer ‘X’ en een keer ‘Y’
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zara15. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen