Samenvatting

Samenvatting Mondiale processen in historisch perspectief

0 keer verkocht

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Vak dat is gegeven door verschillende professoren en lesgevers Het deel over de Islam en het Ottomaanse Rijk is in het ENGELS geschreven, omdat het een Amerikaanse professor was. Zeer volledige samenvatting van alle lessen.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 79 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 16 augustus 2024
Aantal pagina's 79
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

Mondiale processen samenvatting (lessen+notities) IP

Les 1: inleiding (16/02)

1. Derde wereld in historisch perspectief

Derde wereld
- Jaren 1980
- Curriculum sterk eurocentrisch

2. Mondiale processen

3. Geschiedenis: West vs. the rest

Westen: geen geografisch gegeven

Geschiedschrijving als project van de Westerse Verlichting
- Focus op Westen
- Nationale geschiedschrijving

Begin: Oude Nabije Oosten – Griekenland, Rome
- Niet het ‘westen’
- Wel grote invloed
Europa en later het Westen (EU+VS)

Plaats van niet-Europese samenlevingen
- Vergelijkende Beschavingsgeschiedenis, antropologische benadering, geschiedenis in
verhouding tot het Westen

De Baets: ‘de figuranten van de geschiedenis’ (1994)
- Geschiedenis volgt niet altijd het Europese standaardverhaal
- Bv. China: vroege stedelijke beschavingen, keizerlijke dynastieën en pas in 19 de eeuw
Westerse inmenging, nationale revolutie, Communisme (wel wisselwerking met
Westen)

Recente geschiedenis voor grote delen van de wereld bepaald door koloniale verhoudingen
- 16de eeuw: Europese overzeese expansie – kolonisatie Amerika – transatlantische
slavenhandel – handel met Azië
- 18de-19de eeuw: kolonisatie/imperiale invloed in Azië
- Kolonisatie Afrika
- 1945-1970: dekolonisatie

Postkoloniale periode: westerse dominantie blijft bestaan
- Kapitalistisch ‘modern’ wereldsysteem
- Modernisering, ontwikkeling, democratisering?

1

, 4. Moderniteit in mondiale context
4.1. Wat is modern? (2 definities)

Charles Taylor
- Kan iets heel positief zijn, maar er is ook een keerzijde

Ferguson
- Moderniseringstheorie
- Pakket dat je kunt inzetten om te moderniseren
o Sterk in jaren ’50 en ‘60
- Voorwaarde voor modernisering
o Industriële economie
o Wetenschappelijke technologie
o Democratie
o Seculier wereldbeeld

4.2. Moderniteit: het (Westerse) standaardverhaal

Moderniteit is het centrale meta-verhaal van geschiedenis

Moderniteit als nieuw universalistisch project vanaf de 18de eeuw
- Basis = waarden van de Verlichting
- Maakt komaf met traditionele banden
- Vooruitgang, technologie, wetenschap…

Revoluties
- Politieke, industriële, consumptie, wetenschappelijke

Natiestaat: als centraal element van moderne samenleving
- We verwachten veel van de staat en verwacht daar tegenover loyaliteit
- Staat speelt heel centrale rol

4.3. Technologie

Technologie bepaalt moderne samenleving
Transport, communicatie, informatie
Wetenschap, industrie, huishouden

4.4. De rol van de natiestaat

Ontstaat tijdens 19de eeuw
Streeft naar monopolie van politieke macht
Heeft grote invloed op alle levensaspecten
- Rechtspraak, politie, economie, opvoeding…

Drager en maker van nationale identiteit

2

,Deel van internationaal systeem
- Werking tussen verschillende staten
- In concurrentie met supra-nationale spelers en regionale belangengroepen
(regionalisme)

4.5. Moderniteit en kapitalisme

Industriële consumptiesamenleving
- Arbeid en consumptie bepalen ritme van leven en sociale positie van het individu

Commodificatie
- Alles is koopwaar

Economisch wereldsysteem – ‘modern world system’
- In 20ste eeuw sterk door natiestaat bepaald
- Later globalisering (mulitnationals, financiële markten)
- Natiestaat minder soeverein, wisselwerking economie over heel de wereld

4.6. Moderniteit en kolonialiteit

Kapitalisme en racisme vormden samen kolonialiteit
- Zijn de twee pilaren van de globale machtsconfiguratie van de moderniteit
- Kapitalisme speelt grote rol in macht, dominantie onder kapitalisme
- Racisme (niet alleen economisch): culturele hegemonie

4.7. Moderniteit als discours

Geeft veel te maken met een zelfdefinitie en met identiteit
- Mary Louise Pratt: modernisatie is sterk verbonden met identiteit
- Gaat jezelf voorstellen als modern tegenover andere mensen die niet modern zijn
(modernity as representation, Cooper)

4.8. Moderniteit: een ambigu concept

Vooruitgang, streven naar welvaart, optimisme
- Maar complexe samenleving, vol onzekerheid

Modernisering gaat gepaard met gevoel van verlies van traditie
- Het authentieke, streven naar geborgenheid, ‘goede oude tijd’

Ferguson: moderniteit als sociale hiërarchie
- De positieve kanten van moderniteit zijn alleen toegankelijk voor bepaalde groepen
- Moderniteit werd een privilege enkel voor bepaalde groepen, was niet voor iedereen
toegankelijk

Moderniteit is nooit absoluut, staat in wisselwerking met tradities, tegenstromingen,
kritieken…

3

, 4.9. Kritiek op moderniteit

Marxisme
- Kapitalisme zorgt voor ontvreemding van gemeenschap, werk en zelf

Max Weber
- Allesoverheersende bureaucratie

Frankfurt-school
- Kritisch op commodificatie en algemene uniformisering van de wereld
- Kritiek op industrieel kapitalisme
- Max Horkheimer, Theodor W. Adorno…

Postmodernisme
- Kritiek op dominant discours over moderniteit
- Subalterne kritiek aan Westerse hegemonie
o Ondergeschikte kritiek
- Fragmentatie, fusion, interculturaliteit
- Foucault: overheersing door ‘totale instituties’ (ook Weber)

5. Moderniteit: een mondiaal proces

Vanuit Europees perspectief: ontstaan in West-Europa – modernisering = lineaire
ontwikkeling

Maar grote regionale verschillen
- Europa niet hetzelfde als Azië/Afrika/Amerika

Verschil Europa vs. kolonies/centrum vs. periferie, stad vs. platteland

Modernisering verloopt verschillend
- Verschillende historische trajecten
- Niet uniform

 Modernisering = resultaat van historische processen

6. Regionale en culturele verschillen

Verschillende samenlevingen gaan anders om met moderniteit
- ‘Multiple modernities’
- Of eerder verschillende verschijningsvormen van moderniteit/modernisering?

Negatieve kanten
- Negatieve associaties met moderniteit
- Tegenbewegingen (traditionalisme, religieus fundamentalisme…)
- Identiteit via symbolen, rituelen, tradities

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.