Les 1
Ik ben
1. man
2. Lowie
3. blond
4. 1m83
5. gitarist
6. Belg
7. architectuurstudent
8. gekruld
9. blij
10. dorstig
11. blank
12. in een relatie
13. een zoon
14. Essenaar
Ik wil ontwerpen voor
een betere maatschappij (zolang er betaald wordt)
Mens en maatschappij
Doel: antropologiscge blik en taal eigen maken adhv de begrippen in het boek. Hoe gaan we
om met architectuur?
Je krijgt eerst een definitie van het woord, en dan een voorbeeld. Er komen ook concepten
terug in de mindmaps. Samenhang zien tussen dingen.
CRAM: app met de begrippen
⇒ Bedoeling: concepten laten rondreizen. Ook context en sociale en culturele impact
meenemen in je visie.
We gaan het ons eigen maken door Case study’s en hun besprekingen. Tegelijk een artikel
bekijken van een antropoloog, en richtinggevende vragen ⇒ antropologische blik
weerspiegeld zien in concrete omgang met architectuur (hier gaan we begrippen voor nodig
hebben)
Flipped Classroom: Geen hoorcolleges, maar werkcolleges (1u thuis, 3u leerteam, ½ uur
nagesprek)
1
,Je kan vragen in volzinnen achterlaten op padlet.
Na college krijgen we handouts + post-its
Thema: wisselwerking architectuur en mens. Wat doen wij als mensen met architectuur, en
wat doet architectuur met ons?
● Stedelijkheid
● Vernecular architecture: Architectuur zonder architecten (tot stand door
gemeenschap)
● ‘Thuis’: Ervaring van ruimte van binnenuit
Multiple choice examen
⇒ Zie FAQ
Docu 9/11
● actoren: wie krijgt het woord in deze video? En over wie spreken ze zoal?
○ de poltieke en economische elite van NY komen in deze video aan het woord
en maken reclame voor hun plannen. Het Discours dat we horen in deze
promoclip voor hun ontwerpideeen voor de architectuur die zij op het oog
hebben, vertolt dan ook politieke en economische belangstellingen.
○ Wat opvalt is dat alle sprekers oudere elite mannen zijn. Zowel op vlak van
leeftijd, gender als klasse is hier dus slechts een beperkte groep aan het
woord. Stuk voor stuk zijn het mensen met macht. zij kunnen bepalen hoe de
publieke ruimte eruit zal zien
○ Met acteur Tom Hanks als verteller komen we in de sfeer van Hollywoodfilm
met happy end. De betekenisgeving krijgt zo vorm of stijl van een epos,
met helden die een crisis overwinnen.
○ lijken zich te richten op hele amerikaanse natie, niet de buurt. De nadruk ligt
zelfs op internationale gemeenschap, ze willen medelijden. Een van de
havenbussen heeft het over schoolbussen vol kinderen (architectuur met
pedagogische bedoelingen). De mannen vertellen over de helden van de
aanslag (slachtoffers, waaronder brandweermannen) en nabestaanden.
● betekenissen van de plek en het gebouw: Wat symboliseren ze? En wat staat er
op het spel?
○ de site moet een Memorial worden. een serene en heilige plek om de ramp
niet te vergeten. Een spiritual centre van omgang met 9/11
○ Site als een Museum: een plaats om te bezoeken en te leren.
○ opnieuw een toren die de vorige overtreft (groter, veiliger,...)
○ site moet de Amerikaanse identiteit tonen “thats who we are”. Sterk,
veerkrachtig, niet bang. Architectuur om angst te bezweren.
○ De site moet een icoon zijn ‘symbool van ons succes, onze cultuur, pnze
levenstijl’
○ De site als teken van wederopstanding. Gaat ook over het opbouwen van de
natie zelf, de amerikaanse identiteit zelf
● Kritiek: Wat vind je maatschappelijk gezien problematisch?
2
, ○ Deze voorstelling legt het patriottisme en nationalisme bloot van een land
waar kinderen elke dag op school de vlag moeten groeten, is hier ook al niet
sprake van een ‘MAGMA’? (make america great again)
○ We krijgen hier louter een top-down perspectief ipv bottom-up. Wat met de
stem van vrouwen, kinderen, gewone buurtbewoners?
○ Willen deze mannen de site niet tot toeristische trekpleister maken die geld
moet binnenbrengen. wat mateloos kapitalisme toont.
○ Horen we niet teveel de nadruk op architectuur als artistiek object. Als een
kunstwerk, sculptuur die mooi moet zijn, een prestigeproject van wie macht
heeft?
