PROBLEMEN VAN DE OUDERE
HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFIE EN NORMALE VEROUDERING
1.1 EVOLUTIE VAN DE LEVENSVERWACHTING
IN BELGIË
Gemiddelde Belgische levensverwachting (in 2014):
- Mannen = 77,95 jaar (78)
- Vrouwen = 82,93 jaar (83)
LEVENSVERWACHTING VOLGENS LEEFTIJD IN HET VLAAMS GEWEST
1
,AANTAL PERSONEN PER LEEFTIJDSGROEP
TOEKOMSTVERWACHTINGEN
- Aandeel en aantal van oudere personen zal sterk toenemen:
o Babyboom na WOII
o Toename van de levensverwachting
o Daling in geboortecijfers
- Aantal “extreem” oude personen (> 85 jaar = ‘vierde leeftijd’) zal sterk toenemen
- Aantal ‘zorgbehoevende’ personen zal sterk toenemen
- Er zal een proportionele toename van het aantal vrouwen zijn (4♀ vs.1♂ op oudere leeftijd)
SOCIO-ECONOMISCHE GEVOLGEN
2010 2060
10.807.000 12.663.000
3,8 inwoners op arbeidsleeftijd per persoon van 2,2 inwoners op arbeidsleeftijd per persoon van
65 jaar en ouder 65 jaar en ouder
Er zullen dus proportioneel steeds meer arbeids-inactieve personen zijn t.o.v. arbeids-actieve personen.
Dat wil dus zeggen dat de arbeids-actieve personen zullen moeten instaan voor meer arbeids-inactieve
personen.
2
,1.2 DEFINITIE VAN VEROUDERING
Belangrijk:
à Er bestaat geen volledige bevredigende definitie van veroudering door:
- Gebrekkige kennis (te weinig opgenomen in wetenschappelijke trials)
- Grote verscheidenheid aan ouderdomsveranderingen (grote interindividuele verschillen)
à Veroudering ≠ verlies van functie (dit is belangrijk want ‘functie’ is één van de belangrijkste
doelstellingen in de geriatrie)
BIOLOGISCHE ASPECTEN VAN VEROUDERING
Cellulaire veranderingen:
- Traag- of niet-delende cellen: à bv. neuronen, hartspiercellen…
o Verminderen in aantal met toenemende leeftijd
o Worden niet vervangen door dezelfde vitale cellen
o Hun verlies zal rechtstreekse gevolgen hebben op functioneel vlak
o Er is stapeling van lipofuscine (= amorf materiaal ~ litteken)
- Snel-delende cellen: à bv. epitheel
+ Cellen met regeneratievermogen: à bv. fibroblasten, hepatocyten
o Hebben toch geen onbeperkte delingscapaciteit
o Delingscapaciteit wordt doorheen het leven deels opgebruikt
o Bij oudere personen geringer delingsvermogen (bv. tragere wondheling)
à Er bestaat een sterk verband tussen DNA-herstelcapaciteit en de maximale levensduur van
diersoorten. Zo zijn er ook bepaalde families die langer leven doordat hun DNA langer ‘gezond’ kan
gehouden worden:
- Mutaties die, spontaan of onder invloed van mutagene factoren, optreden in somatische
cellen in de loop van het leven
- Bij problemen in DNA-herstelmechanismen neemt de gevoeligheid voor mutaties toe
(bv. Xeroderma pigmentosa)
Fouten- en catastrofetheorie
= Fouten in het metabole apparaat overschrijden de capaciteit van de herstelmechanismen:
- Cel kan zicht niet langer in stand houden = ‘catastrofe’ = afsterven van de cel
- Indien de primaire fout zich in het DNA bevindt ontstaat een vicieuze cirkel met meer schade
3
, Vrije radicale theorie
Vrije radicalen = bijproducten van de oxidatieve energiewinning in de cel en reageren brutaal met
willekeurige moleculen in hun omgeving met belangrijke schade (bv. aan DNA)
- Schade aan het DNA kan somatische mutaties geven (link met ‘somatische mutatietheorie’)
Experimenteel:
- Extra kopieën van catalase en superoxide dismutase (beschermingsmechanismen tegen vrije
radicalen) inbouwen in het genoom van een vlieg (drosophila) geeft een langere overleving
- Vergeleken met normaal gevoede dieren zijn deze onder calorieënrestrictie magerder en
hebben lagere waarden voor een aantal risicofactoren (bloeddruk, glycemie, insulinemie en
lipidemie)
à Een efficiëntere energiewinning in de cel = minder vrije radicalen
Telomerentheorie
= Uiteinden van chromosomen zijn opgebouwd uit specifieke DNA-sequenties die zich herhalen:
- Geen coderingsfunctie, maar beschermt het chromosoom tegen beschadiging
- Bij elke celdeling verkort het telomeer à aantal delingen en de veroudering van de cel
- Een van de beschermingsmechanismen tegen maligne transformatie van cellen
- Kwaadaardige cellen vertonen geen inkorting van hun telomeren (bevatten telomerase)
waardoor ze een onbeperkt delingsvermogen lijken te hebben
Veranderingen in de extracellulaire matrix:
à ‘Cross-links’ in collageen en elastine:
- = Niet-enzymatische reactie van glucose met aminogroepen op eiwitten:
à ‘Advanced glycation end products’ (AGE)
- Verbindingen tussen eiwitten via deze coss-links zijn metabool inert en gaan daardoor
accumuleren
- Deze eiwitten hebben een lage turn-over en lange levensduur
- Collageen en elastine zijn het meest gevoelig aan dit proces
à Gevolgen:
- Een verminderd uitzettingsvermogen van arteriën
- Een verminderde soepelheid van pezen en gewrichten
à Diabetes:
- Diabetici meer gevoelig aan AGE cross-linking (omwille van de hogere glycemie)
- Cross-linking op hemoglobine geeft aanleiding tot het ontstaan van hemoglobine A1c
- Diabetes wordt beschouwd als een vroegtijdig verouderingssyndroom
à Preventie:
- Aminoguanidine blijkt in proefdieren de AGE cross-linking te kunnen reduceren
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper notie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.