Inhoudsopgave
Les 1: Inleidende les..............................................................................................3
Hoe aan kwalitatief onderzoek doen?............................................................................3
Beslissingen................................................................................................................... 3
Wat gaan we bestuderen?........................................................................................... 3
Beslinssingen over lezen............................................................................................. 3
Beslissingen over onderzoekskader............................................................................4
Beslissingen over onderzoeksdoelstellingen...............................................................4
Beslissingen over onderzoeksvragen..........................................................................5
Beslissingen over onderzoeksplaats...........................................................................5
Beslissingen over onderzoeksveld..............................................................................5
Beslissingen over onderzoekstechnieken...................................................................6
Beslissingen over betrouwbaarheid............................................................................6
Beslissingen over timing............................................................................................. 6
Beslissingen over pilootstudies...................................................................................6
Les 2: Inleidende les bij introductie van de oefeningen........................................7
Situering: Stationsbuurt Gent Sint-Pieters....................................................................7
Projectgebied Gent Sint-Pieters.....................................................................................7
Ruimer opzet van het onderzoek....................................................................................8
Probleemstelling......................................................................................................... 8
Doelstelling................................................................................................................. 9
ZIEL: Toelichting opdracht studenten...........................................................................9
Doelstelling................................................................................................................. 9
Centrale vraagstelling.............................................................................................. 10
Onderzoeksmethodologie......................................................................................... 10
Interpretatief onderzoek........................................................................................... 10
Toelichting 6 onderzoeksporen en concrete details oefeningen.................................13
..................................................................................................................................... 14
Les 3: Les over inhoudsanalyse en kwaliteitscriteria van onderzoek..................15
Kwalitatieve inhoudsanalyse........................................................................................15
Conventionele inhoudsanalyse.....................................................................................16
Gerichte inhoudsanalyse..............................................................................................17
Summatieve inhoudsanalyse........................................................................................17
Samenvatting............................................................................................................... 18
Voorbeeld..................................................................................................................... 18
Formuleren van de onderzoeksvraag........................................................................18
Selecteren van de te analyseren data.......................................................................19
, Definiëren van de categorieën en codeerproces uitzetten.......................................19
Implementeren van het codeerproces en analyseren van de bevindingen...............21
Bepalen van de betrouwbaarheid – kwaliteitscriteria van onderzoek......................22
Les 4: Les over ethiek van onderzoek..................................................................24
Situering: ethiek in de FPPW.......................................................................................24
Algemeen Ethisch Protocol.......................................................................................24
Algemeen/Specifiek Ethisch Protocol.......................................................................24
Specifiek Ethisch Protocol........................................................................................24
Verschillende dimensies van ethiek.............................................................................25
Procedurele ethiek.................................................................................................... 25
Geleefde ethiek......................................................................................................... 26
Les 5: discoursanalyse.........................................................................................44
Een kleine voorgeschiedenis........................................................................................44
Structuralisme.......................................................................................................... 44
Post-structuralisme................................................................................................... 45
Archeologie van kennis............................................................................................. 45
New literacy studies................................................................................................. 46
Conversation analysis............................................................................................... 46
Poging tot definitie....................................................................................................... 47
Doel van discoursanalyse.......................................................................................... 48
Discours analyse: 3 stappen.........................................................................................48
Functioneel – Speech Act Theory..............................................................................48
Constructie – Retoriek.............................................................................................. 50
Variatie – Interpretatieve repertoires.......................................................................53
Soorten data................................................................................................................. 59
Voorbeelden................................................................................................................. 59
Slot............................................................................................................................... 61
,Les 1: Inleidende les
Hoe aan kwalitatief onderzoek doen?
Als je onderzoek doet, moet je voortdurend beslissingen nemen
Continue proces van reflectie: je krijgt opdracht, je gaat ermee aan de
slag, je moet nadenken wie je gaat bevragen, hoe je dat gaat doen, welk
perspectief nemen we,.. (rijkdom aan beslissingen)
Bij nemen van beslissingen speelt ethiek een rol. Je zal soms beslissingen
nemen, waardoor je bepaalde dingen niet kan doen. (vb schrik van hond -
> interview bij iemand die grote hond heeft?)
-> heeft te maken met je eigen leven, met wat er voordien in je leven is
gebeurd, je opvoeding, je rugzak,..
