Je hebt 4 belangrijke klassen binnen de biomoleculen, hieruit zijn alle levensvormen op aarde
opgebouwd.
Suikers/ koolhydraten
Stereochemie:
- Fisherprojectie van chirale centra: door de suikermoleculen als het ware in het vlak van het
blad te drukken ontstaat een Fisherprojectie
o Horizontale lijnen: groepen liggen naar voor
o Verticale lijnen: groepen liggen naar achter
- Haworth projectie: suikers kunnen intramoleculaire bindingen aangaan; eerste koolstofatoom
kan covalente binding maken met zuurstof van voorlaatste koolstofatoom → alfa en beta
vorm
Glycosidebindingen = binding die twee monosachariden aan elkaar hangt → disachariden
gevormd:
- Sucrose:
o Glucose + fructose
o Verbinding tussen alfa 1 C en alfa 2 C
o Relatie met cariës, obesitas en diabetes
- Lactose:
o Galactose + glucose
o Verbinding tussen beta 1 C en beta 4 C
o In moedermelk en koemelk
- Maltose :
o Glucose + glucose
o Verbinding tussen alfa 1 C en alfa 4 C
o Tussenproduct in bierproductie en spijsvertering van zetmeel
,Oligosachariden → belang voor de structuur van membranen; vb: glycoproteïnen (suikers op
eiwitten)
- Aan polypeptideketen verbonden dmv residu (soort tussenstuk tussen polypeptideketen en
oligosachariden)
o Serine residu
o Asparagine residu
- Glycosideverbinding kan N- gebonden of O-gebonden zijn aan de residugroep
- Belangrij voor cel-cel interacties
Polysachariden
- Cruciale rol als structuur gevende molecule:
o Cellulose
▪ Opgebouwd uit glucose die onderling zijn verbonden dmv glycosidebinding
tussen beta 1 C en beta 4 C
▪ Belangrijke structuurpolymeer in planten, bv celwanden en houtvezels
o Chitine
▪ Opgebouwd uit GlcNac (= glucose met N-acetyl groep op C2) die ook
onderling zijn verbonden tussen beta 1 C en beta 4 C
▪ Belangrijkste structuurpolymeer in ongewervelde dieren, bv insecten
gebruiken het voor hun exoskelet en schaaldieren hebben hieruit hun
pantser gemaakt
- Energieopslag:
o Zetmeel = D-glucose polymeer
▪ Belangrijkste energiereserve in planten
▪ Onvertakt = amylase
▪ Vertakt = amylopectine
o Glycogeen
▪ Energiereserve in lever en spieren
o Dextranen
▪ Energiereserve van bacteriën in mondholte → spelen een rol in het ontstaan
van tandplaque en tandsteen
- Glucasaminoglycanen
o Bouwstenen zijn afgeleiden van reguliere suikers
o Sterk polair, negatieve ladingen → binden veel water
o Repeterende disacharide-eenheid, zeer lange strengen
o Sommige zijn covalent verbonden aan eiwit → proteoglycanen
o Functies in de extracellulaire ruimte (bindweefsel, bloedbaan, kraakbeen,
gewrichten)
o Hyaluronzuur
▪ Basisstructuur is glucuronzuur
▪ Belangrijke structuurpolymeer in: glasachtig lichaam vh oog, navelstreng en
gewrichtsvloeistof
o Heparine
▪ Basisstructuur is glucuronzuur-2-O-sulfaat
▪ Belangrijkste structuurpolymeer van de bloedvatwand bekleding →
natuurlijke antistolling + medische toepassingen antistolling
,Lipiden/ vetten
- Esterbinding = binding tussen vetzuur en alcoholdrager
Vetzuren
- Smelttemperatuur: verzadigde vetzuren hebben een hogere smelttemp. Onverzadigde
vetzuren hebben een lagere smelttemperatuur
- Triglyceriden
o Glyceriden = vetzuren + glycerol
o 3 vetzuren + glycerol → veresterd via de
OH-groepen van glycerol
o Verzadigde vetzuren = dierlijke vetten →
hogere smelttemperatuur, semi-vast/
rigide
o Onverzadigde vetzuren = plantaardige oliën → lage smelttemperaturen, vloeibaar
o Belang: belangrijke macronutriënt (→ energie) en belangrijkste energievoorraad (→
vetweefsel)
Membraanlipiden: glycerolipiden en sfingolipiden
- Glycerolipiden: glycerol heeft 3 esterverbindingen: 2x met vetzuur, 1x met fosfaatgroep
- Sfingolipiden: sfingosine heeft 2 esterverbindingen: 1x vetzuur en 1x andere groep
, - Lipidendubbellaag
o Met enkel verzadigde vetzuren: stijver
o Met onverzadigde vetzuren: vloeibaarder
- Cholesterol: 4 ring structuren HC
3 H
CH2
C
o A ring: OH groep CH 3
CH 2
H CH3
HC C
o B ring: dubbele binding CH
3
2
CH3
o D ring: vertakte koolwaterstof
o Tussen A en B en tussen C en D ring:
methylgroepen HO
o Niet veresterd: in membranen
▪ Intercaleert goed tssn verzadigde vetzuren
▪ Lipid rafts gevormd (kleine “eilandjes” die uit het dubbele membraan
uitsteken)
o Wel veresterd: in vetdruppels in de bloedbaan (LDL) of in cellen
Het vloeibaar mozaïekmodel
Eiwitten/ proteïnen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurebrants. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.