Samenvatting voor examen inleiding tot het recht, examen onderdeel Product en Professionalisering. Voornamelijk gebaseerd op de lessen en de powerpoints van Sigrid Pauwels, met verduidelijking uit het boek.
INLEIDING TOT HET RECHT
DEEL 1: INTRODUCTIE, WAT IS RECHT? LES 1
1.1 KENMERKEN EN DEFINITIES
× Recht is overal
o Wat mag, moet en niet mag w door recht geregeld
o Recht onderverdeeld in specifieke rechtstakken, vb:
§ Grondwettelijk recht
§ Persoonlijk- en familierecht
§ … (meer in hoofdstuk 1.3)
× Doel: de samenleving ordenen
o Duidelijkheid over wie wat mag doen en met welke middelen
§ Maw. de bevoegdheid om op te treden met middelen (goederen, gelden en rechten)
× Wordt opgelegd door de samenleving
o Alleen als wettelijke procedures zijn nageleefd, kan wet toepassing vinden en afdwingbaar worden
× Handhaving: naleving vh recht kan w afgedwongen
o Vb. religieuze regels:
§ Regelen wijze waarop iemand van zijn rechten en vrijheden gebruik behoort te maken
§ Enkel geldend voor zij die ze vrijwillig volgen
o Anders bij rechtsregels: wel afdwingbaar (= niet-naleving zal gevolgen hebben)
§ Naleving daarvan door:
• Structuren en instellingen
• Procedures die burgers mogelijk maken om recht af te dwingen of schending ve
recht te beteugelen (al dan niet met “arm der wet”)
1.2 SOORTEN REGELS
× Gedragsregels: ordenen gedrag vd leden in samenleving
o Door vastleggen v Subjectieve rechten: hun bevoegdheden om over middelen te beschikken
o Rechtspersonen: menselijke personen of - groepering aan wie rechten toekomen
o Instellingen en procedures voor toepassing en afdwinging (indien niet aan regels w gehouden)
o Instellingen en procedures voor wijziging vh recht
1.3 DEFINITIE VH RECHT
Essentiële kenmerken vh recht:
× Wat? Geheel v regels (gedragsregels, regels die instellingen en procedures voorzien voor
toepassing, afdwinging wijziging vd bestaande regels)
× Waarom? Ordenen vd maatschappij
× Wat als? Overtreding/niet-naleving w gesanctioneerd door wettelijk systeem van sancties
× Van waar? Opgelegd door maatschappij, via vertegenwoordigers
1
,1.4 OBJECTIEF RECHT VS SUBJECTIEVE RECHTEN
Objectief recht:
× Algemene abstracte bewoordingen (kwaliteit v regelgeving, wetstechniek)
× Los van concrete personen (rechtssubjecten) en situaties waarop ze van toepassing zijn
× Rechtsregels (gedrags-, afdwings- en wijzigingsregels)
Subjectieve rechten
× Een in het rechtssysteem erkende bevoegdheid (om naar eigen goedkeuring bepaalde handelingen te stellen)
× Telkens als objectieve rechtsregels toepassing vinden in concrete situaties en personen
1.5 NATUURLIJKE PERSONEN EN RECHTSPERSONEN
Rechtssubjecten: dragers van subjectieve rechten en juridische verplichtingen -> 2 soorten:
× Natuurlijk persoon: mens v vlees en bloed
o Met reeks eigenschappen: naam, nationaliteit, adres, burgerlijke stand, handelingsbekwaamheid
× Rechtspersonen: groeperingen, organisaties, juridische constructie met specialiteit (vb. vennootschap)
Rechtsobject: vwp waarover rechtssubjecten (personen) hun hun subjectieve rechten knn uitvoeren
STURING PROFESSIONALISME
Normatieve kaders kennen: alles wat niet veboden is mag?
VERBOD OP RECHTSMISBRUIK
× Ontwikkeld in de rechtsspraak vh Hof van Cassatie
× Algemeen rechtsbeginsel
× Rechtsmisbruik
o Oogmerk te schaden: subjectieve rechten gebruiken met als enige bedoeling een ander te schaden
o Afwezigheid van belang: Bij keuze tss 2 manieren om rechten uit te oefenen, niet de meest
schadelijke kiezen
o Abnormale rechtsuitoefening: recht uitoefenen op wijze die “kennelijk grenzen vd normale
uitoefening ve recht door voorzichtig en bezorgd persoon overschrijdt”
× Sanctie: herstel in natura en/of schadevergoeding
: bevoegdheden om over middelen te beschikken, rechtssubjecten leiden deze rechten af uit objectieve rechtsregels
POLITIEKE RECHTEN:
× Rechten tussen burger/bedrijven en de overheid w uitgeoefend en opeisen
1. Politieke vrijheden: verlenen onaantastbare vrijheid aan burgers (vrije meningsuiting, …)
2. Participatierechten: verlenen mogelijkheid om deel te nemen aan overheidsbeleid (=politieke r.)
3. Sociaal-economische rechten: verlenen het recht vd overheid om financiële tegemoetkomingen
of bepaalde diensten te vragen
è Meestal onrechtstreekse financiering : laatste geval is vorm v herverdeling vd vermogens
BURGERLIJKE RECHTEN:
× Rechten tussen burgers/bedrijven onderling
× Persoonlijkheids-en familierechten, zakelijke rechten, contractuele- en vorderingsrechten, intellectuele
rechten
2
, × Extra- vs patrimoniale rechten:
o Extra patrimoniale rechten: gaat over dingen zonder financiële waarde, niet verkoopbaar of op
andere manier overdraagbaar noch tijdens leven of na de dood
§ Zijn familie- en persoonlijkheidsrechten en eindigen bij dood van titularis (vb. rechten uit
huwelijk, afstammeling, …)
o Patrimoniale rechten: vermogensrechten
§ Betrekking op economische goederen die verhandelbaar zijn
§ Eindigen niet altijd met de dood vd titularis maar gaan over op diens erfopvolgers
§ Patrimonium (vermogen) ve persoon = alle patrimoniale rechten ve persoon – patrimoniale
verplichtingen (schulden)
• In recht ook gezien als geheel v rechten en plichten ve
persoon (dus niet enkel actief maar ook passief)
HIËRARCHIE DER NORMEN
STAATSTRUCTUUR BELGIË
Verleden: de Eenheidsstaat
× Nadruk op belang ve gecentraliseerd gezag (+- politieke filosofie in EU)
× Belgische Grondwet (1831)
o Reactie op ingewikkelde versnipperde structuren uit feodale verleden
(vb. tolbarrières, privileges, …)
o = compromis: sterk centraal gezag + ruime autonomie voor steden en gemeenten
o Bevoegdheid v provincies was eerder beperkt
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louizavw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
