Inleiding tot de criminologie en de
strafrechtsbedeling
Module 1: intro & onderzoek in de criminologie
Wat is criminologie?
- Onafhankelijke wetenschap
- Wetenschapsdomein
- Kennisveld
Criminaliteit in ruime betekenis bestuderen
Etische en morele omschrijving over goed en kwaad
Onze mening over wat goed en kwaad is, is in bepaalde context verschillend (denk aan
euthanasie, abortus,..).
We gaan er van uit dat als het in het strafwetboek staat, het criminaliteit is en we het
daarover eens zijn. Normovertreding moet strafbaar gesteld worden.
Sommige factoren zorgen wel voor wat verwarring. BV: het staat soms niet in het
strafwetboek maar is dan wel verboden door het geloof.
Wat is criminaliteit?
Dit hangt ook af van hoe we naar criminaliteit kijken.
Criminaliteit ontleden:
1. Gedrag (betrokkenen stellen handeling)
2. Vaststelling van gedrag als overtreding van een (wettelijke) norm.
3. Harm – schadelijke gevolgen
4. Sociale consensus (niet altijd aanwezig)
5. Ingrijpen (maatschappelijke reactie – politie en justitie)
“wat is criminaliteit?” => we moeten dat antwoord ontleden (perspectief, context, tijd,
plaats,..)
Criminaliteit is geen ontologisch gegeven. Het is niet iets dat vaststaat. We kunnen het niet
observen in de werkelijkheid.
,What’s in a word ?
Misdrijf = algemene term
Misdaad = erge feiten (worden veroordeeld door het Hof Van Asssisen)
Deviantie = normafwijkend gedrag
Verdachte = vermoeden van onschuld, onschuldig tot tegendeel bewezen
Beklaagde = verschijnt voor de politierechtbank, correctionele rechtbank, Hof van Beroep
Beschuldigde = verschijnt voor Hof van Assisen
Veroordeelde = gestrafte
Criminologisch onderzoek
- Wat is werkelijkheid ? De criminologie en de criminaliteit verandert doorheen de tijd.
Het is geen ontologisch gegeven.
- Tegensprekelijkheid en waarheidsbenadering: wetenschap is een debat, het moet
tegensprekelijk zijn.
- Duidelijk beschrijven hoe te werk gegaan in onderzoek.
- Belang van ethiek.
Kwantitatief vs kwalitatief onderzoek
Sociale
werkelijkheid
Criminaliteit
Kwantitatieve Kwalitatieve
benadering benadering
Kwantitatief onderzoek: fenomenen uitdrukken in cijfers, trends, verbanden,…
Kwalitatief onderzoek: verhaal achter de cijfers, verklaringen,…
Mixed Methods: combinatie van kwantitatief en kwalitatief
Experimenteel onderzoek (sociaal-psychologie): experimenten op groepen mensen.
,Kwantitatieve bronnen
Officiële statistieken, wat doen die?
- Geven een beeld van de criminaliteit, van straffen, …
- Gaan ons een idee geven van wat en hoe?
Constructie en interpretatie van statistiek:
Aangifte of niet
Politie = al dan niet erkennen als potentieel midrijf
Vervolgen of niet ... = vonnis of arrest uitspreken
Strafuitvoering
Kritieken van de statistiek:
- Productievoorwaarden
- Basiskritieken
Productievoorwaarden:
• Context waarin statistiek tot stand komt
• Praktijk strafrechtsbedeling (beleidsprioriteiten, (de)criminalisering,…)
• Wijze van statistische registratie
Basiskritieken:
Alle activiteiten in •Quid illegale activiteiten ?
statistiek?
Registratiepraktijk •Wat wordt er geregistreerd en wat niet?
•Prioriteiten in beleid
Activiteitsstatistiek •Focus op bepaalde fenomenen
•Bv seksuele misdrijven
Onderrapportage •Bepaalde bevolkingsgroepen
Evolutie wetgeving •(De)criminalisering
, Kwalitatieve bronnen
=> verder kijken dan de cijfers, naar het veld gaan.
Robert Erza Park: gebruikt de stad als sociaal laboratorium. Hij bestudeert criminaliteit waar
het zich voordoet (observaties, interviews,..).
Kritiek:
- Rol onderzoeker behouden, geen sympathie ontwikkelen voor degene die we
onderzoeken => going native
- Whose side are we on? → wiens belang dient onderzoek te dienen?
Belang van ethiek
Code of ethics:
- Transparantie over het onderzoek
- Risico meting
- Confidentialiteit
- Toestemming (consent) → kinderen, jongeren, volwassen
Whose side are we on? Howard Becker
Publieke criminologie (meer toegepaste criminologie)
Onderzoek doen naar beleid.
→ niet zozeer wetenschappelijke kennis maar eerder in functie van iemand werken.
