Hoofdstuk 8: Cannabis
Cannabis bevindt zich tussen de hallucinogene (LSD en psyloscibine) en inhibitoire middelen
(opiaten, barbituraten en benzodiazepines). Cannabis heeft hierdoor een aparte categorie
toegewezen gekregen, want het heeft nog andere effecten dan opiaten, antidepressiva, etc.. Effecten
die kunnen voorkomen zijn relaxatie, angst aanvallen en psychoses.
Cannabis wordt uit een plant gehaald, de Cannabis sativa. Deze plant is rijk aan trichomen. Dit zijn
epidermale klierachtige uitstulpingen die de bladeren, stengels, bloemen en stam van de plant
bedekken. Deze trichomen bevatten vooral de THC. Deze glandulaire trichomen maken hars aan
waarin de volgende producten zitten:
1. Secundaire metabolieten, zoals phytocannabinoïden. Die zijn verantwoordelijk voor de
verdediging en interactie met herbivoren en insecten
2. Terpenoïden, hetgeen de typische geur geeft aan de plant
Er zijn tal van phytocannabonoïden aanwezig in cannabis, maar D9-THC is het actieve
bestanddeel. Daarnaast zien we nog wel andere stoffen die voorkomen. D9-THC wordt
ook meegerekend als actief bestanddeel bij de plant. De structuur van D9-THC is
hiernaast te zien. de synoniemen zijn 9-tetrahydrocannabinol, THC of dronabinol. Daarnaast zien
we dat THC-A (9-tetrahydrocannabinol-2-oic acid en 9-tetrahydrocannabinol-4-oid acid) omgezet
kunnen worden tijdens het roken in THC.
Groeiproces
Zolang een vrouwelijke plant niet bevrucht wordt tot de vorming van zaaddoosjes, zal de vrouwelijke
plant in het groeistadium zitten dat resulteert in de vorming van bloemen (= groene bloemen met
witte haren) in de topformatie. Het is deze topformatie die gebruikt wordt voor de aanmaak van
wiet. Tijdens het groeiproces in week 1 – 2, zien we dat de plant nog niet in bloei is en dat er nog
geen bloemen aanwezig zijn. Dit wordt ook wel de groeifase genoemd. De vrouwelijke wietplant zal
in dit stadium qua formaat (meer dan) verdubbelen. In week 3 – 4 zien we het begin van de bloei,
waardoor er zeer kleine bloemen tevoorschijn komen (topformatie). De groei en bloei zal worden
verbeterd door veel licht (12 uur) en warmte (boven de 21C tot 32C met CO2 toevoeging). In week 4
– 6 zien we dat de toppen verder zullen doorgroeien. Hier zal de start ook zijn van de bloemgroei in
de oksels. Na week 6 zullen de witte bloeiharen indrogen en bruin worden. De toppen worden
langzamerhand rijper, waarbij hars(korrels) (kleine trichomen rond de bloemen) gaan indrogen tot
een wit beslag. In verdere groeistadia kunnen we bijna oogstrijp onderscheiden van oogstrijp
(waarbij we volle toppen zien). We onderscheiden twee producten: wiet is gedroogde en
verkruimelde bloemtoppen; hasj is geperste of geknede harskorrels.
Epidemiologie
Ook voor cannabis zijn er verschillende indicatoren bekend voor druggebruik:
1. Inbeslagname (hoeveelheid in ton)
2. Zuiverheid en prijs
3. Aantal gebruikers
4. Aantal verslaafden in behandelingsprogramma’s
5. Aantal druggerelateerde spoedopnames
Epidemiologie – Inbeslagname (hoeveelheid in ton)
De wet zegt dat teelt en bezit van cannabis strafbaar is. De Ministeriële Richtlijn die in 2005
gepubliceerd werd, bepaalt dat aan het bezit voor persoonlijk gebruik (minder dan 3 gram en
maximum 1 plant) de “laagste vervolgingsprioriteit” moet worden gegeven. Dus, er is geen
verplichting waar rechters zich aan moeten houden, het is een aanbeveling. We zien dat ongeveer
70% van de inbeslagnames in 2019 gaat over wiet (37%) en hasj (36%). Het aantal ton marihuana dat
in beslag is genomen neemt toe sinds 2015, met een piek in 2017, waarna terug een lichte daling.
