PRECONCEPTIONELE ZORG EN LAAGRISICO VERLOSKUNDE
CASUS 1 - VRUCHTBAARHEID
Preconceptioneel consult + onderzoeken
= een consult voor elk koppel dat in de nabije toekomst een zwangerschap plant. Dus ook
Sofie en Wout die proberen om zwanger te worden
● Gezondheidsbevorderend voor fysiologie zwangerschap voor de conceptie
● Algemeen belang = verlagen van incidentie van ziekte
○ toxische stoffen vermijden (alcohol, roken, drugs, rauw vlees, kattenbak)
○ foliumzuur: preventie neuraal buisdefect (0,4g 1 maand preconceptioneel tot
12w in zws)
■ in lage hoeveelheid aanwezig in voeding (vit B-11): spinazie, sla,
broccoli ook in citrusvruchten en peulvruchten.
■ tijdens zws verhoogde behoefte (niet voldoende uit voeding)
■ verhoogde dosis (4g) bij diabetes, VG buisdefect, donkere huidskleur
INHOUD
● Persoonlijke geschiedenis
○ hypertensie, schildklierlijden, diabetes, astma, epilepsie, trombose, depressie
en angststoornissen
○ allergie
○ heelkunde: bariatrie of wijsheidstanden
➔ Hyperthyreoïdie: placenta produceert hormoon waardoor schildklier actiever
wordt (meer hormonen producten)
● zweten, dorst, hartkloppingen, rusteloosheid, vermoeidheid
● bloedname uitvoeren (T3, T4, TSH controle)
● doorsturen naar endocrinologie voor medicatie
● Anamnese
○ alcohol, roken, drugs, medicatie (PCM + foliumzuur)
○ voldoende beweging (30 min - contactsporten vermijden)
○ voeding (3x koffie, infecties, toleranties)
○ overgewicht (BMI > 30 - geen crashdieet - voedingsstoffen tekort - 10% af)
○ beroep
○ verre reizen
○ sociaal netwerk
● Voorgeschiedenis gynaecologisch/verloskundig
○ menstruele cyclus
○ uitstrijkje
○ pariteit
○ vorige zws
○ afwijking
, ● VG familiaal
○ gynaecologische kanker
○ genetische afwijkingen, neuraalbuisdefect,
○ trombofilie
● Infectieuze anamnese + vaccinatiestatus
○ soa
○ risicogedrag (drugs, roken, alcohol)
○ VG bloedtransfusie
○ hepatitis
○ tuberculose: infectieziekte veroorzaakt door Mycobacterium tuberculosis
■ aanhoudende hoest, gewichtsverlies, koorts, vermoeidheid
■ diagnose via röntgenfoto, bloedtest en sputumkweek
■ vroeggeboorte, laag geboortegewicht, aangeboren tuberculose
■ behandeling AB: isoniazide, rifampicine, ethambutol en pyrazinamide
■ intensieve zorg nodig
■ voor - en nadelen bespreken
● verdere verspreiding en complicaties voorkomen
● risico overdracht baby verminderen
● leverproblemen, maag-darmklachten, huiduitslag
● consistente inname van medicatie
○ rubella
○ varicella
○ toxoplasmose
○ CMV
○ boostrix/kinkhoest
■ overdracht via lucht (hoesten, niezen, contact snot)
■ hoestaanvallen → braken of blauw worden door
zuurstofgebrek. = hersenbeschadiging
■ zuigeling eerste 3 maanden beschermen
■ vaccinatie week 24-32 (extra antistoffen via navelstreng doorgeven)
■ antistoffen dalen/verdwijnen na 5-10 jaar
■ nauwe contacten gezin ook laten vaccineren
○ griep en covid
■ risico vroeggeboorte en miskraam
■ griepvaccin door vroedvrouw - covid huisarts of vpk voorschrift
■ griepvaccin voorschrijven (pfizer bij BMI, diabetes, hypertensie)
■ covid eind oktober / griep eind jaar (kan samen)
● covid gratis
● griep 4 euro
■ vaccins veilig en effectief voor elk moment zws
■ werkt na 2 weken
ONDERZOEKEN
● Klinisch onderzoek
○ BMI-bepaling (GVO gewichtstoename)
, ○ BD: 100/60 ← → 140/90
