Uitgebreide, gestructureerde samenvatting van het onderdeel Algemene Pathologische Ontleedkunde van het vak Ziektemechanismen gedoceerd door Professor Sciot. Vlot geslaagd in eerste zit door deze samenvatting!
ALGEMENE PATHOLOGISCHE
ONTLEEDKUNDE (PROFESSOR SCIOT)
HOOFDSTUK I: ZIEKTE EN DIAGNOSE
Pathologische ontleedkunde => bestuderen en diagnosticeren van ziekten
• Gebruiken morfologische kenmerken van de ziekte
• Niet alle ziekten gaan gepaard met structurele afwijkingen die met
morfologische methoden benaderd kunnen worden
• Morfologie: niveau van cellen, weefsels, organen en macromolecules
A. WAT IS EEN ZIEKTE? WAT IS EEN DIAGN OSE? DE ROL VAN DE HISTOPATHOLOGIE
Ziekte
• Entiteit van suboptimaal functioneren
Diagnose en diagnosticeren
• Proces, zoektocht of strategie om klacht van de patiënt te interpreteren naar de
identificatie van ziekte
• Eindpunt van de zoektocht naar wat er met de patiënt scheelt = ziekte
benoemen
Pathologisch anatomisch onderzoek is cruciaal in het bereiken van een diagnostisch
eindpunt => aantal beperkingen:
• Niet alle ziekteprocessen hebben morfologische (pathologisch anatomische)
uitdrukkingsvormen
• Morfologische uitdrukkingsvormen leiden niet noodzakelijk tot een specifieke
diagnose
o Sommige letsels komen bij veel aandoeningen voor
1
, ▪ Correlatie met klinische gegevens is essentieel!
• Probleem van representativiteit
o Weefsel moet op de juiste plaats genomen worden
o Kleine naaldbiopsie in groot sarcoom => sarcoom kunnen zeer
heterogeen beeld vertonen => informatie uit de punctie kan onvolledig
zijn
• Niet alle letsels die aanwezig zijn in het gepreleveerde weefsel worden
gevonden
o Tumor inblokken en van elke blok 1 coupe maken => slechts 0,1% van de
tumor onderzocht
o Naarmate letsel kleiner is, wordt de trefkans kleiner
o Kans dat tumorcellen ontdekt worden bij cytologisch onderzoek in staal
met 106 cellen is groter naarmate ze:
▪ Meer aberrant zijn t.o.v. de andere cellen
▪ In groepje liggen
▪ Onderzoeker beter getraind is
• Soms is onderzoek te vroeg => de letsels komen in een prediagnostisch stadium
voor
o Bepaalde beeldvormingstechnieken (NMR) kunnen zeer vroegtijdige
letsels in de hersenen detecteren zonder duidelijk histopathologisch
substraat
o Bij screeningsonderzoeken: voorstadia gevonden van aandoeningen die
men niet kan interpreteren
B. DOELSTELLING VAN HET MORFOLOGISCH ONDERZOEK
Patholoog-anatoom probeert volgende vragen te beantwoorden:
• Is er tumor aanwezig of is het letsel een ontsteking of een ander proces?
• In geval van tumor: is dit een goedaardige tumor of een kwaadaardige tumor?
• Om welke tumor gaat het en wat is zijn graad van differentiatie?
o Belangrijk voor de keuze van behandeling en prognose
• Welk stadium van uitbreiding of uitzaaiing van de tumor?
o Belangrijk in nabehandeling en prognose
2
, • Indien geen tumor, wat is de etiologie (oorzaak) van het letsel? Infecties door
bacteriën, virussen, nederzetting van endogene/exogene materialen,
beschadiging door metabole afwijkingen?
• Type, graad van activiteit en/of ernst van het letsel? Is dit een sluimerende
ontsteking of een actieve?
o Belangrijk voor type behandeling
o Actieve ontstekingen beantwoorden beter aan behandeling
• Graad van vordering van schade en graad van omkeerbaarheid van schade?
o Belangrijk voor type behandeling en prognose
C. METHODES IN DE PATHOLOGIE
Morfologische onderzoeken
• Vertrekken van een staal dat macroscopisch of microscopisch onderzocht wordt
=> staal kan bestaan uit:
o Losse cellen (cytologie)
o Klein weefselfragment (biopsie)
o Weefsel of orgaan verkregen door operatie (resectiespecimen)
o Volledig lichaam na overlijden (autopsie)
• Elk type onderzoek heeft zijn beperkingen
• Advies van de patholoog anatoom is essentieel bij het kiezen van de beste
strategie
C.1 CYTOPATHOLOGIE
RELEVANTIE
Door afschrapen van cellen van een mucosa of door verzamelen van cellen uit een
weefsel d.m.v. Aspiratie via fijne naald => diagnosen stellen (overwegend van tumoren)
• Gebruik makend van:
O Afwijkende kenmerken van cytoplasma en kernen van cellen die deel
uitmaken van tumoren
VOORDELEN EN NADELEN VAN CYTOLOGIE
Beperkt tot:
• Staal dat verkregen wordt
• Ogenblik waarop staal verkregen wordt
Problemen die kunnen ontstaan:
3
, • Sampling errors:
o Staal is op verkeerde plaats genomen, punctie bevat geen cellen van
het letsel
• Technische problemen:
o Staal is niet goed gefixeerd, uitgestreken of bewerkt
o Vermijden? Instructies vragen aan patholoog!
• Interpretatieproblemen:
o Niet alle tumoren laten zich diagnosticeren d.m.v. Cytologisch onderzoek
o Mogelijk dat kenmerkende cellen niet opgemerkt werden in het staal
o Indien diagnose gesteld kan worden => meestal weinig informatie over
stadiëring van het letsel
Cytologisch onderzoek uitgevoerd door een ervaringen cytoloog
• Weinig ingrijpend en betrouwbaar screeningsonderzoek
C.2 HISTOPATHOLOGIE
Weefsels verkregen door:
• Prelevaties tijdens diagnostische ingrepen d.m.v. Biopsietang of naald
O Resectie van 1 of meerdere organen of delen van organen
(resectiestukken)
Resectiestukken
• Eerst macroscopisch onderzoek
• Uit orgaan worden prelevementen genomen die verder bewerkt worden
C.3 AUTOPSIE
= lijkschouwing
Bestaat uit:
• Uitwendige schouwing
• Inwendige schouwing of sectie
o Organen worden uit het lijk verwijderd, geïnspecteerd en
weefselfragmenten worden gefixeerd voor microscopisch onderzoek
Na autopsie:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gnk27. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,34. Je zit daarna nergens aan vast.