Het aantal ton dat in beslag is genomen qua hasj is stabiel over de jaren.
Pagina 1 van 12
, Samengevat voor België: 10% van de gevatte marihuana wordt in België gevat, waardoor België de
Europese koploper is wanneer uitgedrukt per bevolkingsaantal (absoluut gezien laten we Frankrijk,
Italië en Spanje voor). Ondanks dit belangrijke aandeel van België in aantal ton inbeslaggenomen
marihuana binnen de Europese Unie, blijft het een peulschil ten opzichte van aantal ton
inbeslaggenomen cocaïne in België. De productie in België is een probleem (top 3 in de Europese
Unie na Spanje en Nederland), we zien hierin een belangrijke uitvoer naar Nederland (gezien we
maar een gemiddeld gebruikersland zijn).
Epidemiologie – Zuiverheid en prijs
De prijs blijft stabiel, maar de in Europa verkochte hasj is nu krachtiger dan voorheen, met een THC-
gehalte van gemiddeld 17% tot 25%, bijna tweemaal dat van marihuana. Ook komen er nieuwe
vormen van cannabis op de markt. Dit is een scala aan producten die cannabisextracten bevatten,
maar met geringe hoeveelheden THC. Samengevat voor België zien we in 2017 de maximale sterkte
en de maximale prijs voor marihuana, maar dit is alsnog lager dan in de rest van de Europese Unie.
Epidemiologie – Aantal gebruikers
In de Europese Unie zien we in de meeste landen een toename qua gebruikers. Samengevat voor
België zien we in de belangrijkste leeftijdsgroep (15 – 34 jaar) dat het gebruik binnen België rond de
Europese mediaan blijft (14 – 15%), hetgeen toch een zorgwekkend cijfer blijft. We laten hier
Romaanse landen (Frankrijk, Italië en Spanje) en Nederland ver voor ons met meer dan 20% gebruik
in deze leeftijdsgroep! Ook in België zien we dat het belangrijkste aandeel komt vanuit de jongste
groep (15 – 16 en ook 15 – 24 jaar), net zoals overal in de Europese Unie. Recente trends zijn niet
beschikbaar, maar de laatste cijfers (2015) duiden op een daling in de jonge leeftijdsgroep, maar
mogelijk nadien (2018) zien we toch een stijging in de algemene populatie.
Epidemiologie – Aantal verslaafden in behandelingsprogramma’s
We zien een sterke stijging de laatste jaren. Deze stijging stabiliseert op dit hoog plateau.
Epidemiologie – Aantal druggerelateerde spoedopnames
Cannabis is één van de belangrijkste oorzaken van spoedopnames! Vooral zien we dit terug in
psychiatrische opnames (kans op psychose door het gebruik van marihuana of hasj).
Gevaren
Er zijn verschillende gevaren gekend van de illegale binnenteelt van cannabis voor de omgeving en
het interventiepersoneel. Denk hierbij aan de risicovolle installaties en situaties; pesticiden; andere
chemicaliën; toxische gassen; en biologische risico’s al dan niet in combinatie met schimmels.
Gevaren – Risicovolle installaties en situaties
Zelden zien we een booby trap. In de politionele databank zien we dit slechts 8 op de 6437 (0.1%)
voorkomen. In 9 op de 6437 gevallen (0.1%) zien we dat er een CO 2-generator is aangetroffen. Vaak
(41 – 44%) zien we dat er elektriciteit wordt afgetapt voor de meter. Dit betekent diefstal van de
elektriciteit voor de meter en is strafbaar! Dit kan achterhaald worden door bijvoorbeeld een brand
die ontstaat doordat de elektriciteit verkeerd is aangelegd. Er zijn veel cannabisplantages ontdekt als
gevolg van een brand in België.
Gevaren – Pesticiden
Wanneer er een cannabisplantage wordt gevonden, kunnen er verschillende pesticiden aangetroffen
worden, denk hierbij aan organofosfaat. Dit zal acetylcholine esterase (AChE) irreversibel inhiberen,
wat erg gevaarlijk kan zijn voor de mens! De rest van de pesticiden die gevonden worden zijn minder
toxisch, maar nog steeds wel erg gevaarlijk.
Pagina 2 van 12