Gezondheidsgedrag: Interactie tussen individu en omgeving (PB2702)
Samenvatting
Samenvatting Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving
15 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Gezondheidsgedrag: Interactie tussen individu en omgeving (PB2702)
Instelling
Open Universiteit (OU)
Boek
Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving
Een beknopte en overzichtelijke samenvatting van de reader van het vak Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving. PBB (2023). Afgerond met een 7.
Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (PB2702) - Samenvatting - Open Universiteit
Alles voor dit studieboek (2)
Geschreven voor
Open Universiteit (OU)
Psychologie
Gezondheidsgedrag: Interactie tussen individu en omgeving (PB2702)
Alle documenten voor dit vak (17)
Verkoper
Volgen
recap369s
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Inhoudsopgave
Omgevingsinvloeden........................................................................................................................................... 2
Boekhout, Nijkamp en Vollink (2018) - Health behaviour: interaction between individual and environment .. 2
Interview Emily de Vet Open Universiteit ......................................................................................................... 5
Uitwerking video Open Universiteit ................................................................................................................... 8
Obesogene omgeving......................................................................................................................................... 10
Janet Boekhout (2019) – the obesogenic environment ....................................................................................... 10
Thornton et al. (2017) - Physical activity in older adults: an ecological approach ........................................... 17
Ana Loureiro and Susana Veloso (2017) - Green excercise, health and wellbeing ........................................... 19
Owen, Jones, Harris (2017) - Does neighbourhood deprivation affect the genetic influence on body mass? ... 26
Kremers, de Bruijn, Visscher, van Mechelen, de Vries (2006) - Environmental influences on energy balance-
related behaviours; A dual process review ......................................................................................................... 29
Sociale gezondheid............................................................................................................................................. 33
Ntoumani, Deci & Ryan, Williams (2012) - Self determination theory applied to health contexts: a meta
analysis .............................................................................................................................................................. 37
Jetten et. al (2017) – advancing the social identity approach to health and well-being: progressing de sociale
cure research agenda .......................................................................................................................................... 41
Interactie tussen individu en omgeving ........................................................................................................ 47
Marjan Nijkamp (2018) - The interaction between the individual and the environment theoretically explained
paragraaf 1.1 en 1.2 ........................................................................................................................................... 47
Gatersleben, B. & Griffin, I. (2017). Environmental Stress. In G. Fleury-Bahi, E. Pol & O. Navarro (Eds.),
Handbook of Environmental Psychology and Quality of Life Research (pp.149-156). Switzerland; Springer
Nature. ............................................................................................................................................................... 51
Marjan Nijkamp (2018) - Samengesteld paper: The interaction between the individual and the environment
theoretically explained paragraaf 1.3 en 1.4 ...................................................................................................... 58
De veranderende norm – interventies tegen roken...................................................................................... 64
Boekhout, J., Nijkamp, M., & Vollink, T. (2018) - Interventions with an environmental focus. .................... 64
Commers MJ, Gottlieb N & Kok G (2007) - How to change environmental conditions for health. Health
Promotion International 22(1):80-87. ............................................................................................................... 66
1
,Omgevingsinvloeden
Boekhout, Nijkamp en Vollink (2018) - Health behaviour: interaction
between individual and environment
1. Introductie
Dahlgren & Whitehead Rainbow model.
Gezond gedrag kan gecontroleerd worden door het individu, maar gedrag en zelfpercepties
worden beïnvloed door factoren buiten het individu. De mate waarin men beweegt, eten met
hoge voedingswaarden kiest en de mentaliteit worden bepaald door fysieke, sociale en
politieke omgeving waarin het dagelijks leven geleid wordt. Gelijktijdig is ieders perceptie
van de eigen omgeving anders. In elke gemeenschap zijn er positieve devianten, mensen wiens
gedrag anders is dan de meesten in die omgeving. Deze mensen vertonen gedrag waardoor
zij betere oplossingen voor een probleem kunnen vinden dan leeftijdsgenoten, ondanks dat
ze voor dezelfde uitdagingen staan en geen extra middelen hebben.
