ALGEMENE KENMERKEN
Functies
・Beschermen onderliggend weefsel → bedekkende epithelen
- bedekken lichaamsoppervlak
- lijnen lichaamsholten & kanalen af (bv. lumen bloedvaten)
・Regulatie van de opname en afgifte van stoffen (steeds rechtstreeks contact met buitenwereld)
・Klieren vormen → klierepithelen (bv. darmepitheel vormt slijmbekercellen)
・Gespecialiseerde epitheliale weefsels (bv. voor zintuigen, spermatozoën-vormend in testis)
Bouw
Bestaan uit 1/meer lagen van epithelen (op basaalmembraan) (niet ééncellig, wel éénlagig)
Weinig extracellulaire/intracellulaire matrix (heel weinig dingen rondom/in de cel)
- LM: nauw aansluitende laag dicht opeengepakte cellen
- EM: nauwe spleten te zien (20-50 nm), gevuld met interstitiële vloeistof
Nooit bloedvaten (anders te snel beschadigd)
→ diffusie voor aanvoer voedingsstoffen + O2 & afvoer afvalstoffen
Cellen met elkaar verbonden dmv intercellulaire verbindingen → ondoordringbaar
Basaalmembraan = connectie epitheel & onderliggende bindweefsellaag
Vaak blootgesteld aan fysische/chemische beschadiging → oude/beschadigde cellen vervangen
⇒ celdeling → vaak ver van mogelijke beschadigingen: in basale lagen / stamcelniches
Mitotische activiteit = mate van celdeling
Metaplasie = verandering van epitheeltype tot een ander type onder bepaalde omstandigheden
bv. ‘respiratorisch’ epitheel vormt bij wrijving om tot meerlagig verhoornd plaveiselepitheel
- carcinoom = kwaadaardige tumor van epitheliale oorsprong
- adenocarcinoom = kwaadaardige tumor afkomstig van klierepitheel
Definitie
Het weefsel dat het lichaamsoppervlak bedekt, holten & kanalen in het lichaam aflijnt en klieren vormt
Een avasculair en bijna volledig cellulair* aggregaat van cellen die gespecialiseerd zijn in
absorberende, secretorische, beschermende of sensorische activiteiten
* met weinig/geen intercellulaire matrix
Laag die wijst naar bindweefsellaag (blauw) = basaalmembraan
Laag die wijst naar buiten (lumen) = epitheel
, EPITHEELCEL
Cytoskelet
= inwendige versteviging, die bestaat uit verschillende eiwitten (vnm keratine)
Vele verschillende keratine-eiwitten geproduceerd in epitheelcellen
→ afhankelijk van type keratine kan je epitheeltype, ontwikkelingsfase, plaats in lichaam bepalen
→ belangrijk bij klinisch onderzoek van carcinoma’s
bv. K8 & K18 éénlagig, K10 meerlagig
Keratine-eiwitten kunnen keratinefilamenten/intermediaire filamenten/tonofilamenten vormen
→ bepalen grootste deel morfologie van cytoskelet
→ kunnen ev. verenigen tot tonofilament bundels
Functies: oa keratinisering & verhoorning
Tumor: bevat het keratine? → tumor afkomstig van epitheelcellen
Celpolariteit
Epitheelcellen zijn gepolariseerd → verschillende kanten / domeinen
- vrije kant gericht naar lumen = apicale domein (adluminaal)
- kant gericht naar onderliggende bindweefsellaag = basale domein
- kanten gericht naar naburige cellen = laterale domeinen
⇒ functioneel verschillend → specifieke structurele & moleculaire kenmerken
Epitheelcellen zijn steeds heel dicht verbonden met onderliggende bindweefsel via basaalmembraan
Blaren: basaalmembraan is beschadigd → epitheel komt los van bindweefsel
Apicale domein → oppervlaktespecialisaties
Microvilli
= vrij korte, vingervormige uitsteeksels v/h plasmamembraan v/d cel (1 µm lang (EM), 80 nm diameter)
die het apicale celoppervlak vergroten
→ op plaatsen waar groot celoppervlak belangrijk is (maximaal contact met dingen in lumen)
bv. absorptie voedingsstoffen in darmepitheel (staafjeszoom)/reabsorberende niertubuli (borstelzoom)
Glycocalyx = koolhydraatketens van membraaneiwitten & -lipiden die uitsteken uit het membraan
→ liggen bovenop microvilli & ondersteunen functie (+ adhesie- & celherkenningsproces)
Actinefilamenten = microfilamenten = cytoskeletelementen die microvilli ondersteunen
→ vormen bundels: viline & fimbrine verbinden plasmamembraan & actinefilamenten
→ hechten in apicale deel v/d cel aan terminaal web = cytoskelet onder celmembraan
Terminaal web = cytoskelet dat zich onder celmembraan bevindt (uit actinefilamenten)
→ zit verankerd in zonula adhaerens: spectrine verbindt celmembraan & actinefilamenten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inebeirynck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.
