Uitgebreide Samenvatting Methoden 2: Kwalitatieve en Gemengde Methoden
Deze samenvatting is zorgvuldig samengesteld en omvat alle belangrijke leerstof uit de hoorcolleges, evenals de essentiële aspecten uit het bijbehorende boek.
KWALITATIEVE EN GEMENGDE METHODEN
1 INLEIDING: BELANG EN FUNCTIES VAN KWALITATIEF ONDERZOEK
1.1 WAAROM METHODEN?
Iedere psycholoog moet kennisclaims kunnen beoordelen
Kennisclaims gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
• Steunen op wetenschappelijk empirisch onderzoek
• Onderscheiden zich van:
o Persoonlijke ervaringen of meningen
o Sociale normen bv.: gezond verstand, iedereen doet dat…
o Informatie van ‘experts’
▪ Niet: door god gegeven (= theologie)
▪ Niet: abstract beredeneerd (= metafysica)
→ vertrouwd zijn met de wetenschappelijke methoden om kennis kritisch te beoordelen en gebruiken
1.2 WAT IS KWALITATIEF ONDERZOEK
3 niveaus:
A. Kennistheoretische benadering: bril waarmee je naar de wereld en onderzoek kijkt
B. Datacollectie en -analyse: data verzameling
C. Onderzoeksproces: link tussen theorie en data
Kwalitatieve methoden van dataverzameling en analyse willen…
• Rijke data verzamelen: weinig vaste structuur of selectie vooraf
bv.: Onderzoek naar pesten vanuit verschillende perspectieven
• Perspectief van het individu: betekenis van de ervaring
bv.: Wat betekent pesten voor jou?
• Natuurlijke setting: kenmerken van het dagelijkse leven
bv.: Waar komt pesten voor? Wanneer komt pesten voor?
1.2.1 KENNISTHEORETISCHE BENADERING IN KWALITATIEF ONDERZOEK
= epistemologie/wetenschapsfilosofie
• Hoe wordt kennis vergaard?
• Wat is de waarde van wat we weten?
Houdt een visie in op:
• De staat van de wereld
• Het doel van de wetenschap
• De rol van de onderzoeker
Kwalitatieve en kwantitatieve psychologie: deels gemeenschappelijke kennistheorie
→ kennis is gebaseerd op empirisch onderzoek
• Niet: door god gegeven (= theologie)
• Niet: abstract beredeneerd (= metafysica)
• Wel: gebaseerd op empirie (= moderne wetenschap)
• Objectieve kennis bestaat: externe wereld bepaalt wat waar is
• Onderzoek brengt ons dichter bij de “waarheid”
o Wetenschap is cumulatief
o Het leidt tot het ontdekken van de objectieve realiteit (ontdekkingsreis)
• Neutrale onderzoeker: kennisproductie is onafhankelijk van de onderzoeker
• Objectieve kennis bestaat niet; wel meerdere manieren om de wereld te kennen
• Onderzoek leidt tot een waardevolle interpretatie van de werkelijkheid
o Meerdere interpretaties vullen elkaar aan (bouwproject)
• Perspectief van onderzoeker: zowel theoretisch en sociale/culturele achtergrond is belangrijk
o Neutraliteit is onmogelijk
Positivisme Postmodernisme
De waarheid kennen (realisme) Een perspectief laten zien (relativisme)
Kritiek: vragen die gesteld worden komen vanuit • Aandacht voor het perspectief van de minder
het dominante perspectief van de onderzoeker bv.: machtigen
problemen van blanke hoogopgeleide mannen • Perspectieven combineren in dialoog (sociaal
constructivisme)
• Samen de werkelijkheid kunnen veranderen
! ‘het’ perspectief bestaat niet; er zijn dominante perspectieven
Neutrale onderzoeker?
Kwalitatief perspectief: onderzoeker kán nooit neutraal zijn want iedere persoon is áltijd vormgegeven
door/in een bepaald sociaal, cultureel en wetenschappelijk systeem dat richting geeft aan:
• De interesse in en formulering van de onderzoeksvraag
• Keuze van de methode van data-collectie
• Interpretatie van de data
→ Neutraliteit is onmogelijk, transparantie is cruciaal
1.2.2 KWALITATIEF ONDERZOEK IN DE EMPIRISCHE CYCLUS (ONDERZOEKSPROCES)
Deductie
Algemene theorie → toetsbare uitspraken afleiden (hypothesen)
Inductie
Beperkte data (intuïtie en/of beperkt aantal observaties) → algemene theorie afleiden
Kwalitatief onderzoek = geschikte basis voor inductie!
