Samenvatting: beweging + beweging methodiek-didactiek semester 1
BEWEGING
Ontwikkelingsdoelen – eindtermen – leerplannen
De begrippen ontwikkelingsdoelen en eindtermen kunnen omschrijven.
Ontwikkelingsdoelen
- Kleuteronderwijs en buitengewoon onderwijs
- = vaardigheden die een school bij de lln moet nastreven, maar niet noodzakelijk
bereiken.
- Zoveel mogelijk lln zouden deze moeten bereiken, het moet haalbaar zijn voor de
meerderheid.
Eindtermen (onderwijs-/minimumdoelen)
- Lager onderwijs
- Onderwijsdoelen
- = minimumdoelen waarvan de overheid vindt dat alle lln ze moeten bereiken
(minimum aan kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes)
- Bepaald door de overheid
- Fundamenten voor de leerplannen in het onderwijs
- Worden zoveel mogelijk geformuleerd in termen van competenties = de prestatie die
een lln kan leveren in een bepaalde realistische situatie.
Sleutelcompetenties:
• Lichamelijk(e), geestelijk(e) en emotione(e)l(e) • Leercompetenties (inclusief
gezondheid onderzoekscompetenties, innovatie-denken,
• Nederlands creativiteit, probleemoplossend en kritisch
• Andere talen denken, systeemdenken, informatieverwerking en
• Digitale competenties en mediawijsheid samenwerken)
• Sociaal-relationele competenties • Zelfbewustzijn en zelfexpressie, zelfsturing en
• Wiskunde, exacte wetenschappen en technologie wendbaarheid
• Burgerschapcompetenties (inclusief competenties • Ontwikkeling van initiatief, ambitie,
over samenleven) ondernemingszin en loopbaancompetenties
• Historisch bewustzijn • Cultureel bewustzijn en culturele expressie
• Ruimtelijk bewustzijn
• Economisch en financieel
• Juridische competenties
1
,Samenvatting: beweging + beweging methodiek-didactiek semester 1
De verschillende soorten eindtermen kunnen benoemen en omschrijven.
Vakgebonden (leergebieden) eindtermen
− Lichamelijke opvoeding
− Muzische vorming
− Nederlands
− Wetenschappen en techniek
− Mens en maatschappij
− Wiskundige initiatie (kleuteronderwijs) of wiskunde (lager onderwijs)
− Frans
Vakoverschrijdende eindtermen
- ICT
- Leren leren
- Sociale vaardigheden
+ 3 grote groepen van onderverdeling eindtermen bewegingsopvoeding (zie verder)
Het onderscheid aangeven tussen eindtermen en leerplannen.
Eindtermen worden vastgelegd door de overheid: het zijn de minimumdoelen waarvan de
overheid verwacht dat lln ze in het lager onderwijs bereiken.
Leerplannen (vb. katholiek onderwijs: Zin in leren! Zin in leven! ZiLL!) worden opgesteld door
de scholen zelf, door de gemeenschappelijke onderwijsnetten. Hierin beschrijft de school
hoe ze de eindtermen probeert te bereiken.
Leergebied en eindtermen lichamelijke opvoeding
Aantonen welke maatschappelijke ontwikkelingen een belangrijke rol gespeeld hebben bij
het tot stand komen van de eindtermen lichamelijke opvoeding.
Uitgangspunten bij bepalen van eindtermen en ontwikkelingsdoelen bewegingsopvoeding:
- Maatschappelijke ontwikkelingen
o Sterke afname van lichaamsbeweging in het dagelijks leven
o Grotere belangstelling voor sportbeoefening (door toenemen vrije tijd +
herontdekken lichaam en natuur)
o Bewegingsonderwijs: cruciale rol in het op een gezonde manier leren omgaan
met verschillende aspecten hedendaagse bewegingscultuur: spel- en
sportcultuur, danscultuur, lichaams- en fitnesscultuur.
- Bewegingsopvoeding binnen de basisvorming
o Huidige lessentabellen: BO en LO behoren tot basisvorming van 2;6 tot 18 jaar
o Tweevoudige opdracht van LO:
1) Lln bewegingsgebonden basiscompetenties bijbrengen waarmee ze in
de maatschappij kunnen functioneren
2) Lln voorbereiden op deelnemen aan en hun weg vinden in de
bewegingscultuur
2
,Samenvatting: beweging + beweging methodiek-didactiek semester 1
- Basisopties binnen Lichamelijke Opvoeding
o Bewegingsvaardigheden + kennis en inzicht in bewegen, andermans kunnen,
de bewegings-/sportcultuur en andermans kunnen
sociale vaardigheden en attitudes
o geïntegreerde aanpak bij bewegingssituaties: motorische, psychomotorische,
cognitieve, dynamisch-affectieve en sociale vaardigheden bij kinderen van
elke leeftijd, aangepast aan hun ontwikkelingsniveau en sociale achtergrond
- Ontwikkeling
o Motorische en fysieke ontwikkeling van kinderen en jongeren bevorderen
o Noden van groei- en ontwikkelingsproces: motorische ontwikkeling staat niet
los van andere ontwikkelingsvormen (intellectuele, sociale, perceptuele …)
o Belangrijke activiteits-/bewegingscultuurgebieden in de maatschappij: sport
en spel, dans, zwemmen, gymnastiek, atletiek, zelfverdediging en
natuurgebonden activiteiten.