Handig hulpmiddel: onderzoekslogboek. Van bij begin een
onderzoeksboek bijhouden (vb met foto’s). Helpt om je verhaal te maken
en om terug te gaan naar de beslissingen (waarom heb ik een bepaalde
vraag gesteld, had ik die vooaf voorbereid en welk verslag maak ik
daarvan?). Je kan niet met 20 in een klas gaan observeren, je moet dus
verslag aan elkaar kunnen geven.
Alles wat je doet is belangrijk!
Beslissingen
Wat gaan we bestuderen?
Stad etnografisch onderzoek: wat ga je nu bestuderen?, wat betekent dit?
En kan je hier je passie in vinden? Wie is gepassioneerd in wat (vb
iemand die graag foto’s neemt, tekenaar, )
• Denken over uw positie: wordt geen kopie van andere, denk na over
wie je zelf bent.
• Kwalitatief onderzoek heeft probleem met scheiding tussen
fundamenteel en toegepast/praktisch onderzoek: wij doen
fundamenteel onderzoek, maar er zitten ook praktische elementen
in (vb hoe kijkt groep kinderen naar buurt, hoe gaat iemand die
daar al lang woont om met alle nieuwe zaken) -> we ontdekken
praktische dingen, maar via discoursanalyse komen we ook tot
fundamenteel onderzoek.
Beslinssingen over lezen
• We gaan literatuur doornemen. Het boeiende bij kwalitatief
onderzoek is dat je nooit kan stoppen met lezen. Goed kwalitatief
onderzoek zorgt ervoor dat je blijft lezen door de vele antwoorden
waar je niks rond hebt en verder op zoek naar wilt gaan.
• Je krijgt heel veel informatie binnen, wat enorm overweldigend kan
zijn. Je kan dus gaan nadenken om bijvoorbeeld een schema te gaan
maken (mindmaps, schema, overzichten). Je moet kunnen beslissen
, wat je behoudt van informatie en wat je weglaat. Probeer alles als
onderzoeksmateriaal te zien.
• Er zijn verschillende richtingen. Die richtingen helpen ons om na te
denken
Beslissingen over onderzoekskader
• Intrepretivism: zitten antropologen die zoeken naar dikke
beschrijvingen. Je gaat dus langs ene kant feiten vaststellen en info
verzamelen en je gaat dan verder naar motieven, contexten,
situeringen van alles wat je verzameld hebt. Je bent interpretaties
aan het maken en er zullen lijnen ontstaan waar die ervaringen
kristaliseren.
• Grounded theory: meest kwantitatieve van kwalitatieve. Die werken
heel gestructureerd (vb boomstructuren) waarbij je verbindingen
ziet tussen bepaalde fenomenen. Je gaat categorieën zien ontstaan
de je met elkaar in verband brengt. Die hebben ervoor gezorgd dat
je vanuit gegevens die je ontdekt (vb uit stationsbuurt) komt tot een
lokale theorie.
-> aan eind van oefeningen zou je lokale theorie moeten hebben.
• Actieonderzoek: waar mensen proberen om realiteiten te
veranderen. Proberen mensen waarmee je onderzoek doet zoveel
mogelijk te betrekken, mensen gaan empoweren. (vb we gaan met
groep vrouwen werken en aan het einde van onderzoek gaan die
vrouwen meer empoweren, meer voor zichzelf spreken, mee
verandering dragen,..). Boeiend om te doen, maar opletten dat je
niet teveel actie doet waardoor je vergeet aan onderzoek te doen
(vb protesten, pamfletten,..)
• Verhalen, narratieven die mensen vertellen. Mensen die hebben
natuurlijk naast feit dat ze privé levensverhaal hebben, mixt met je
woont in buurt en wat betekent dat voor hen. Bepaalde wijken
zullen positievere connotatie hebben dan andere wijken (labelen!).
Er komen bepaalde verhalen die vertrekken vanuit privé ervaringen
en dat mixt zich met publieke en daar ontstaan mythes, naïeve
theorieën en vaak gekoppeld aan hele mooie verhalen.
Er zijn veel opties van kwalitatief onderzoek!
Beslissingen over onderzoeksdoelstellingen
• Belangrijke vraag als je onderzoek doet is de vraag naar de impact:
- Zo zullen er bijvoorbeeld mensen zijn die je
onderzoeksrapport kunnen gebruiken op politiek,
administratief,.. niveau.
- Goed nadenken wat er met jou onderzoek gedaan kan
worden, welke impact dit heeft.
- Er zal ook impact zijn op jullie denken (welke methode heb je
gebuikt).