• Rijke beschrijvingen → niet onmiddellijk reduceren van data!
• Nadruk op het perspectief van een individu
→ reductie tot 1/enkele gedragskenmerken die je standaard kan meten bij grote aantallen
• Oog voor dagelijkse leven in een specifieke sociale en culturele omgeving
→ individuele reacties los van die omgeving te bestuderen in labo of testsituatie!
,Kritiek van kwalitatieve onderzoekers op deductie (kwantitatief)
! Geen één-op-één relatie; er zijn uitzonderingen mogelijk
1. Hoe kom je aan nieuwe inzichten/ theorieën?
Black box van kwantitatief onderzoek
• We hebben bevindingen, maar geen antwoord op de vraag ‘waarom?’
2. Inzichten in bestaande theorieën worden alleen aangeleverd door de elite/mainstream
• Perspectief van minder machtigen en/of vanuit andere culturen dan westerse ontbreekt
Voorbeeld van beperking van hypothetisch onderzoek
Zelfbeschikkingstheorie (self determination theory) = eigen keuze leidt tot hogere motivatie
• Theorie is vaak getest met experimenteel onderzoek
o Veel onderzoek in WEIRD (western - educated - industrialized - rich – democratic)
• Maar… men concludeert dat observaties in andere culturele contexten er anders uitzagen
Bv.: zelfbeschikkingstheorie bij niet-Westerse culturen waar ouders huwelijkspartner kiezen
• Nadruk op inductie-fase om de theorie bij te stellen
• Onderzoek naar date-advertenties in kranten
• Conclusie: zelfbeschikkingstheorie is niet zomaar te veralgemenen naar niet-westerse culturen
1.3 VOORBEELD KWALITATIEF ONDERZOEK
Definitie pesterijen op het werk
• Negatief behandelen van medewerkers gedurende een zekere periode (min. 6 maanden)
• Negatief gedrag is systematisch en het doelwit kan zich moeilijk verdedigen
o … psychische, fysieke of seksuele vormen aannemen
o … gericht op persoon bv.: beledigen/vernederen of functioneren bv.: uitsluiten/tegenwerken
Fasen van pesterijen op het werk
verliezer wordt leidinggevende
kritisch incident uitdrijving
gestigamtiseerd bevestigt stigma
Vragen als psycholoog
Kwantitatief Dataverzameling in kwalitatief onderzoek
Frequentie: hoeveel, hoe vaak Ontstaan en verloop (rijke data): gedetailleerde beschrijvingen
Verschil: meer/minder, ↑/↓ Subjectieve beleving (perspectief individu): betekenis van ervaring
Algemeen/oorzakelijk verband Specifieke context (natuurlijke setting): kenmerken van het DL leven
Kwalitatieve interviews met pestexperten Dataverwerking en inhoudsanalyse
• Precieze reconstructie van recente pestcasus • Geluidsopnamen, woordelijke transcripten
• Discussie en reflectie op casus • Casusanalyse: beschrijving per casus
• Toetsing aan procesmodellen uit literatuur • Procesanalyse: benoemen processen
• Citaten groeperen bij processen ter illustratie
Zowel deductie als inductie
→ bestaande theorie matchen aan de data (deductie)
→ onderzoeken of de data nieuwe ideeën oplevert (inductie)
Strain theory: pesterijen als stressgevolgen Conflict theory: pesterijen als geëscaleerde conflicten
Nadruk op inductie, maar ook deductie!
→ beschrijvingen brengen ervaringen in kaart om zo nieuwe inzichten te krijgen, bestaande theorie aan te vullen, of nieuwe theorie te ontwikkelen
Meerdere interpretaties vullen elkaar aan
→ verschillende perspectieven in één casus
Onderzoeker is niet neutraal
→ theoretische uitgangspunten en positie onderzoeker spelen een rol in het onderzoek
Nieuwe theorie: groepscultuur i.p.v. conflict of stress
Wanneer spreken we over kwalitatief onderzoek?
1. Methode(n) van dataverzameling en -analyse → eigenheid van kwal. data!
2. Kennistheoretische benadering → sociaal constructivisme! 4
3. Onderzoeksproces → nadruk op inductie, maar deductie krijgt ook een plaats
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janahassewer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