o Kleuter- en lager onderwijs: niet duidelijk ingedeeld, maar gemengd: brede
waaier van activiteitsgebieden om de totale persoonlijkheid van het kind te
kunnen ontwikkelen
- Motorische achterstanden remediëren
o MRT = Motorische Remedial Teaching → tijdig zien en signaleren van
motorische achterstanden/problemen bij lln en deze extra helpen is een
verantwoordelijkheid van de school en lkr.
o Bijzondere aandacht naar kinderen die motorische onrust vertonen, weinig
initiatief nemen om te bewegen of die op een krampachtige manier klein-
motorische taken uitvoeren.
De twee belangrijke opdrachten die de lichamelijk opvoeding heeft binnen de basisvorming
kunnen omschrijven en uitleggen.
Tweeledige taak van LO:
1) Lln bewegingsgebonden basiscompetenties bijbrengen waarmee ze in de
maatschappij kunnen functioneren
2) Lln voorbereiden op deelnemen aan en hun weg vinden in de bewegingscultuur:
probleemloos kunnen inpassen in bewegingscultuur + bewegingscultuur kunnen
benaderen met voldoende kritische zin.
Het aspect gezond en veilig bewegen binnen de lichamelijke opvoeding kunnen toelichten.
- Lln hebben eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheid om blijvende
attitudevorming ipv een tijdelijk fysiek resultaat te bekomen.
- Veel aandacht naar:
o Voorkomen kwetsuren en overbelastingsverschijnselen
o Opbouwen fysieke weerstand (o.a. door buitenactiviteiten)
o Garanderen maximale veiligheid bij bewegingssituaties
- Gezond(e) en veilig(e) bewegen en levensstijl: deel van leergebied LO + globale
schoolgebeuren → zoeken naar samenwerkingsmogelijkheden tussen verschillende
leergebieden (zoals wero).
3
, Samenvatting: beweging + beweging methodiek-didactiek semester 1
De drie grote groepen waarin de eindtermen geordend zijn, kunnen benoemen en
toelichten.
Lichamelijke opvoeding: 3 grote groepen van doelstellingen binnen eindtermen. Binnen deze
groepen worden verschillende componenten van persoonlijkheidsvorming ontwikkeld:
integratie van motorische, psychomotorische, cognitieve en dynamisch-affectieve
componenten in bewegingsactiviteiten.
1. Ontwikkelen van motorische competenties van kinderen
➔ Uitbouwen van bewegingsmogelijkheden, ontwikkelen/uitbreiden/uitdiepen van
basisvaardigheden tot het leren van specifieke vaardigheden die deel uitmaken van onze
bewegingscultuur.
2. Ontwikkelen van een gezonde en veilige levensstijl met het oog op een optimaal
functionerend organisme
➔ Lichamelijk en geestelijk welzijn: veel ruimer dan trainen fysieke conditie, dus ook wero
en gezondheidseducatie → inzicht in gezonde en veilige levensstijl
vb. blessurepreventieoefeningen, hoe bepaalde vwpen heffen,
hoe overgewicht vermijden …
3. Ontwikkelen van het zelfconcept en het sociaal functioneren
zelfconcept = jezelf leren kennen: vb. fysieke mogelijkheden, kennis spelregels …
sociaal functioneren → hoe omgaan met anderen: samenwerken, elkaar helpen,
steun geven en ontvangen …
Motorische kenmerken en motorische ontwikkeling van kinderen in het lager onderwijs
In grote lijnen weten wat per leeftijdsgroep (graad) de voornaamste kenmerken zijn van 6-
tot 12-jarigen op motorisch, cognitief en dynamisch-affectief vlak.
+
Een bondige en schematische samenvatting kunnen maken van de belangrijkste kenmerken.
Zie samenvattend overzicht: voornaamste Bij een gegeven lesvoorbereiding lessuggesties en
kenmerken van 6- tot 12-jarigen op
kenmerken kunnen plaatsen en toelichten waarom
motorisch, cognitief en dynamisch-affectief
OF zelf een les maken voor een bepaalde graad en
vlak per leeftijdsgroep/graad.
dus weten waarop je moet werken in welke graad.
Specifieke vaktermen verklaren.
lichaamsplan = bewegingspatronen die geautomatiseerd zijn (vb. lopen, fietsen …)
reactiesnelheid = hoe snel een reactie doorgaat
lateraliteit = verschillen in specialisatie van beide hersenhelften; verschillen in
zintuiglijke, motorische, cognitieve en emotieve functies
dominantie = dominante kan bij lcihaamsdleen waarvan je er 2 hebt (handen,
voeten, armen, benen, ogen, oren …); dominantie ledematen is een
onderdeel van het lichaamsschema
4
