Ontdek een essentieel hulpmiddel voor het vak Historische Kritiek met deze uitgebreide begrippenlijst. Ideaal als aanvulling op samenvattingen, biedt deze lijst een gestructureerd en ordelijk overzicht van alle belangrijke begrippen en concepten, zowel uit het boek als tijdens de les. Ik raad aan e...
Annalen Kronieken waarbij per jaar gebeurtenissen genoteerd w/
Overblijfselen Vw’n die alleen al door bestaan sppoor v verleden opleveren
Overleveringe Mondelinge/geschreven bronnen die eenvoudige/complexe gebeurtenis
n beschrijven/becomentarieëren
Typologie Bronnen in types indelen
Artefacten Aanvankelijk objecten uit dagelijkse leven
Unwitting
Onbedoeld bewijs leveren voor historische bronnen
testimony
Verhaal/boek met chronologisch geordende, gedenkwaaridge en/of historische
Kroniek
feiten
Traktaat Verhandeling over afgebakend onderwerp (meestal filo of religie)
Documenten waarin ego zich (on)opzettelijk onthult/verbergt, bronnen met
Egodocumente
opzettelijk ik-/wij-perspectief, bewust gecreëerd voor auteur zelf maar ook
n
voor anderen (naam bedacht door Presser)
Dichtung und Verdichtsel & waarheid; titel ve autobiografisch werk v Goethe; toegepast op
Wahrheit zaken waarin waarheid & fantasie vermengd voorkomen
Teleologiserin Een poging om een structuur, een lijn te krijgen in een geschiedenis,
g uitgaande van het eindpunt van die geschiedenis
Rationalisatie
Achteraf feiten rationeler maken dan ze waren
post factum
Literaire Houdt zich o.a. bezig met vraag in hoeverre autobiografische elementen in
kritiek fictieromans mogen w/ ingebracht
Diplomatische
Teksten die rechtssituatie vaststellen of nieuwe scheppen
teksten
Oorkonde Tekst met doel getuigenis af te leggen over voltrokken rechtshandeling of -feit
Diplomatiek Oorkondekennis
Bronnen vd
Teksten die schriftelijke neerslag vormen van uitvoerende macht of v beheer v
sociale
openbare & private administraties, ondernemingen of verenigingen
boekhoudig
Griots Zangers die oude verhalen doorvertellen (v oude dynastieën)
Voorwerp/getuigenis uit/over verleden waarop historicus steunt om beeld te
Bron
scheppen
Historisch Resultaat vd scheppingsdaad; bewijsvoering over gebeurtenis, een ‘lezing’
werk door een historicus die niet hoofdzakelijk de laatste is
Deontologie “morele plicht”
Kritisch
Geheel van citaten & bronverwijzingen
apparaat
Paleografie Studie v oud schrift
Simulatie wordt realiteit; beelden zelf die we verspreiden komen in plaats v
Simulacrum
realiteit zelf
Confirmation
Zoeken naar informatie die in lijn ligt ve bestaande overtuiging
bias
Steeds meer mensen krijgen hetzelfde te horen, zien dezelfde beelden en
Global village
gaan daardoor identiek gaan denken & handelen
Redundantie Hoge graad v voorspelbaarheid in boodschap <-> entropie
Verplichting voor persoon/instelling om archief in publiek toegankelijk depot te
Archiefdwang
deponeren
o In algemene zin = geheel v documenten dat werd ontvangen door
natuurlijke of rechtspersoon (+ dubbels die door persoon werden verzonden
Archief
naar derden) → wenselijk om werking v onderneming, handelsfirma of
openbare instelling soepel te laten verlopen
, o In technisch institutionele zin = instelling die tot taak heeft de
archivalia te bewaren, inventariseren & consulteerbaar maken
Levend archief = archief dat stelselmatig & continu aangroeit met
nieuwe doc’n omdat eigenaar actief is/ instelling werkzaam is
Dood archief = geheel v doc’n ve persoon/instelling dat als
afgesloten groep uit levende firma/instelling w/ verwijderd (omdat
het als nutteloos materiaal w/ afgestaan aan openbaar archief, of
omdat firma/instelling ophoudt te bestaan → verliest juridische &
ambtelijke betekenis
o In filosofische zin = geheel v bronnen die door bewuste daad v diegene
die wil getuigen karakter ve getuigenis krijgen
Archivarissen gedetacheerd naar archiefproducerende organismen om ter
Tussenarchief
plekke selectie uit te voeren tss wat wel & niet moet w/ opgeslagen
Stukken blijven geklasseerd in orde waarin ze zaten toen archief nog levend
was; zin ervan ligt in feit dat betrouwbaarheid ve individueel stuk voor deel
Herkomstbegi
afhangt vd herkomst & dat het organisch samenzitten v doc’n v uiteenlopende
nsel
data & inhoud wijst op intern verband (dat uit inhoud vd stukken zelf niet
noodzakelijk blijkt)
Intellectuele Heeft tekst geconcipieerd (<-> Materiële auteur: heeft tekst opgeschreven,
auteur maar niet noodzakelijk bedacht)
Terminus
post / ante Grensmoment na & voor dewelke de bron moet worden gesitueerd
quem
Negationist Iem die gebeurtenis (holocaust) ontkent
Revisionist Iem die gesch wil veranderen
Intellectueel
Vormelijk echte maar inhoudelijk valse bron
falsum
Doc gaat niet uit vd instantie waarvan het beweert te stammen/ beantwoordt
Materieel
niet aan vormeigenschappen die geldig zijn in periode waaruit het beweert te
falsum
stammen (vormelijk onecht)
Al dan niet gewilde inbreuk op of breuk in de chronologische samenhang van
Anachronisme toestanden of gebeurtenissen (aka dingen die niet k/ stammen uit bep
periode)
Document of voorwerp dat vervaardigd is via het nabootsen of combineren
Pastiche v kenmerken v 1/+ originelen, waarbij nieuwe product in aantal opzichten
overeenkomt met modellen
Pseudo-
Tekst die zich voordoet als origineel
originele tekst
Pseudo-kopie Doet zich niet voor als origineel, alleen als overgeschreven v origineel
Hulpwetenschap vd geschiedschrijving die zich bezig houdt met bestuderen en
Paleologie
ontcijferen v oude handschriften & archiefstukken
Diplomatiek = oorkondeleer = studie vd stijlkenmerken vd oorkonden
Antiquarisme Romantisch gekleurde belangstelling voor eigen verleden
Diffusionisme Het verspreiden van culturele veranderingen
Op systematische wijze sites aflopen, sporen & resten v vroegere menselijke
Veldprospectie
activiteit lokaliseren & registreren etc
Bestuderen v oude kaarten en plaatsnamen kan onthullend zijn voor
Toponiemen
archeologisch rijke ondergrond
Afwijkingen in sites op te sporen via luchtfotografie
Shadowmarks: slagschaduwen in de late namiddag
Anomalieën Soilmarks: verkleuringen in de bodem door verstoring vd
bodemstructuur wegens dempen v putten
Cropmarks: verschillen in plantengroei
Snowmarks: verschillend smeltproces vd sneeuw door andere
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurwalschot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.