Antropologie
● Waarom?
○ De antropologien willen iets Onthullen of zichtbaar maken
■ een wereld die je niet met het blote oog ziet, maar wel belangrijk is
■ het is een symbolische realiteit: betekenissen en vanzelfsprekendheid
○ bv
■ om wetenschappelijke kennis te maken moet je beschikken over veel
waarnemingen; een correct verhaal maken over de wereld; kennis
moet weerlegbaar zijn
■ Artisanaal werken wil zeggen dat je traditionele methoden toepast;
aanwezig bent in elke productiefase; je eigen handen en zintuigen
gebruiken
○ antropologie helpt inzicht te krijgen in onze cultuur en samenleving, deze
zaken te verbinden en te ontmaskeren als vreemd en niet vanzelfsprekend
○ mindmap 1: het vreemde vertrouwd maken en het vertrouwende vreemd
maken → nieuwe relativerende blik op sociale en culturele leven
■ bv
■ wat vinden we goed, normaal,... → een handdruk geven is niet meer
vertrouwd door corona
■ mondmasker was totaal niet vertrouwd → nu wel door corona
● Wat?
○ antropologen onderzoeken gedeelde betekenissen. Ze onderzoeken cultuur:
hoe we de chaos van het leven ordenen en begrijpen
○ ‘What does it mean…?’ → stellen zich de vraag: welke inhoud of betekenis
geven we in bepaalde contexten aan (bv migrant, burger zijn)?
○ mindmap 2: vanzelfsprekenden worden bepaald door
■ omgeving (CONTEXT)
■ lopen uiteen (VARIATIES)
■ komen tot stand in lichamelijke praktijken (ERVARINGEN)
● Hoe?
○ antropologen doen veldwerk (een term uit natuurwetenschappen als contrast
met labowerk). Ze praten, observeren, gaan in gesprek, gaan samen dingen
doen,...
○ hun belangrijkste methode is participerende observatie: combi van enerzijds
meedoen en anderzijds observeren.
3
, ○ ze doen een beroep op hun eigen ervaring. Vanuit een open benadering
○ mindmap 3: veldwerk (participerende observatie)
■ beschrijven (en theorietisch)
■ relativerend (niet oordelend)
■ holistisch (samenhangt tussen soc-cul-rel-pl-econ)
■ verhalend (kwalitatief)
■ betrokken (en reflectief)
Vragen na Les 1
2) Bij ‘Abstract’: Wat is de kern van wat Low ons wil vertellen?
Probeer het punt dat ze maakt in enkele zinnen samen te vatten. (Dit abstract biedt je -
samen met de conclusie, de inleiding, en natuurlijk ook de titel - een synthese.)
⇒ Ze vindt dat de 9/11 memorial eerder een monument op internationale schaal, als een
soort nationaal symbool gebruikt wordt, terwijl dit eerder een betekenis zou moeten hebben
voor de bewoners van New York zelf.
9) In deze passage stelt de antropologe een probleem vast.
1. Wat is het probleem juist?
a. non-profitorganisaties en de buurtbewoners krijgen geen inspraak over het
monument
2. In welke zin gaat het om een sociaal probleem?
a. De ontwerpers gaan voor hun visie en die van de opdrachtgever, maar
luisteren niet naar het publiek
3. En in welke zin is het ook een cultureel probleem?
a. Ze willen er een soort trekpleister van maken.
10) Na het ontdekken van een probleem stelt Low onderzoeksvragen. Over deze
kwesties wil ze inzicht krijgen.
1. Waarom kun je deze vragen typisch ‘antropologisch’ noemen?
a. Het gaat over de mens in context, over hoe de bewoners van NY zich over de
gebeurtenis en het monument voelen en hoe ze met de rouw omgaan.
2. Aan welke andere vragen zou je zelf nog denken?
(13)Bij ‘contest and change’: Als antropologe wil Low blijkbaar meer dan alleen
‘begrijpen’.
1. Ze wil ook contesteren en veranderen. Maar wat juist?
a. Hoe de dominante media het beeld over 9/11 scheppen.
2. Waarom zou je haar daarom een emanciperende onderzoeker kunnen noemen?
a. Ze gaat de vrijheid en de mening van de burgers achterna.
3. Dat maakt haar met andere woorden ook ‘gekleurd’. Wat vind je daarvan?
a. goed voor haar
4. In welke zin kun je als onderzoeker eigenlijk nooit neutraal aan de zijkant blijven
staan?
a. Je zal altijd onbewust of bewust wel een kant kiezen.
5. En hoe zit dat met jouw positie als architect?
4