- Individuele leefstijlfactoren: leeftijd, geslacht, (pre)dispositie en leefstijlfactoren
- Sociale omgeving: vrienden, familie, buren, collega’s.
- Leef- en werkomstandigheden
- Algemene socio-economische, culturele en omgevingsomstandigheden
Deze lagen interacteren en zijn verweven met elkaar; wil je 1 laag beïnvloeden zal er een
andere laag aangepast moeten worden.
Patrick is geboren in een gezin met een lage SES. Ouders hebben geen energie na een werkdag om
gezonde maaltijden te koken. De buurt heeft geen veilige, groene speelplekken. Klasgenoten roken en
velen hebben overgewicht. Patrick rookt zelf ook en heeft veel lichamelijke klachten. Hij ervaart sociale
steun, maar het is geen omgeving waarin er gesport wordt. Hij heeft astma, niet het idee zijn
gezondheid zelf te kunnen beïnvloeden en gaat naar de huisarts om zijn problemen op te lossen.
Anne heeft ook astma, maar geboren in een gezin waarin er geld is en er veel gesport wordt. Anne
houdt van wandelen en maakt gezonde keuzes, waarin astma wordt meegenomen maar niet op de
voorgrond staat. Anne voelt zich verantwoordelijk voor haar gezondheid.
à gezondheidsgedrag kan dus door een individu worden uitgevoerd, maar het gedrag en de perceptie
hiervan kan worden beïnvloedt door de omgeving. De mate waarin iemand gezonde keuzes maakt
wordt dus beïnvloedt door fysieke, sociale, economische en politieke factoren.
2. Health field concept
Om gezond te worden moeten leefstijl, gedrag en het milieu worden aangepakt.
2
, - Positieve effecten: rolmodellen, trends zoals superfoods, rookverbod op scholen, tijd
buiten/in de natuur spenderen.
- Directe negatieve effecten van de omgeving op gezondheid: kinderen moeten in een
vieze, gevaarlijke omgeving spelen waar geen ouderlijk toezicht is, omdat die veel
moeten werken om te overleven. Er is geen speeltuin aanwezig.
- Indirecte negatieve effecten: toename in fastfood restaurants, toename in keuze om
scooter te rijden i.p.v. te fietsen.
Lalondes health field concept:
Het health field concept omvat vier belangrijke factoren die de gezondheid kunnen
beïnvloeden.
Omgeving Leefstijl
Alle zaken gerelateerd aan gezondheid, extern De samenvoeging van persoonlijke keuzes waar
t.o.v. het lichaam en waar geen controle op uit controle over kan worden uitgeoefend. Ook
kan worden geoefend door individuen (fysieke en zelfopgelegde risico’s door ongezonde keuzes
sociale omgeving) dragen bij aan of leiden tot ziekte/dood
Genetische aanleg Gezondheidszorg
Alle aspecten van gezondheid (fysiek en De kwantiteit, kwaliteit, regelingen, aard en
mentaal) wat ontwikkelt in het menselijk relaties van mensen en hulpbronnen in de
lichaam gezondheidszorgvoorzieningen
Bovenstaand kader is te simpel opgesteld, omdat de 4 velden met elkaar interacteren en uit
verschillende lagen bestaan. Er wordt vaker gebruik gemaakt van:
- Micro (gedrag en genetische aanleg) insteek.
- Meso (werk- en leefomstandigheden)
- Macro (sociaal, economisch, cultureel, fysiek milieu)
ANGELO model (Analysis Grid For environments Linked to Obesity)
Raamwerk voor positieve en negatieve obesogene omgevingsfactoren.
