Samenvatting van hoorcollege's van Pathologische Ontleedkunde, gegeven door Prof. Dr. Sciot.
Onderdeel van het vak Ziektemechanismen.
Op basis van het handboek geschreven door Prof. Dr. Sciot.
ZIEKTEMECHANISMEN: SCIOT
1.Ziekte en diagnose
Pathologische ontleedkunde
= bestuderen en diagnosticeren van ziekte obv morfologische/genetische kenmerken
1.1. Wat is een ziekte? Wat is een diagnose? De rol van
histopathologie
1. Door morfologische afwijkingen in weefsels/cellen een ziekte definiëren
2. Behandelende arts een kader geven om correcte behandeling te starten
3. Bestuderen van ziektemechanismen
>95% van diagnose die gesteld worden zijn gebaseerd op morfologisch onderzoek
1.2. Doelstelling van morfologisch onderzoek
Morfologisch onderzoek = hoeksteen van diagnose
MAAR aantal problemen:
o Niet alle ziekteprocessen hebben morfologische kenmerken
o Vaak aspecifiek (bv. infiltratie van lymfocyten in gewricht, verschillende spierziekten, …)
o Correlatie met klinische gegevens nodig
o Representativiteit: juiste biopsie nodig (bv. grote sarcomen kunnen heterogeen zijn)
o Niet alle letsels in gepreleveerd weefsel worden gevonden
o Soms zo vroeg onderzoek dat letsels is prediagnostisch stadium zijn
Vanaf 1850 belangrijke impact op geneeskunde:
Ziekte = verstoring van structuur en functie van cellen
Religieuze - en technische beperkingen + beperkt inzicht van normaal menselijk lichaam + geen inzicht
in ‘elementaire eenheid’ van geneeskunde (DE cel)
Zodiac man: verband ts tekens van dierenriem en bepaalde lichaamsdelen
Doel:
o Tumor of ontsteking of ander proces?
o Welke tumor? Differentiatie? Goedaardig of kwaadaardig?
o Gradering? Stadiëring?
o Als geen tumor: oorzaak? Infectie? Metabole afwijking?
o Type, graad en ernst van letsel? Sluimerende of actieve ontsteking?
! Geef patholoog klinische info
,1.3 methodes in pathologie
Cytopathologie
= diagnose adhv afschrapen van losse cellen van mucosa OF aspiratie met fijne naald
Obv afwijkende kenmerken van cytoplasma en kernen van cellen
Snel, weinig ingrijpend
Sampling errors = staal is op verkeerde plaats genomen
Technische problemen door slechte fixatie, uitstrijkje of bewerking
Interpretatieproblemen = niet alle tumoren laten zich cytologisch diagnosticeren + als diagnose mogelijk is, kan
er nog niets over stadiëring verteld worden
! Morfologische en moleculaire analyse altijd samenhouden
Autopsie
= uitwendige - en inwendige schouwing of sectie
(organen verwijderen, inspecteren en weefselfragmenten fixeren voor microscopisch onderzoek)
Medicolegaal = bij verdachte of gewelddadige overlijdens
= forensische geneeskunde
Gerechtelijke autopsies niet uitgevoerd tenzij bij vordering door parket; geen toelating gevraagd aan familie
Klinisch/ wetenschappelijk = bij overlijden tgv ziekte, controle klinische diagnose, epidemiologie
Enkel indien lijk vrijgegeven werd door parket
In 30%: relevante afwijkingen
300 Overlijden per jaar worden ten onrechte geclassificeerd als natuurlijk dood
, 2.Celpathologie: cellulaire adaptatie als reactie
op celbeschadiging
2.1. Reversibele beschadiging
Beperkte mogelijkheden van cel om te reageren op verschillende prikkels
o Wnr prikkel niet te intens is of niet te lang duurt is cel in staat zichzelf te herstellen
o Langdurige subletale beschadiging van cellen adaptatiereacties van cel in vijandig milieu
Atrofie
= vermindering van afmetingen + functie van cel
Adaptatie van cel door aantal functies af te sluiten: minimaal E-gebruik
Daling AZ-opname + O2-verbruik + eiwitsynthese
Minder aantal mitochondria, ER en cytoplasmatische filamenten
o Verminderde prikkeling van cel (bv. spieratrofie na gips)
o Ischemie + verminderde O2-toevoer
o Onvoldoende aanvoer voedingsstoffen (bv. spieratrofie bij ondervoeding)
o Onderbreking van trofische signalen (= neuraal of hormonaal)
o Chronische beschadiging (bv. atrofie van slijmvliezen in mond en pharynx door roken)
o Veroudering (= mede door ischemie)
o Occlusie van lozingsgang van exocriene klier -> atrofie van kliercel
o Fysiologisch (bv. menopauze)
Hypertrofie
= toename van afmetingen en activatie van cel
Trofische signalen of overdreven functionele belasting
Toegenomen EW-synthese
o Fysiologische hypertrofie (bv. geslachtsorganen tijdens zwangerschap oiv sex
hormonen)
o Verhoogde functionele belasting (bv. hartspier bij chronische overbelasting)
o Overvoeding hypertrofie en -plasie van vetcellen
Hyperplasie
= toename van aantal cellen in weefsel of orgaan
Niet in alle weefsels mogelijk (bv. hartspiercellen kunnen niet delen)
Vaak samen met hypertrofie
o Hormonale stimuli in puberteit en zwangerschap (toename trofische signalen)
o Voortdurende functionele belasting (bv. hypocalcemie en/of hyperfosfatemie: hyperplasie van TSH)
o Chronische irritatie (bv. pseudopoliepen (= hyperplastische mucosa) bij chronische inflammatie darm)
! Pediatrische obesitas: hyperplasie en hypertrofie van vetcellen
Moeilijk om weg te krijgen door extra cellen
Volwassen obesitas: enkel hypertrofie
Metaplasie
= omzetting van 1 celtype in ander (omkeerbaar)
Direct: onmiddellijke transformatie tussen gedifferentieerde cellen
Indirect: herprogrammatie van stamcellen
Barrett slokdarm: 50x meer kans op adenocarcinoom
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eca210. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
