Samenvatting van het onderdeel embryologie van het vak 'Celbiologie partim medische genetica en embryologie'. Gebaseerd op de inhoud van de powerpoints en notities van tijdens de lessen.
= beschrijvende studie van het ontstaan & ontwikkeling van een organisme
Humane embryologie = studie van de ontwikkeling van de mens
1) Gametogenese: vorming zaad- & eicellen
2) Embryonale structuren: organen die gevormd worden uit embryonale stamcellen
3) Extra-embryonale structuren: organen die bastocyste & later embryo verbinden met buitenwereld
(trofoblast, dooierzak, placenta, navelstreng)
→ gebruikt om normale & afwijkende anatomie te begrijpen
Vergelijkende embryologie = studie van de mens & andere diersoorten
STAMCELLEN
= cellen met capaciteit om te differentiëren tot verschillende celtypes in respons tot specifieke
omgevingsfactoren
Uit embryonale weefsels
- Embryonale stamcellen (ES cellen): cellen van inner mass van blastula (pluripotent/totipotent)
- Primordiale/embryonale kiemcellen: primordiale geslachtscellen
Uit volwassen weefsels
- Adulte stamcellen (bv. hematopoietische stamcellen)
- Induced pluripotent stemcells (IPS cellen): via stamceltechnologie geïnduceerde stamcellen uit
somatische volwassen cellen
INDELING HUMANE ONTWIKKELING
Prenatale periode
Gynaecologische/zwangerschapsleeftijd: van 1ste dag van laatste menstruatie tot geboorte = 40 weken
Foetale/bevruchtingsleeftijd: van conceptie tot geboorte = 38 weken
• Embryonale periode: van fertilisatie tot dag 56 (8 weken) → alle majeure organen worden aangelegd
→ 23 stadia volgens Carnegie ; grootte bepaald volgens CRL (crown rump length)
• Foetale periode: van dag 56 tot geboorte (30 weken) → groei majeure organen & worden complexer
Grootte berekenen: 1-5 maanden: maand² ; 6-10 maanden: maand x 5
BESCHRIJVENDE TERMEN
Proliferatie Vernieuwing door deling
Differentiatie Veranderingen die optreden in cellen, leidend tot specifieke vorm & functie
-blast Cellen die nog niet terminaal gedifferentieerd zijn = progenitor / voorlopercel
,Embryologie
Primordium Eerste herkenbare aanleg voor een later orgaan/weefsel / orgaandeel ; bestaat uit
primordiale cellen
Zygote Bevruchte eicel
Embryo Ontwikkelde mens tot einde week 8
Foetus Ontwikkelde mens vanaf 8 weken
Conceptus Alle afgeleiden van zygote, dus embryonaal & extra-embryonaal (deel placenta,
vruchtvliezen)
GAMETOGENESE & BEVRUCHTING
GAMETOGENESE
= ontwikkeling van het spermatozoön & oöcyte (= gameten)
1) Ontwikkeling & migratie van primordiale kiemcellen
2) Mitose: toename in aantal kiemcellen
3) Meiose: reductie chromosomen
4) Structurele & functionele rijping
Meiose = reductiedeling / rijpingsdeling → meiose I & II
Gevolgen - Diploide kiemcellen leiden tot haploide gameten (uniek voor geslachtscellen)
- Leidt tot constant chromosomenaantal tussen de generaties
- Laat willekeurige verdeling van maternele & paternele chromosomen toe over gameten
- Laat recombinatie van genetisch materiaal toe (via crossing over)
,Embryologie
GEMEENSCHAPPELIJKE GAMETOGENESE
Week 3-4: primordiale kiemcellen (PGCs) ontwikkelen zich in definitieve dooierzak
Einde 4de – begin 5de week: PGCs migreren naar testis/ovaria → ontwikkeling tot oögoniën/spermatogoniën
Vroeg foetaal leven: mitose oögonia (proliferatie)
Tot geboorte: diffentiatie oögonia tot primaire oöcyte
Vlak voor geboorte tot pubertijd: primaire oöcyte in profase meiose I
Pubertijd
- net voor ovulatie: meiose I voltooid
- ovulatie: meiose II tot metafase II
Bevruchting: meiose II voltooid
Hypothalamus: GnRH
Hypofyse: FSH & LH (gonadotropines)
- FSH: groei ovariële follikels, oestrogeenproductie door folliculaire cel
- LH: trigger voor ovulatie, progesteronproductie door folliculaire cel & corpus luteum
Folliculaire cellen: oestrogenen → groei endometrium
Folliculaire cel + corpus luteum : progesterone
- Zwangerschap : corpus luteum
- Geen zwangerschap : corpus albicans
OVARIËLE CYCLUS
Oiv FSH 1) Theca folliculi: theca interna (vasculair & glandulair), theca externa (capsulair)
2) Zona pellucida & follikelcellen
3) Antrum: folliculair vocht
Oiv FSH + LH 4) Follikelcellen produceren oestrogeen
Oiv oestrogeen 5) LH piek
Oiv LH 6) Voltooing meiose I: primaire → secundaire oöcyt (zona pellucida & corona radiata)
7) Follikel & theca collaberen → vormen corpus luteum
8) Corpus luteum omgevormd naar glandulaire structuur → progesteronsynthese
Oiv progesteron 9) Zwangerschap: corpus luteum – geen zwangerschap: corpus albicans
ENDOMETRIALE / MENSTRUELE CYCLUS
1) Menstruele fase 4-5 dagen
2) Proliferatieve (folliculaire, oestrogene) 2-3-voudige verdikking van endometrium 9 dagen
fase Oiv oestrogenen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inebeirynck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €27,46. Je zit daarna nergens aan vast.
