Hoofdstuk 1: Inleiding
Ontwikkelingspsychologie / levenslooppsychologie
= wetenschappelijke studie naar groei, verandering & stabiliteit van conceptie tot aan de
dood
Ontwikkelen = ‘het veranderen van een aanwezige structuur’
(ont-wikkelen, ont-vouwen, ont-plooien)
Kenmerken van ontwikkeling:
Gedurende de hele levenscyclus
Gedragsverandering (winst-verlies)
Levenslang proces
- Verloop in tijd
- Houdt een voortgang in
Continu
Ontwikkeling die geleidelijk aan en vloeien de prestaties op een bepaald niveau voort uit die
van vorige niveaus
= Kwantitatieve verschillen
Discontinu
Via aparte stappen / stadia
= Kwalitatieve verschillen
Kritische / kritieke periode = grootste effect van de ontwikkeling, er mag niks mislopen in
deze periode (bv: infectieziekten, geen veilige hechting)
Gevoelige periode = extra ontvankelijk voor het leren van specifieke vaardigheden /
houdingen (bv: taal leren)
Nature – nurture debat
Nurture = opvoeden, omgevingsfactoren
Nature = aanleg, genen
-> Beide nodig voor opvoeding
Welke aspecten in je ontwikkeling worden vooral genetisch bepaald:
- Moedervlekken
- Ziektes
o Bv: muco, bepaalde vormen van borstkanker
o Bv: bipolaire stoornis
Relatief gewicht van erfelijkheid en milieu
- Invloeden van erfelijkheid
o Uiterlijk
o Lengte
o Genen
o Expressies
- Invloeden van milieu
o Taal
o Educatie
1
,Levenslooppsychologie 1e jaar orthopedagogie
Het levensloopperspectief: uitgangspunten
- Levenslang
- Multi-dimensioneel (verschillende domeinen) en multi-directioneel (toename &
afname)
- Plastisch, kneedbaar, beïnvloedbaar, stimuleren (veranderbaar)
- Beïnvloed door meerdere inter-agerende factoren
Het levensloopperspectief
- Cohorteffecten (mensen die op dezelfde moment op dezelfde plaats zijn geboren
(generatiegenoten)
- Normatieve effecten (effecten die opgaan voor de grote groep)
o Historisch (bv: president Amerika, aanslagen), leeftijdsgebonden of socio-
cultureel (bv: klimaatopwarming)
- Niet normatieve-effecten (effecten die niet op voor de grote groep zijn, niet
iedereen maakt het mee (bv: Dutroux, had effect op opvoeding door angst te
creëren)
Verticale en horizontale samenhang
Let op!
Samenhang tussen ontwikkelingsgebieden binnen 1 ontwikkelingsfase
Bv. eerst over cognitieve mogelijkheid beschikken alvorens schrijven en rekenen.
Bv. eerst over cognitieve mogelijkheid beschikken alvorens schrijven en rekenen.
Samenhang over de verschillende ontwikkelingsfasen binnen één ontwikkelingsdomein.
Bv. seksuele ontwikkeling van oraal, anaal, fallisch naar genitaal
Theoretische perspectieven binnen de ontwikkelingspsychologie
Stroming Inhoud Vertegenwoordigers
Psychodynamisch Het onbewuste of crisissen Freud & Erikson
als drijfkracht van
ontwikkeling
Behavioristisch Ontwikkeling enkel te Pavlov & Skinner
begrijpen vanuit (Psycholohie)
waarneembaar gedrag
Cognivistisch Bestudeert vooral hoe Piaget
mensen informatie
verwerken
Evolutionair / ethologisch Effect van biologische Bowlby
perspectief kenmerken op
ontwikkkeling
Contextueel / ecologisch Ontwikkeling gebeurt in een Vygotsky & Bronfenbrenner
perspectief complexe, sociale en (pedagogiek)
culturele context
2
,Levenslooppsychologie 1e jaar orthopedagogie
Hoofdstuk 2: De prenatale ontwikkeling
1. Bevruchting
Stadia prenatale ontwikkeling
- De germinale periode (0-2 weken)
o Zygote
- De embryonale periode (2-8 weken)
o Embryo
- De foetale periode (8-40 weken)
o Foetus
1. Germinale periode / kiemstadium
-> Zygote
- Innesteling in de baarmoeder (zwangerschapshormoon)
- Methodische celdeling (principe van differentiatie)
- 3 kiembladen: ecto-, meso- en endoderm
2. Embryonale periode
-> Embryo
- 3 belangrijke systemen:
o Vruchtzak (veiligheid)
o Placenta (voeding)
o Navelstreng (verbinding)
- Alle in-en uitwendige structuren in aanzet
- Einde derde week: kloppend hart
3. Foetale periode
-> Foetus
- Groei en verdere ontwikkeling
- Geslachtsontwikkeling
- Waarneming van beweging
- Laatste 3 maanden
o Hersenontwikkeling
o Intensieve groei
o Antistoffen v/d moeder
- Zintuigelijke waarneming van de baby?
o Reactie op prikkels
o Bv: haptonomie (contact maken met de baby en leren aanvoelen)
- Zwangerschapshaptonomie
- Levensvatbaarheid (26 à 27 weken)
Miskraam = spontane abortus, vindt plaats waar zwangerschap eindigt voordat het
ontwikkelde kind buiten de baarmoeder kan overleven
Abortus = mama kiest zelf ervoor om de zwangerschap te beëindigen
3
, Levenslooppsychologie 1e jaar orthopedagogie
1.1 Wat als een natuurlijke zwangerschap niet lukt?
- KI(D) = selectie van zaadcellen
- IVF = bevruchting gebeurt buiten de baarmoeder
- Draagmoeder
1.2 Prenatale diagnostiek
- In Vlaanderen: 4 genetische centra
o Centrum voor Medische Genetica – UZ Gent
o Dienst voor Medische Genetica – UZ Brussel
o Centrum voor Menselijke Erfelijkheid – UZ Leuven
o Centrum voor Medische Genetica – UZ Antwerpen
- Genetische testen
Echografie
- Doel echografie
o Aantal afwijkingen opsporen
o Contact
o Ontwikkeling weergeven, groei opvolgen
o Geslacht
Nekplooimeting (via echo)
Combinatietest
- Berekent de kans op een baby met Downsyndroom op basis van 3 factoren:
o Leeftijd moeder
o Waarden van 2 hormonen in haar bloed (PAPP-A en vrij beta HCG)
o 3 kenmerken van de baby (via echografie)
Nekplooi
Neusbeen
Hartklep
Vruchtwaterpunctie
Vlokkentest
Navelstrengpunctie
De NIPT-test = Niet Invasieve Prenatale Test
Wat is het belang van (psychologische) begeleiding bij deze testen?
-> Toewerken naar slecht of goed nieuws
- Voor- en nadelen?
o Voordeel:
Goede screening
o Nadelen:
Niet genieten v zwangerschap
Ouders worden vaak onnodig angstig gemaakt, lange tijd voor je
uitslag ontvangt, houdt meer risico in
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper OrthopedagogieStudente. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.