Samenvatting van de gastcolleges van het vak 'celbiologie partim histologie en cytologie' gegeven door L. Van Kempen en P. Ponsaerts in de 1ste Bachelor Geneeskunde aan de UA. Volledige samenvatting gebaseerd op college slides en eigen lesnotities.
[Meer zien]
Laatste update van het document: 3 maanden geleden
STAMCELLEN
Introductie tot stamcellen
functionele definitie
● stamcellen beschikken over de capaciteit tot zelfhernieuwing = delen en opnieuw stamcel worden
● stamcellen kunnen gedifferentieerde dochtercellen voortbrengen bij deling
→ stamcel op zich is niet functioneel
● stamcellen hebben bij celdeling keuze tot het voortbrengen van één stamcel en één gedifferentieerde
dochtercel = asynchrone deling
Stamcellen evalueren (criteria)
zelfvernieuwing
● extensieve in vitro proliferatie (> 160 populatieverdubbelingen)
● geen oncogene transformatie
● op dit moment enkel aangetoond voor embryonale en neurale stamcellen (zie grafiek)
○ moeilijk te bereiken in lichaam
clonaliteit
● één enkele stamcel moet in staat zijn meerdere stamcellen voort te brengen
● ≠ polyclonale stamcelpopulatie rechtstreeks geïsoleerd uit weefsel
potentie
● totipotent = produceert celtypes van embryonale en extra-embryonale oorsprong
○ bv. bevruchte eicel kan aanleiding geven tot embryo en placenta
● pluripotent = produceert celtypes van alle drie kiembladen
○ bv. blastocyst
● multipotent = produceert celtypes binnen een specifiek kiemblad
○ bv. hematopoëtische stamcel
● unipotent = produceert één specifiek celtype binnen één kiemblad
○ bv. huidstamcel
Celdeling
● stamcel
, ○ zelfvernieuwing
○ deelt zelden
○ grote potentie
● progenitorcel = voorlopercellen
○ tussenstadium
○ multipotent
○ deelt snel
○ geen (lange) zelfhernieuwing
● gespecialiseerde cel
○ cel of weefselfunctie
○ geen deling
Nut van stamcellen
weefselonderhoud: georganiseerde balans tussen zelfhernieuwing en differentiatie van stamcellen
● zelfhernieuwing: behoud van stamcelreservoir
● differentiatie: vervanging van oude/beschadigde weefselcellen
voorbeeld: hematopoietische stamcellen (HSC)
● zelfhernieuwing van HSC geeft nieuwe HSC om toekomstige hematopoiese te ondersteunen
● differentiatie van HSC resulteert in het ontstaan van snel prolifererende hematopoietische
progenitorcellen (HPC), die vervolgens alle bloedceltypes kunnen produceren
Adulte stamcellen
afhankelijk van het ontwikkelingsstadium verschillende types stamcellen
● primordial germ cells
○ ontwikkelen onafhankelijk van kiembladen
○ vormen later gameten
● placental stem cells
○ bron van stamcellen → invriezen als donor aan andere kindje
○ niet gebruiken bij ziekte op jonge leeftijd (aangeboren)
○ te weinig voor adult
● adulte stamcellen = stamcellen voorkomend na de geboorte
○ komen voor in bijna alle weefsels
○ dragen bij tot natuurlijke weefselvernieuwing en/of herstel na beschadiging
Klinische toepassing van hematopoietische stamcellen
Severe Combined Immune Deficiency (SCID)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katovandenbroucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
