Bevat alle informatie uit het volledige vak, diepgaande uitleg en begrijpbare verduidelijkingen van moeilijke delen uit het vak. Volledig gestructureerd volgens de lessen van het vak.
Hoofdstuk 2: Basis IS-LM-AD model
In dit hoofdstuk ontwikkelen we het fundamentele analytische kader voor mon-
etaire analyse. We bestuderen hoe de reële en monetaire sector samenhangen
via de IS- en LM-curve, en hoe dit leidt tot de geaggregeerde vraagcurve
(AD). Bijzondere aandacht gaat naar de rol van de natuurlijke reële rente en
de implicaties van de zero lower bound.
1 IS-Curve
1.1 Definitie
• IS-curve: Toont alle combinaties van reële rente (r) en reële output (Y ) waarbij
de goederen- en dienstenmarkt in evenwicht is (totale productie = totale vraag).
• In een gesloten economie:
Y =C +I +G
S=I
– Consumptie (C) hangt positief af van beschikbaar inkomen.
– Investeringen (I) hangen negatief af van de rente.
– Sparen (S) hangt positief af van de rente en het inkomen.
1.2 Eigenschappen
• Negatief hellende curve: Hogere rente leidt tot lagere output en vice versa.
• Verschuivingen:
– Rechtsverschuiving: Toename in investeringen of consumptie bij hetzelfde
inkomen (bijv. stijging verwacht inkomen, verlaging belastingen).
– Linksverschuiving: Afname in investeringen of consumptie bij hetzelfde inkomen.
1.3 Open Economie
• Inclusief export (X) en import (M):
Y =C +I +G+X −M
1
, • IS-curve voor open economie is steiler dan voor gesloten economie vanwege
lagere multiplicator (deel van vraag vloeit naar import).
• Effecten van wisselkoers:
– Depreciatie: Meer export, minder import → IS-curve verschuift naar rechts.
– Appreciatie: Minder export, meer import → IS-curve verschuift naar links.
1.4 Algebraïsche afleiding
Basisvergelijkingen voor consumptie en investeringen worden gecombineerd om de IS-
curve in termen van r en Y af te leiden.
1.4.1 Helling van IS-curve
dr cr + i r
=−
dY 1 − cy
• Negatieve helling.
• Steiler bij lagere rentegevoeligheid van consumptie/investeringen.
• Vlakker bij hogere marginale consumptiequote.
2 Geldaanbod en de LM-Curve
2.1 De Centrale Bank en de Geldbasis
• Balans van het Eurosysteem:
MB = C + R
Waar:
– C: Cash geld in omloop.
– R: Bankreserves bij de centrale bank.
• Geldcreatie door de Centrale Bank:
– Middelen:
∗ Leningen aan banken.
∗ Aankoop van obligaties (bijv. Kwantitatieve Versoepeling - QE).
∗ Aankoop van buitenlandse reserves.
– Controle: Centrale bank controleert de geldbasis volledig en kan deze aan-
passen via open marktoperaties.
2
,2.2 Geldcreatie door de financiële sector
• Mechanisme van geldcreatie:
– Deposito’s en Leningen: Banken creëren geld door leningen te verstrekken,
wat leidt tot nieuwe deposito’s.
– Fractioneel Bankieren: Banken houden slechts een fractie van deposito’s als
reserves, waardoor het geldvermenigvuldigingsproces plaatsvindt.
• Multiplicatorformule:
∆R
∆D =
r
Waar:
– D: Totale deposito’s.
– R: Reserves.
– r: Reservepercentage.
2.3 Geldbasismultiplicator
Definities
• Vereiste Reserves (RR): Verplicht gehouden door de centrale bank.
• Vrije Reserves (ER): Overige reserves aangehouden door banken.
• Currency Ratio (c): Kasgeld ten opzichte van deposito’s door het publiek.
3. Verhoogde Currency Ratio (c): Verlaagt multiplicator.
3
, Praktische Relevantie
• Centrale banken kunnen het reservepercentage controleren, wat direct invloed heeft
op de geldhoeveelheid.
• Veranderingen in de multiplicator kunnen de geldhoeveelheid beïnvloeden, naast
veranderingen in de geldbasis.
2.4 Geldhoeveelheid en Krediet: De Kip of het Ei?
• Theoretische vs Praktijk:
– Textbook: Geldbasis leidt tot deposito’s via kredietverlening.
– Praktijk: Kredietverlening creëert deposito’s, waarna banken basisgeld aan-
vullen.
• Implicaties:
– Banken beslissen over leningen op basis van kredietvraag en rente, wat de
geldbasis beïnvloedt.
– Centrale bank’s monetaire beleid moet hierop afgestemd zijn.
2.5 Lender of Last Resort en Financiële Stabiliteit
• Liquiditeitsproblemen:
– Fractioneel bankieren kan leiden tot bank runs als teveel deposito’s tegelijk
worden opgehaald.
– Centrale bank treedt op als lender of last resort om liquiditeit te verschaffen
en een financiële crisis te voorkomen.
• Financiële Crises:
– Voorbeelden zoals de financiële crisis van 2008-2009 tonen het belang van cen-
trale banken bij het ondersteunen van niet-traditionele financiële instellingen
(schaduwbanken).
• Macroprudentieel Toezicht:
– Centrale banken gebruiken aanvullende instrumenten zoals kapitaalbuffers en
loan-to-value ratio’s om financiële stabiliteit te waarborgen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DeSamenvattendeMan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,34. Je zit daarna nergens aan vast.