Fysiek milieu Economisch Politiek milieu Socio-cultureel
milieu milieu
Micro PA: wandelvoorzieningen PA: PA: planning PA: beleving van
in de buurt (voetstappen toegangsprijzen sportfaciliteiten veiligheid in de
op de grond richting de speeltuinen in de buurt
trap) buurt (Sportmaatje
hebben)
N: beschikbaarheid N: N: eten op de N: gebruiken
vending-machines prijzenstructuur in kinderopvang eten in de familie
supermarkt
Macro PA: klimaat PA: PA: PA: rolmodellen
benzineprijzen beschikbaarheid massamedia
fietspaden (vloggers
stimuleren om
thuis te blijven
tijdens COVID)
N: Voedselindustrie N: N: vet en N: alcoholcultuur
aanbiedingen voedselproductie suikerbelastingen
(Kindermenu’s) omstandigheden
PA = physical activity; N = nutrition
3
, ANGELO laat de onderlinge samenhang van leefstijl, genetica, kwaliteit en toegankelijkheid
van zorg en de persoonlijke omgeving op micro en macroniveau zien. Dit model wordt
bijvoorbeeld gebruikt in NL’s beleid om roken te voorkomen. Hierin is invloed van de
overheid (macroniveau) en determinanten op microniveau hebben invloed door zich te
richten op de fysieke, economische, politieke en sociaal culturele omgeving. Ook is er een
verschuiving van focus op microniveau naar macroniveau.
3. Gezondheidspsychologisch perspectief
Er zijn meerdere manieren hoe om te gaan met gezondheidsproblemen. Velen kunnen niet
voorkomen worden, maar men kan leren hoe je een goede kwaliteit van leven kunt hebben
ondanks de waardevermindering door gezondheidsproblemen. Een gezondheidspsycholoog
kan helpen om gezondere keuzes te maken (primaire preventie), of het voorkomen van
negatieve mentale invloed van fysieke problemen (secundaire en tertiaire preventie).
Lalonde's publicatie van het Health Field Concept markeerde een internationale
paradigmaverschuiving in de medische wetenschap van gezondheid, zoals gedefinieerd
door de afwezigheid van ziekte, naar gezondheid als gevolg van een complexe reeks
verschillende soorten determinanten. Deze gezondheidsdeterminanten omvatten die welke
het individu kan beïnvloeden, evenals die waarover het individu geen of slechts beperkte
controle heeft. Het raamwerk laat zien dat gezondheid als bio-psychosociaal model gezien moet
worden, in plaats van een individuele verantwoordelijkheid.
Ottawa-Charter (internationale overeenkomst) stelde op basis van Lalonde 5 verschillende
actiegebieden:
1. Opbouwen van openbaar gezondheidsbeleid
2. Versterken van gemeenschapsacties
3. Ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden
4. Heroriënteren van gezondheidsdiensten op het voorkomen van ziekte en het
bevorderen van gezondheid
5. Creëren van ondersteunende omgevingen.
Dit toont verdere steun aan voor inspanningen voor gezondheidsbevordering die niet alleen
gericht zijn op persoonlijke determinanten, maar ook op omgevingsdeterminanten.
De biopsychosociale benadering komt ook voor in de definitie van gezondheid van de WHO:
'Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet
alleen de afwezigheid van een ziekte of een handicap'.
Echter, is de definitie bekritiseerd sinds de aanneming ervan, omdat:
- Volledige gezondheid bijna onmogelijk is om tegelijkertijd te bereiken in deze drie
domeinen.
- Gezondheid in deze formulering als een statisch begrip wordt beschouwd, terwijl
gezondheid eigenlijk een dynamische toestand is.
Open Universiteit definieert als volgt: ‘Gezondheidspychologie is de wetenschap die focust
op de relaties tussen fysieke, biologische en sociale factoren aan de ene kant, en gezondheid
en ziekte aan de andere kant.’
Naarmate het gezondheidszorgsysteem verbeterde, werden chronische niet-overdraagbare
ziekten, zoals hartaandoeningen, de belangrijkste oorzaken van invaliditeit en overlijden.
Gezondheidspsychologen willen zowel gezond als ongezond gedrag begrijpen om zo de
gezondheid, het welzijn en de levensvreugde te verbeteren en te stimuleren.
Eerder werd een breed scala aan onderzoek gedaan om te bepalen hoe individuen zich
aanpassen aan ongunstige omstandigheden of omgevingen. Dit onderzoek resulteerde in
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper recap369s. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,48. Je zit daarna nergens aan vast.