○ Urine: proteïnurie en nieraandoening
● Labo
○ bij klachten soa = vaginale wisser
■ chlamydia: asymptomatisch
● pijn/branderig gevoel plassen, afscheiding, bloedverlies
● risico ontsteking BM-slijmvlies PP moeder
● vroeggeboorte, laag geboortegewicht
● PP baby oogontsteking en luchtweginfectie
● behandelen met amoxicilline 6x 1-2g per dag of azitromycine
500g/dag - 5 dagen (partner ook)
■ gonorroe: onveilige seks
● bacterie in slijmvliezen, vagina, urinebuis, keel
● ook besmet via handen, seksspeeltjes en orale seks
● pijn plassen, afscheiding, bloedverlies
● infectie urinebuis, BM-hals, eileider, keel en endeldarm
● buitenbaarmoederlijke zws, vroeggeboorte, oor - en
longontsteking
● behandeling: ceftriaxon 250-500 mg IM (doodt bacterie)
●
■ hepatitis B: virale infectie via bloedcontact baby tijdens partus
● niet meteen symptomen zichtbaar
● na partus neonatale vaccinatie: passieve immunisatie IM
(immunoglobulines binnen 2-6u) + actieve immunisatie (1- 6
maand)
● levenslang immuun
■ hiv: humaan immunodeficiëntie virus
● standaard screening
● verslechtering van haar immuunsysteem
● overdragen tijdens zws, bevalling en BV
● vroege behandeling van overdracht verminderen
● HIV-remmers
■ salmonella:
● ontstaan maag-darmproblemen en vroegtijdige weeën
● diarree, koorts, krampen, misselijk, spierpijn
● rauwe eieren vermijden (chocomousse, mayonnaise)
● rauwe schaal en schelpdieren (zalm) vermijden
● verpakte voeding wel oké (controle belgië)
● indien besmet symptomen verlichten
● Bloedafname
○ hemoglobine/ anemie
○ bloedgroep
, ■ bloedgroep A (antigeen B)
■ bloedgroep B (antigeen A)
■ bloedgroep AB (anti A en B) - universele acceptor
■ bloedgroep O (geen) - universele donor
➔ antigeen: immuunrespons veroorzaken
➔ antistof: productie eiwit als reactie op aanwezigheid antigeen
(herkennen, binden en uitschakelen van antigen - bescherming
van het lichaam tegen infecties en andere bedreigingen)
○ rhesus
■ mama rhesus negatief + baby positief = bloeduitwisseling
■ normaal geen uitwisseling - kan komen door kleine scheurtjes in
bloedwanden
■ aanmaak antilichamen moeder tegen vreemde eiwitten
■ antilichamen gaan bij foetus RBC afbreken (hemolyse)
■ baby grote kans op geelzucht en zuurstoftekort in PP (O2 vervoer
door RBC)
○ indirecte coombs
■ test op maternale plasma
■ aanwezigheid onregelmatige antistoffen tegen RBC-antigenen
○ directe coombs
■ test op foetaal bloed (navelstreng)
■ bloedgroep en rhesusfactor bepalen
■ aanwezig antistoffen op RBC, weinig hemoglobine en hemolyse
○ nuchtere glycemie (< 100)
■ VG zws-diabetes, familie, oudere leeftijd en overgewicht
○ syfillis: parasitaire infectie (soa via slijmvliezen vagina, penis, mond)
■ standaard screening
■ zweertjes, uitslag op arm en been, koorts, haaruitval, spierpijn
■ overdracht tijdens zws en placenta (doodgeboorte, afwijking)
■ positief = bij dokter behandelen (partner ook voor 14w)
■ baby hiv remmers PP
■ borstvoeding mogelijk
○ hepatitis C: ontsteking van lever (acuut of chronisch)
■ overdracht via besmet bloed (spuiten, bloedprikken, drugs)
■ acuut: geen symptomen (soms geelzucht)
■ chronisch: 80% asymptomatisch (drager)
■ leiden tot levercirrose (littekenweefsel) en leverkanker
■ beschermd seks, scheermesje, tandenborstel, …
