Examenvragen genetics
Chromosomale aandoeningen
Wat zijn pseudo-autosomale regio’s?
Pseudo-autosomale regio’s (PARs) zijn korte homologe regios tussen X en Y. Ze gedragen zich zoals een
autosoom en recombineren gedurende meiosis, crossing over is ook beperkt tot deze regio’s. Aangezien
ze hetzelfde zijn bij vader en moeder worden ze doorgegeven alsof het autosomen zijn ookal liggen ze op
sex chromosomen. Deze genen ontsnappen X-inactivatie. SRY-gen kan op X terechtkomen bij slechte
crossover of er kan een Y chromosoom zijn zonder SRY-gen omdat dit gen dichtbij deze regio zit.
Wat betekent reciprocal bij translocaties?
Een translocatie is een uitwisseling van chromosomale segmenten tijdens crossover tussen niet-
homologie chromosomen. Wanneer dit reciprocal is betekent dit dat er geen informatieverlies is.
Man met 46XX karyotype, welk genetisch defect?
Crossover van genetische informatie tussen de pseudo-autosomale regio’s in zowel het X als Y
chromosoom tijdens de meiose in de man. Dit kan ervoor zorgen dat er een Y-chromosoom ontstaat
zonder het SRY-gen (dit zorgt voor mannelijke ontwikkeling) en een X chromosoom dat wel een SRY-gen
bevat. Zo kan er een XX-man ontstaan alsook een XY-vrouw.
Downsyndroom
Trisomie 21 (bekend als Downsyndroom) is een aandoening waarbij iemand een extra chromosoom 21
heeft. Dit kan door puur toeval komen door een slechte splitsing van de chromosomen tijdens meiose
(sticky chromosomen vaker bij oudere moeders), mitose door gonodaal mosaicisme of door Robertson
translocatie. Het zorgt voor typische uiterlijke kenmerken, een hoger cardiaal risico en een hoger risico
op Alzheimer.
Door non-disjunctie in de meiose of mitose zal er geen correcte scheiding van chromosoom 21
plaatsvinden waardoor 1 van de dochtercellen geen chromosoom 21 bevat en de andere 2. Als met deze
cel de bevruchting plaatsvindt zal er dus een extra chromosoom 21 aanwezig zijn. Bij de andere zal een
monosomie 21 zijn dat incompatibel is met leven. Notatie van trisomie 21: 47 XY, +21 Numerical
anomalie
Door Robertsonian translocation tussen 2 acrocentrische chromosomen (chromo 21 is acrocentrisch).
Dit zijn chromosomen die satelliet DNA bevatten en waarbij er door het verlies van de satellieten een
fusie ontstaat tussen de 2 chromosomen die dan 1 centromeer gemeenschappelijk hebben. Dit is een
vorm van unbalanced translocation aangezien er een deel van het DNA verloren gaat (het satelliet DNA).
Bij de meiose zal dit ervoor zorgen dat er de mogelijkheid bestaat om zowel chromosoom 21 als de fusie
van chromosoom 21 met een ander acrocentrische chromosoom te krijgen die na bevruchting
aanleiding geven tot een ongebalanceerde trisomie 21. Er zijn 2 normale chromosoom 21 en dan een
fusie van een extra chromosoom 21 aan een ander acrocentrische chromosoom. Wordt genoteerd als
47 XY, t(?;21) Structural anomalie
, Multifactoriële ziekten
Beschrijf de factoren en situaties die incidentie en herhalingskans
(recurrence risk) van multifactoriële aandoeningen bepalen.
• Omgeving (bv. behandeling met foliumzuur voor spina bifida)
• Prevalentie in populatie (is de populatie dichter bij threshold?)
• Consanguinity (ouders die gerelateerd zijn aan elkaar)
• #familieleden met de ziekte en de ernst hiervan
• Geslacht (bv. hogere kans bij mannen op pylorusstenose)
• Ongeluk
Pylorusstenose, meisje minder kans dan jongen dus als zus al
pylorusstenose heeft, toekomstige broer meer kans, waarom?
Pylorusstenose (pylorushypertrofie) komt algemeen vaker voor bij jongens aangezien zij een lagere
threshold hebben om de ziekte te ontwikkelen. Het ontwikkelen van de ziekte is afhankelijk van genetica,
omgeving en ongeluk. Als het blijkt dat een meisje de ziekte heeft, zal een jongen meer kans hebben
doordat zij dezelfde omgeving hebben en ook een kans op hetzelfde genotype maar minder genetische
contributie en ongeluk nodig hebben om hun threshold te bereiken.
X-gebonden aandoeningen
Geef 3 of 4 specifieke eigenschappen van X-gebonden erfelijke
aandoeningen.
• Oververving (moeder-kind) is afhankelijk van het geslacht (recessieve aandoeningen)
o Mannen hebben XY dus mutatie op het X-chromosoom zal leiden tot expressie
dus komt vaker voor bij mannen. Zij kunnen de ziekte dus ook niet doorgeven
aan dochters.
o Vrouwen hebben XX waarbij X-inactivatie optreedt dus mutatie moet aanwezig
zijn op beide chromosomen om tot expressie te komen. Als er op slechts 1 X
een mutatie is zal de vrouw een drager zijn en geen tot milde symptomen
hebben.
• Oververving (moeder-kind) is afhankelijk van het geslacht (dominante aandoeningen)
o Vrouwen hebben een ander X chromosoom om symptomen te beperken
afhankelijk van de X-inactivatie, wanneer de ziekte ernstig is zullen mannen dus
een erger fenotype hebben dan vrouwen.
• Vaak invloed hebben op de intelligentie omdat veel genen die betrokken zijn bij
cognitieve functies op het X-chromosoom liggen
• Mannen kunnen deze aandoeningen niet doorgeven aan zonen, maar geven het wel
altijd door aan dochters waardoor deze altijd drager zullen zijn bij recessieve
aandoeningen en de ziekte altijd zullen ontwikkelen bij dominante aandoeningen. De
dochters hebben ook nog kans om een extra gemuteerd X-chromosoom van hun
moeder te erven. Dit zorgt voor een hogere prevalentie van dominante X-gebonden
aandoeningen bij vrouwen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nessie81. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
