VZC1a Theorie
1 Vitale functies en vitale parameters
1.1 Vitale functies
= zorgen ervoor dat wij in leven blijven
Levensreddend handelen :
o Bewustzijn
o Bloedcirculatie
o Ademhaling
Klinische situatie:
o Door centraal zenuwstelsel gereguleerd
o Essentieel belang goed functioneren
o Motorische en cognitieve functies
o Regelen lichaamstemperatuur
o Spijsvertering
o Hormoonhuishouding
1.2 Vitale parameters
= het monitoren v de vitale functies gebeurt door meter v vitale parameters
= veranderlijke grootheid , uitgedrukt in eenheden
1.2.1Soorten
1) Lichaamstemperatuur
2) Pols
3) Bloeddruk
4) Ademhaling
5) Bewustzijn
(glycemie, urineproductie, kracht, mate v bloeding, …)
1.2.2B1 handeling
= verpleegkundige handeling waarvoor geen voorschrift v arts nodig is
Verpleegkundige activiteiten die verband houden met stellen v
diagnose en behandeling
1.2.3Belang
Nauwkeurig & regelmatig meten = fundamentele verpleegkundige
taak
!! Cruciaal om vroegtijdig achteruitgang toestand te herkennen en vroegtijdig
te handelen
VPK dienen voldoende klinische kennis te bezitten om abnormale,
afwijkende waarden te interpreteren
Achteruitgang toestand of adverse events vermeden worden
,1997 waarschuwingssysteem om circulatiestilstand te voorkomen
Early warning score (EWS)
Helpt bij ordenen vitale parameters
Biedt ondersteuning bij nemen beslissingen & communiceren andere
zorgverleners
5 parameters:
1) Ademhalingsfrequentie
2) Hartfrequentie
3) Systolische bloeddruk
4) Bewustzijn
5) Lichaamstemperatuur
Score tussen 0 en (+ of -) 3 => mate van klinische achteruitgang
Een hogeren score wijst op hogere graad v vitale bedreiging => actie
!
2 Lichaamstemperatuur
2.1 Kern en schil
= afspiegeling van de warmte-inhoud van het lichaam
Spijsverteringsstelsel meeste warmte productie
Temperatuur niet overal gelijk , 2 gebieden:
De interne kern:
Buik-, borst- en schedelholte (organen, hersenen en
ruggenmerg)
Constante lichaamstemperatuur
Temperatuur rond organen
De externe schil:
De huid
Distaal/naar buiten toe
Variatie in temperatuur , afhankelijk v omgeving
Actieve organen verwarmen bloed (vooral lever)
Verschil kerntemperatuur & schiltemperatuur => deltatemperatuur
Hoge deltatemperatuur Lage huiddoorbloeding Bleke en koude huid
Lage deltatemperatuur Hoge huiddoorbloeding Rode en warme huid
Homeotherm = temperatuur wordt gereguleerd binnen relatief nauwe
grenzen
Handhaven van lichaamstemperatuur = homeostatische functie =>
thermoregulatie
Warmteverlies via huid op 4 manieren:
, 1) Straling / radiatie : lichaam straalt voortdurend warmte uit, als
omgeving koeler is dan huid
2) Verdamping : vloeistof omgezet naar gas (transpiratie)
3) Geleiding : warmteoverdracht tussen 2 lichamen met verschillende
temperatuur die in contact staan (zorgvrager zal warmte verliezen
tijdens contact met coldpack)
2.2 Thermoregulatiesysteem
In de hypothalamus (regelcentrum voor autonome zenuwstelsel) =>
thermostaat van lichaam
Heeft referentiewaarde / set point voor kerntemperatuur => 37 °C
In voorste deel hypothalamus & in huid zitten er thermosensoren
(meten temperatuur v omgeving, sensoren v hypothalamus meten
temperatuur v langsstromende bloed )
Registreren temperatuur en vergelijken met setpoint
Geven via ruggenmerg signalen door aan hypothalamus
Hypothalamus reageert op temperatuursveranderingen door impulsen
af te geven aan hypofyse & hersenstam & hersenschors
Warmteproductie wordt aangepast
2.2.1Situatie 1 : daling van de temperatuur
Warmte gaat verloren => lichaamstemperatuur onder referentiewaarde
Antwoorden van hypothalamus :
1) hogere warmteproductie = thermogenese :
Via efferente somatomotorische banen wordt spiertonus geactiveerd
=> willekeurige bewegingen (rillen, huiveren)
Metabolisme /stofwisseling in cellen geactiveerd o.i.v hormonen =>
meer warmte productie
2) lager warmteverlies :
Hypothalamus stimuleert sympaticus => veroorzaakt intense
vasoconstrictie (vernauwing) v bloedvaten v huid
Warme bloed stroomt niet langer door huid => bleke huid =>
donshaar rechtop (pilo-erectie) => kippenvel (horripilatie)
Warmte tussen haartjes wordt vastgehouden => isolerend
luchtlaagje
Pilo-erectie & vaatvernauwing zorgen dat minder warmte afgegeven
aan koude omgeving
Door activatie hersenschors => bewustzijn dat omgeving te koud is &
reageren verstandelijk => passen gedrag bewust aan
2.2.2Situatie 2 : stijging van de temperatuur
Lichaamstemperatuur stijgt boven referentiewaarde
Warmteafgifte & afremmen warmteproductie
Antwoorden hypothalamus:
1) lagere warmteproductie:
, Activatie hersenschors => bewustzijn dat omgeving te warm is =>
reageren verstandelijk op oververhitting
Passen gedrag bewust aan (voedselinname beperken, inspanningen
vermijden)
2) Hoger warmteverlies :
o.i.v sympaticus worden zweetklieren gestimuleerd tot afgifte vocht
=> door verdamping vocht neemt warmteverlies toe
activiatie v hersenschors => bewustzijn dat omgeving te warm is
=> verstandelijk reageren => passen gedrag aan (kledij uit, koud
water drinken, zwemmen)
invloed v sympaticus valt terug & bloedvaten in huid worden aangezet
tot vasodilatatie (verwijding) => warmte vanuit kern in richting v
lichaamsoppervlak
2.3 meten van de lichaamstemperatuur
verschillende plaatsen & verschillende meetinstrumenten
2.3.1rectaal
rectum /anus
meting relatief lang
weinig hygiënisch, oncomfortabel & onnodig intiem
bij kinderen onder 3 jaar
2.3.2oraal
sublinguaal gemeten (onder tong)
makkelijk, kost relatief veel tijd
resultaat kan beïnvloed worden door :
inname koude/warme dranken
kauwgom
roken
mondademhaling
plaatselijke infectie
2.3.4tympaan of auraal
in het oor
ter hoogte v trommelvlies
meet infraroodstraling
variabiliteit v meetwaarden
resultaat al na enkele seconden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laravanlokeren94. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,06. Je zit daarna nergens aan vast.