Naam Rechtscollege Datum Problematiek
Van Gend & Loos Hof van Justitie 1963 Bepaalde bepalingen van EU-recht maken
automatisch deel uit van de nationale rechtsorde
(rechtstreekse toepasselijkheid) en kunnen door
particulieren voor de nationale instanties ingeroepen
worden wanneer zij “duidelijk” en
”onvoorwaardelijk” zijn (directe werking)
uitspraak: EU recht heeft directe werking indien de
bepaling voldoende duidelijk en onvoorwaardelijk is
situatie: vraag of art 12 EEG-verdrag (nu art 30
VWEU), dat lidstaten verbood om nieuwe
douaneheffingen in te voeren directe werking had.
HvJ beantwoordde deze positief.
Costa t. Enel Hof van Justitie 1964 regel: Voorrang van het Unierecht op het interne
recht van de lidstaten
situatie: Costa weigerde elektriciteitsrekening te
betalen aan staatsbedrijf Enel omdat hij stelde dat
nationalisatie Italiaanse elektriciteitssector in strijd
was met Unierecht.
vraag: ging incorporatiewet waarmee EEG-verdrag in
Italiaanse rechtsorde was geïncorporeerd voor
op latere nationalisatiewet in dualistische Italië?
uitspraak: HvJ beantwoordde positief.
Internationale Hof van Justitie 1970 uitspraak: absolute en onvoorwaardelijke voorrang
Handelsgesellschaft van het Unierecht op het nationaal recht ongeacht
de rangorde of de datum
(EU-recht gaat dus ook voor op de nationale
grondwetten), want enkel zo kunnen de eenheid en
de uniforme werking van het Unierecht worden
verzekerd
Simmenthal-arrest Hof van Justitie 1978 Bevestiging van het beginsel van directe werking
(Van Gend & Loos) en het beginsel van voorrang
(Costa t. Enel). Het nieuwe element is dat ook een
lagere nationale rechter wettelijke bepalingen reeds
buiten toepassing moet laten, indien deze strijdig
zijn met voorrang genietend Europees recht (zelfs bij
latere nationale wetgeving).
uitspraak: elke nationale rechter kan een strijdige
nationale norm buiten toepassing te laten zonder
dat de procedure via een ander rechtscollege is
vereist (GwH)
= een diffuse toetsingsstelsel
<=> Fratelli Costanzo arrest
1
,Fratelli Costanzo SpA Hof van Justitie 1989 Niet alleen de nationale rechters, maar ook alle
t. Commune di andere nationale overheidsinstantie (bv. de
Milano administratie) kan strijdige nationale wetgeving
buiten toepassing laten
uitspraak: alle overheidsinstanties moeten zich
houden aan het voorrangsbeginsel
<=> Simmenthal arrest
IN.CO.GE.’90 Hof van Justitie 1998 Als een regel buiten toepassing gelaten wordt,
verliest het zijn geldigheid niet. Het kan nog steeds
toepassing vinden in gevallen waarin er geen
strijdigheid is met het EU-recht (nietigheid ≠ buiten
toepassing laten).
uitspraak: onderscheid beklemtonen tussen buiten
toepassing laten en nietigheid, rechter moet een
strijdige nationale norm buiten toepassing laten
maar niet vernietigen
Honeywell Duitse 2010 1) Voorrang van het EU-recht is gebaseerd op een
Bundesverfassungs bepaling uit de eigen grondwet (art. 23 Duitse
gericht (BVerfG) GW) en vloeit voort ook uit de aard van het
Unierecht
2) Duitse GwH mag nagaan of de EU binnen zijn
bevoegdheid bleef = ultra vires controle
(terughoudend enkel bij “voldoende
gekwalificeerde” schending)
Solange I BVerfG 1974 Zolang de Europese instellingen niet zijn
onderworpen aan mensenrechten, heeft het EU-
recht geen onvoorwaardelijke voorrang en heeft het
Duitse GwH de bevoegdheid om het EU-recht aan de
Duitse constitutionele rechten te toetsen.
uitspraak: unierecht mag geen afbreuk doen aan de
basisstructuur v/d Duitse GW en de fundamentele
rechten
hof = bevoegd om EU recht aan de Duitse
constitutionele rechten te toetsen, zolang er op
Europees niveau een gelijkwaardige
grondrechtencatalogus ontbrak
Solange II BVerfG 1986 uitspraak: GwH stelde vast dat de
grondrechtenbescherming op EU niveau volstond en
zou zelf niet meer in individuele gevallen toetsen,
zolang het gegarandeerde beschermingsniveau blijft
volstaan
2
, Thonon Hof van Cassatie 1983 Internationaal recht en EU-recht hebben directe
werking als het voldoende duidelijk en
onvoorwaardelijk is (opm.: subjectief criterium is
niet meer van toepassing)
uitspraak: criteria om na te gaan of een bepaling van
verdrag directe werking heeft
- objectief criterium: bepaling is voldoende duidelijk,
precies en onvoorwaardelijk
- subjectief criterium: verdragspartijen hadden de
intentie om bepaling directe werking te geven
Smeerkaasarrest Hof van Cassatie 1971 1) Internationaal recht en EU-recht zijn rechtstreeks
Franco-Suisse Le Ski toepasselijk (België = monistisch)
2) Voorrang van het internationale recht en het EU-
recht met rechtstreekse toepasselijkheid op het
nationaal recht (incl. grondwet) en voorrang
vindt grondslag in Europees en internationaal
recht zelf (<-> GwH: alleen afgeleid EU-recht
heeft voorrang op de nationale grondwet1,
gebaseerd op art. 30 GW)
3) Gewone rechtscolleges zijn verplicht om de
nationale norm buiten toepassing te laten bij
strijdigheid met norm van internationaal of
Europees recht met directe werking
Crombez Hof van Cassatie 1904 Uitspraak: conferentie gegeven op eigen initiatief
van volksvertegenwoordiger/senator (dus tijdens
een zitting v/d commissie nog in plenaire zitting) valt
niet binnen toepassingsgebied art. 58 GW
art. 58 dekt dus geen uitspraken die herhaald
worden buiten plenaire zitting
A v. Verenigd EHRM 17 dec Uitspraak: Art. 58 GW heeft een legitiem doel, nl. de
Koninkrijk 2002 bescherming van de vrijheid van meningsuiting in
het Parlement en het handhaven van de scheiding
van de WM en de RM (dus niet in strijd met art. 6
EVRM)
1
Internationaal recht heeft geen voorrang op de nationale grondwet dus de instemmingswet kan aangevochten
worden bij GwH (binnen 60 dagen) en die kan dan het verdrag betrekken bij de toetsing van de instemmingswet
(art. 2, 3 en 26, §1 Wet GwH)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudentvan2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,66. Je zit daarna nergens aan vast.
